نقد سریال «خب. خ» برای استفاده غیرمجاز از برخی قطعات موسیقی بلوچ

به گزارش ایلنا محمدعلی دلنواز (نوازنده و آهنگساز) یکی او یکی از هنرمندان خطه سیستان و بلوچستان است که به همراه اعضای گروهش آثار ملی و بین المللی زیادی تولید و اجرا کرده است.

این هنرمند می گوید که سازندگان سریال «نون.خ» بدون اجازه از آثار او استفاده کرده اند. پیش از این حسین صفامنش از استفاده غیرمجاز از برخی نقش های کردی خود در این مجموعه تلویزیونی انتقاد کرده بود.

در چند روز اخیر در صفحه شخصی خود از عوامل سریال «نون.خ» به دلیل استفاده غیرمجاز از آثارتان انتقاد کرده اید.

متاسفانه چند روز پیش متوجه شدم سریالی به نام نون.خ یکی یکی از جدیدترین محصولات بدون اجازه صاحب اثر توزیع شد. من آهنگساز، تنظیم کننده و نوازنده بانجو این اثر هستم. اما عوامل مسئول در «نون خ» بدون اجازه این اثر را وارد مجموعه خود کردند.

انتقاد خود را مستقیماً به بازیگران سریال «نون.خ» بیان کرده اید؟

آره. من از طریق پلتفرمی که در فضای مجازی دارم به این موضوع اعتراض کرده ام. فردای آن روز آقای فرجی تهیه کننده این مجموعه تلویزیونی با من تماس گرفت. به گپ زدن ادامه دادیم و او نظرات جالبی داد. اول گفتند زنگ زدند عذرخواهی کردند! من هم از شما تشکر کردم. من معتقدم که آقای فرجی تماس جعلی با من داشته است. یعنی می خواستند موضوع را به این واسطه برسانند تا با همین تماس موضوع حل شود.

این عذرخواهی نظر شما را تغییر نداده است؟

آقای فرجی در ابتدا گفت که قصدشان عذرخواهی رسمی است. به آنها گفتم شما بدون اجازه کار من را در سراسر کشور پخش می کنید و این دزدی هنری بیش نیست. گفتم حالا که داریم عذرخواهی می کنیم، رسما این کار را بکن. گفتم شما نمی توانید بدون اجازه یک اثر من را در تلویزیون ملی بهانه ای برای پخش تلفن کنید. اگر همه چیز رسمی است این عذرخواهی هم باید رسمی و رسانه ای باشد و خسارت را جبران کنید.

منظور از جبران خسارت چیست؟

ببینید من به دلایل مالی و طمع چنین درخواستی ارائه نکردم. من می خواهم سازندگان این سریال بفهمند که اگر قرار است از کار یک نفر استفاده کنند باید مجوز بگیرند.

آقای فرجی تهیه کننده سریال گفت اسامی گروهتان را بگویید تا در تیتراژ دور دوم پخش سریال قرار دهیم. من هم گفتم تا راضی نشدم نمی توانم اسم ها را بگویم. با این حال باید راضی باشم. من به آنها گفتم شما یک عذرخواهی رسمی به ما بدهکار هستید و باید خسارت را جبران کنید.

آیا این اتفاق افتاد؟

خیر و این در حالی است که برخی از افراد آنها وارد دنیای مجازی شده اند و حرف هایی می زنند که واقعیت ندارد. می گویند برای همین درنواز آمد، حرص خورد و خواستار غرامت شد! در نهایت اسم این ادعا طمع نیست و همانطور که گفتم قصد من این است که عوامل سریال و سایر افرادی که چنین کارهایی انجام می دهند این را بفهمند.

اگر ادعای خسارت و غرامت دارید، این حق قانونی و اجتماعی شماست.

آره. من واقعاً دوست دارم چنین فاجعه ای دیگر تکرار نشود. من به این فاجعه فرهنگی و ملی نگاه می کنم. این کار دزدی هنری بیش نیست و من آن را غیرقانونی می دانم. من هیچ تأثیری بر نحوه و شکلی که اثری که خلق می کنم در دسترس دوستان قرار می گیرد ندارم. من تهیه کننده، کارگردان و آقای رامین وطنی نیا که خود را آهنگساز اثر می دانند، منبع اصلی می دانم. تو خودت نوازنده هستی و اسمت هست، چرا همچین کاری کردی؟ آیا موسیقی بلوچ را می شناسید؟

هنوز منتظر تماس تهیه کننده هستید؟

روزی که آقای فرجی به من زنگ زد که 13 ماه پیش بود و از آن روز چند روز می گذرد و هیچ اتفاقی نیفتاده است. آقای فرجی به من گفتند که می روند مشورت می کنند و گزارش می دهند اما هنوز نیامده اند.

اما نکته جالب دیگری که باید به آن اشاره کنم این است که آقای فرجی در همان روزی که ما صحبت کردیم به شخص دیگری اشاره کردند. می گفتند یک نفر دیگر هم هست که ما موسیقی اش را گرفتیم و او هم شرایطش مثل شما بود! بعد گفتند اما این شخص آمد و از ما تشکر کرد که از کارشان استفاده کردیم و در برنامه پخش کردیم! راستش برایم تحقیرآمیز بود که این حرف را زدم. یعنی باید از شما تشکر کنم که بدون اجازه کارم را پخش کردید؟! چرا باید این کار را بکنم؟

شما هم گفتی دوست عزیز؟ حسین صفامنش خواننده کردستانی نیز از پخش غیرمجاز آثارش در فصل آخر نون خ گلایه دارد.

نه، اسم این شخص را به من نگفتند. من آقای صفامنش را می شناسم و می دانم که از استفاده غیرمجاز از کار ایشان شکایت کرده اند.

امروزه حتی اگر کپی رایت به رسمیت شناخته نشود، سازمان ها و نهادها می توانند در برنامه های اداری خود مقرراتی را در این زمینه وضع کنند.

من هم با شما موافقم و فکر می کنم این کار باید انجام شود تا شاهد این اختلالات و سرقت ادبی چه از نظر فرهنگی و چه هنری نباشیم.

البته این دفتر موسیقی یا خانه موسیقی ایران است که باید پشت هنرمندان و اعضای خود بایستد.

بله همانطور که گفتید فروشگاه موسیقی مسئولیت این گونه آثار را بر عهده دارد. به نظر من فروشگاه موسیقی باید کار و حمایت خود را جدی تری بگیرد. وزارت ارشاد نیز دارای ادارات فرهنگی و هنری است. که موسیقی در این مجموعه است.

آیا از فروشگاه موسیقی یا دفتر موسیقی تماس یا پیامی دریافت نکرده اید؟

خیر، از قسمت هایی که شما گفتید با من تماس نگرفته اند. به عنوان یک نوازنده مستقل، سال ها بدون هیچ حمایتی سخت کار کردم. بدون شک تولید و ارائه هر اثر برای ما پرهزینه و فرآیند سختی است. چون از ما حمایت نمی شود. بعد از اینکه به زحمت یک پروژه را تولید و به اتمام رساندیم، می بینیم که متاسفانه صاحب پیدا کرده است! بعد حساب کنید که از نسخه کپی شده کار ما استفاده کرده اند و نسخه ای که در سریال «نون.خ» پخش شده اصل نیست. بنابراین کیفیت پایین تری دارد. این برای نوازنده ای که مستقل کار می کند خوشایند نیست.

از فعالیت های اخیرتان در عرصه موسیقی بگویید.

من دو گروه بلوچ دارم یکی در زیر گروه ادینگ و آثاری که در این سریال استفاده کردم آمده است. ساخته و بازی اعضای این گروه. گروه دیگری به نام «هنول» داریم که در زمینه موسیقی تلفیقی فعال است. برخی از اعضای این گروه اهل تهران و برخی دیگر ساکن بلوچستان هستند. من و اعضای گروه «هنول» برای اولین بار مشغول کار روی اشعار مولانا هستیم که در قالب آلبوم ارائه می شود. من آهنگساز و تنظیم کننده این پروژه هستم و همزمان بانجوهای مختلفی می نوازم. ما بانجو آکوستیک، بانجو الکتریکی و بانجو برقی باس داریم. با توجه به نیاز ارکستر و نیاز به داشتن صدای جدید، احساس کردم بانجو الکتریک باس را به سازهای دیگر اضافه کردم. قصد ما این است که ادبیات فارسی را با لهجه موسیقی خودمان کار کنیم. این اتفاق در موسیقی افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان و برخی کشورهای دیگر افتاده است. ما می خواهیم برای اولین بار این دسته را ویرایش کنیم. همچنین با گروه بین المللی دیگری که ترجمه فارسی آن «موسیقی عرفانی شرقی» نام دارد، کار می کنم. سه فرهنگ موسیقی در این گروه گرد هم می آیند.

من و اعضای گروه «موسیقی عرفانی شرق» کنسرت هایی در داخل و خارج از کشور برگزار کرده ایم. در آینده قصد داریم در خارج از کشور اجرا داشته باشیم. دوست عزیزم فرید الهامی نوازنده کردستانی نیز در این گروه بین المللی حضور دارد. دوست دیگری داریم که تبله می نوازد و موسیقی هندی را نمایندگی می کند و در اختیار او هستیم.

گروه دیگری به نام «آشا وهیشکا» داریم که آثارشان در خارج از کشور منتشر شده است. اولین آلبوم این گروه “بیداری” نام دارد و منتشر شده است. آلبوم دوم ما آماده انتشار است و دوست عزیزم آقای آرش عادل پور به عنوان آهنگساز و تنظیم کننده و نوازنده سازهای خودمان همراه ما بودند. البته بسته به نیاز پروژه دوستان نیز به عنوان نوازنده مهمان به جمع ما می آیند. امیدوارم با این گروه و گروه عرفانیمان کنسرت هایی داشته باشیم.