نوروبیون در حالی بهعنوان یکی از پرمصرفترین داروهای کشور مطرح است که مطالعات پزشکی آن را عامل بروز انواع سرطانها و افزایش کبد چرب غیرالکلی در جامعه ایرانی میداند.
بر اساس گزارش جامعه پزشکی، آمار مصرف بی رویه مواد مخدر در ایران بالاست، ما این رقم در داروهای تقویتی ازجمله آمپولهای نوروبیون قابلتوجهتر است. سرانه مصرف داروهای تزریقی در ایران حدود 11.4 درصد است که تقریباً چهار برابر کشورهای توسعه یافته است. آمپول نوروبیون از ویتامین های B12، B6 و B1 تشکیل شده و ایرانی ها آن را به عنوان آمپول تقویتی می شناسند. دارویی پرمصرف که عموم مردم معتقدند برای درمان بیماری های مختلف، رفع خستگی و افزایش قدرت بدنی باید تزریق شود. نکته عجیب این است که توصیه های مردم برای تزریق نوروبیون بسیار رایج شده است و بسیاری از افراد در مواجهه با انواع بیماری ها و خستگی های روزانه به یکدیگر توصیه می کنند که این آمپول را تزریق کنند. اگرچه نوروبیون به خانواده ویتامین B تعلق دارد و در درمان بسیاری از بیماری ها موثر است، استفاده بیش از حد بدون تجویز پزشک یک هشدار جدی است. زیرا می تواند عواقب مرگباری برای انسان داشته باشد.
مطالعات اخیر نشان می دهد که استفاده بی رویه از این داروی ارزان قیمت و در دسترس می تواند منجر به ایجاد انواع سرطان شود. همچنین پزشکان یکی از دلایل مهم افزایش بیماری کبد چرب غیر الکلی در جامعه ایران را استفاده مکرر از نوروبیون می دانند. در همین حال، مصرف بیش از حد نوروبیون باعث افزایش دوز فلزات سنگین در بدن شده و ممکن است منجر به عوارضی مانند مسمومیت شود.
پرفروش ترین دارو در داروخانه ها
صاحب داروخانه ای در شمال تهران نوروبیون را یکی از پرفروش ترین داروهای موجود در بازار می داند و می گوید: به طور متوسط روزی 60 تا 70 آمپول می فروشیم، اما گاهی 100 عدد هم می شود. یک داروی رایج ارزان و پرمصرف است که در بین مردم به عنوان واکسیناسیون تقویت کننده معروف شده است. خیلی از کسانی که به ما مراجعه می کنند می گویند که وقتی خسته هستند و عملکرد بدنی شان کم شده این آمپول را تزریق می کنند. قیمتش زیاد بالا نیست و همه توان خرید یک آمپول 10 هزار تومانی را دارند.»
وی در مورد اینکه آیا حاشیه سود فروش این محصول باعث افزایش مصرفش شده است، می گوید: برای ما سود چندانی ندارد اما عموما استقبال خوبی از آن می شود. توصیه های زیادی برای تزریق سرم و آمپول نوربیون برای رفع خستگی و بی حالی داریم. اکثر آنها می گویند که پس از تزریق این داروها احساس بهتری دارند.
درباره نوروبیون
• تزریق عضلانی
حاوی ویتامین های B12، B6 و B1 است
• آمپول های نوروبیون نسبت به قرص های آن میزان جذب بیشتری در بدن دارند
• برای درمان کم خونی، سوزن سوزن شدن پوست، ناراحتی های عصبی و خستگی مفرط، بهبود سلامت سیستم عصبی و تقویت سیستم ایمنی استفاده می شود.
• عوارض خاصی ندارد
• محدودیت سنی دارد و برای افراد زیر 14 سال توصیه نمی شود
• باید طبق نظر پزشک مصرف شود تا با سایر داروهایی که فرد مصرف می کند تداخل نداشته باشد.
چه کسی باید نوروبیون مصرف کند؟
اکثر افراد به اندازه کافی ویتامین B را از رژیم غذایی خود دریافت می کنند، اما برخی از افراد در معرض خطر کمبودهای خاصی هستند که نیاز به استفاده از مکمل های نوروبیون مانند آمپول یا قرص نوروبیون دارد که باید با توصیه پزشک انجام شود. به طور کلی، این دارو برای زنان باردار، افراد بالای 50 سال، گیاهخواران و افرادی که از داروهای خاصی استفاده می کنند که سطح ویتامین B را در بدن خود کاهش می دهد یا تحت عمل جراحی بای پس معده قرار گرفته اند، تجویز می شود.
آسیب نوروبیون به کبد سالم
فرناز مشیری، عضو انجمن زنان و مامایی ایران، میگوید: «استفاده از آمپول نوروبیون که در سالهای اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده است، میتواند منجر به بیماری کبد چرب غیرالکلی و در نهایت نارسایی کبد شود.» در ادامه توضیح میدهد: «آمپول نوروبیون حاوی برخی ویتامینهای گروه B است.» به طور کلی، ویتامینهای B کمپلکس برای حفظ سلامت بدن ضروری هستند، اما بر خلاف سایر ویتامینهای محلول در آب، کبد میتواند از ویتامین B12 مانند ویتامینهای محلول در چربی برای سلامتی بدن استفاده کند. استفاده بعدی به مدت چندین سال نگهداری شود و در صورت نیاز به ویتامین های گروه B در صورت مصرف بیش از حد امکان پذیر است. در آینده باعث آسیب کبدی خواهد شد.»
وی ادامه می دهد: ویتامین B12 مانند برخی داروها در کبد متابولیزه می شود که استرس زیادی به این اندام حیاتی وارد می کند. مصرف آن خوشایند است، تاکید می کند: «مردم باید بدانند که آیا بدنشان به این ویتامین نیاز دارد یا خیر؟» نوروبیون نباید به طور مکرر تزریق شود. کسانی که به صورت هفتگی یا ماهانه از این آمپول استفاده می کنند باید توجه داشته باشند که یکی از عوامل شیوع بیماری کبد چرب غیر الکلی در کشور مصرف خود نوروبیون است. این در حالی است که بیماری های کبدی در مراحل اولیه علائم خاصی ندارند و فرد با پیشرفت بیماری مشکل خود را تشخیص می دهد.
مشیری همچنین با اشاره به این باور نادرست که این ویتامین خاصیت خون سازی دارد و کم خونی ناشی از فقر آهن را درمان می کند، می گوید: به طور کلی برای افرادی که رژیم غذایی خوب، سالم و متنوعی دارند، نیازی به مصرف داروهای ویتامینی ندارند. در صورت لزوم، مصرف آن به جای آن توصیه می شود آمپول نوروبیون فقط باید با قرص های کمپلکس B یا آمپول هایی که ویتامین B12 ندارند استفاده شود.
اثرات سرطان زا نوربیون
ایرج خسرونیا، رئیس انجمن متخصصان داخلی ایران، در این باره توضیح داد: «مصرف آمپول نوروبیون در ایران به شدت افزایش یافته است، در حالی که مصرف بیش از حد این دارو عواقبی مانند سرطان و مرگ به دنبال دارد.» این دارو برخی از شهروندان بیش از حد معمول: “تصور عمومی مردم این است که به محض اینکه بیمار شوند، باید واکسن های تقویت کننده دریافت کنند” از جمله نوربیون. این آمپول عمدتاً برای افرادی تجویز می شود که تغذیه مناسبی ندارند و یا پس از بررسی های لازم پزشکان آن را برای افراد مسن مبتلا به بیماری های مزمن تجویز می کنند اما شرایط به گونه ای است که جوانان نیز تمایل زیادی به تزریق این آمپول دارند. فرهنگ نادرست دسترسی به دارو بدون توصیه پزشک نیز باعث بروز چنین مشکلاتی می شود، زیرا در کشور ما بسیاری از داروها مستقیماً در دسترس مردم است.
وی همچنین با اشاره به مطالعات جدید در زمینه آسیب های ناشی از تزریق بی رویه آمپول های تقویتی، گفت: با افزایش مصرف این داروها، خطرات و عوارض زیادی به همراه خواهد داشت. همچنین مطالعات جدید نشان می دهد که تزریق بی رویه واکسن هایی مانند نوروبیون و کمپلکس B می تواند پایه ای برای ایجاد انواع مختلف سرطان باشد. علاوه بر این، داروهای تزریقی گاهی اوقات باعث ایجاد آلرژی می شوند که می تواند منجر به مرگ فرد شود. به همین دلیل استفاده از آن بدون تجویز پزشک ضروری است.
در پاسخ به این سوال که برخی از پزشکان این داروها را در نسخه بیماران لحاظ می کنند و ملاحظات مناسبی از سوی خود ندارند، پاسخ می دهد: بله، حتی برخی از پزشکان نوروبیون را برای درمان سرماخوردگی تجویز می کنند. در عین حال، فواید این آمپول نیز در سطح جامعه بدون آگاهی از عوارض و خطرات آن بیان میشود.»
تابستان و نوربیون پیک مصرف
بررسی آمارهای دارویی سازمان غذا و دارو از آغاز 1401 تا پایان مرداد نشان می دهد بیش از 96 میلیون آمپول نوربیون توسط شرکت های دارویی ایران به کشور تحویل شده و ارزش ریالی آن بیش از 66 میلیارد تومان است. این رقم در 12 ماهه سال 1400 بیش از 97 میلیون دستگاه نوربیون بوده و امسال نیز اوج مصرف داشت. شهریور 1400 تحویل بیش از 11 میلیون واحد نوربیون را آغاز کرده است. در سال 1401، مردم در ماه خرداد، مرداد، مهر، آبان و بهمن آنها بیشترین مصرف نوربیون را با میانگین حمل بیش از 7 میلیون دستگاه در ماه ثبت کردند. اما بیشترین مصرف نیز در این سال است تیر گزارش شده است که 11 میلیون لامپ در داخل و خارج از کشور تحویل داده شده است خرداد امسال بیش از 8.5 میلیون لامپ تامین شد. این در حالی است که بسیاری برند خارجی نوربیون را مناسبتر از تولید داخلی آن می دانند، اما از سال 2018 با ممنوعیت واردات کالاهای تولید داخل و ارتقای تولید داخلی، نوربیون خارجی دیگر وارد نشده است. و الان 10 شرکت داروسازی ایرانی این نوربیون ها را می فروشند