سرگیجه یکی از شایع ترین دلایل مراجعه بزرگسالان به پزشک است. انواع مختلفی از سرگیجه وجود دارد، اما این اصطلاح اغلب برای توصیف احساس گیجی، سرگیجه یا بی ثباتی استفاده می شود.
این نیز بر کنترل تعادل تأثیر می گذارد و خطر افتادن را افزایش می دهد. مقاله امروز پی ام آپ به درمان های خانگی برای سرگیجه اختصاص دارد، اما به خاطر داشته باشید که برای درمان سرگیجه مکرر و مداوم باید حتما به پزشک مراجعه کنید.
انواع سرگیجه
به طور کلی دو نوع سرگیجه وجود دارد: سبکی سر (Lightheadedness) و ورتیگو (Vertigo). ورتیگو باعث ضعف و گیجی می شود، بنابراین احساس می کنید که در حال غش کردن هستید. این نوع سرگیجه معمولاً با نشستن یا دراز کشیدن برطرف می شود.
اگر ورتیگو دارید، احساس می کنید اطرافتان می چرخد و حرکت می کند. سرگیجه احتمالاً بر تعادل شما تأثیر می گذارد و باعث زمین خوردن شما می شود. هر دو نوع سرگیجه می توانند باعث تهوع یا استفراغ شوند.
علت سرگیجه
سرگیجه ممکن است ترسناک به نظر برسد، اما خوشبختانه در بیشتر موارد با بیماری جدی همراه نیست. در زیر به برخی از علل احتمالی این عارضه اشاره می کنیم.
کم آبی بدن
کم آبی بدن به دلیل بیماری، گرمازدگی یا مصرف ناکافی مایعات باعث کاهش حجم خون و کاهش فشار خون می شود. در نتیجه مغز خون کافی دریافت نمی کند که منجر به سرگیجه می شود. نوشیدن یک لیوان آب می تواند سرگیجه را فوراً از بین ببرد. اما اگر برای مدت طولانی مایعات کافی ننوشیده اید، ممکن است مدتی طول بکشد تا بدن شما به حالت عادی بازگردد.
ورزش
گاهی اوقات سرگیجه یکی از عوارض جانبی ورزش است. ورزش شدید باعث سرگیجه می شود، به خصوص زمانی که تعداد تنفس افزایش می یابد. سرد نکردن بدن بعد از ورزش، کم آبی بدن در حین ورزش و ورزش با معده خالی نیز می تواند باعث سرگیجه شود.
قند خون پایین
قند خون پایین یکی از پنج علت اصلی سرگیجه است. نوشیدن مایعات یا خوردن می تواند به حل این مشکل کمک کند. هنگامی که قند خون شما کاهش می یابد، تمام سیستم های بدن، از جمله مغز، برای حفظ انرژی تلاش می کنند، بنابراین ممکن است احساس سرگیجه یا سبکی سر داشته باشید.
عوارض جانبی داروها
از عوارض داروهای مختلف مانند داروهای ضد تشنج، ضد افسردگی، مسکن ها می توان سرگیجه را برشمرد. اگر داروهایی که در درمان فشار خون استفاده می شوند فشار خون را بیش از حد کاهش دهند، منجر به ضعف و غش می شود. اگر هنگام مصرف دارو دچار سرگیجه شدید، در صورت امکان با پزشک خود در مورد تغییر نوع یا دوز دارو صحبت کنید.
مشکلات گوش داخلی
چشم ها، اعصاب حسی و گوش داخلی در حفظ تعادل نقش دارند. مشکلات گوش داخلی اغلب به دلیل عفونت، بیماری منیر، میگرن و سرگیجه موضعی حمله ای خوش خیم (BPPV) ایجاد می شود. عفونت‌های خفیف گوش و سرگیجه‌های همراه معمولاً خود به خود از بین می‌روند، اما اگر گوش درد شدید یا طولانی‌مدت را تجربه می‌کنید، بهتر است با پزشک خود تماس بگیرید تا ریشه مشکل را پیدا کرده و گزینه‌های درمانی را بررسی کنید.
مشکلات گردش خون
اگر قلب شما خون کافی را به مغز پمپاژ نمی کند، ممکن است احساس کندی یا سرگیجه کنید. وقتی سریع از جای خود بلند می شوید، افت فشار خون می تواند جریان خون به مغز را کاهش دهد. گاهی اوقات، مشکلات گردش خون ناشی از بیماری های قلبی است. در حالی که سرگیجه ناشی از ایستادن سریع خطرناک نیست، سایر مشکلات گردش خون نیاز به درمان دارند. اگر سرگیجه شما با علائم قلبی همراه است، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
اختلالات و بیماری های خاص
میگرن و آسیب مغزی تروماتیک با احساس سرگیجه همراه است. برخی از اختلالات عصبی، از جمله بیماری پارکینسون و ام اس، نیز باعث از دست دادن تدریجی تعادل می شوند. نگرانی حتی می تواند در ایجاد احساس سرگیجه نقش داشته باشد.
علاوه بر این عوامل، شرایط یا شرایطی وجود دارد که احتمال سرگیجه را افزایش می دهد، مانند بارداری، دیابت، قاعدگی، کم خونی و آلرژی. سرگیجه ناشی از آلرژی می تواند نشانه آنافیلاکسی باشد که نیاز به درمان فوری دارد.
مسمومیت با مونوکسید کربن
علائم مسمومیت با گاز مونوکسید کربن اغلب شبیه آنفولانزا است و شامل سرگیجه، سردرد، ضعف، حالت تهوع، استفراغ، درد قفسه سینه و گیجی است. مسمومیت با این گاز بسیار جدی است و حتی می تواند منجر به مرگ شود. اگر فکر می کنید سرگیجه شما ناشی از مسمومیت با گاز مونوکسید کربن است، با اورژانس 115 تماس بگیرید و فورا آنجا را ترک کنید.
درمان های خانگی برای سرگیجه
بسته به شدت و علت سرگیجه، راه های مختلفی برای درمان آن وجود دارد. اگر سرگیجه نشانه یک بیماری جدی نیست، درمان های خانگی زیر برای کنترل آن مفید است:
1. از یک سبک زندگی سالم پیروی کنید
یک رژیم غذایی سالم به مبارزه با سرگیجه کمک می کند. از مصرف کافئین، الکل و تنباکو خودداری کنید زیرا اینها می توانند شدت سرگیجه را افزایش دهند. خواب کافی و دوری از استرس نیز به پیشگیری از سرگیجه کمک می کند. همچنین، اگر با دیابت یا هیپوگلیسمی سر و کار دارید، روی تنظیم قند خون خود تمرکز کنید.
2. بدن خود را مرطوب نگه دارید
نوشیدن آب بخشی ضروری از درمان های خانگی برای سرگیجه است. در طول روز مایعات زیادی بنوشید تا از سرگیجه جلوگیری کنید، به خصوص زمانی که هوا گرم است، بیمار یا در حال ورزش هستید. غذا خوردن گاهی منجر به افت فشار خون و در نتیجه سرگیجه و سبکی سر می شود که با نوشیدن یک لیوان آب 15 دقیقه قبل از غذا می توان از بروز آن جلوگیری کرد.
مصرف آب برای سالمندانی که پس از صرف غذا دچار افت فشار خون می شوند ضروری است. مطالعات نشان داده اند که نوشیدن آب قبل از غذا و همچنین خوردن وعده های غذایی کم کربوهیدرات به طور مکرر در طول روز می تواند به کنترل این وضعیت کمک کند.
3. تمرینات بدنی را در خانه انجام دهید
از آنجایی که سرگیجه منجر به از دست دادن تعادل می شود، ورزش های تعادلی مانند تای چی یا یوگا می توانند به بهبود تعادل و کنترل علائم کمک کنند. اگر از یک دوره خوش خیم سرگیجه موضعی رنج می برید، می توانید مانورهای Epley و Semont-Toupet را برای تغییر مکان کریستال های کلسیم در گوش داخلی انجام دهید. پرسیدن نحوه انجام این مانورها از پزشک مفید است زیرا برخی از آنها باید تحت نظر پزشک انجام شود.
4. با آب داغ دوش نگیرید
اگر مستعد سرگیجه هستید، بیش از 10 دقیقه از آب داغ برای دوش گرفتن استفاده نکنید. زیرا افت فشار خون و افزایش فعالیت قلب باعث سرگیجه و سبکی سر می شود. دمای بالا باعث گشاد شدن رگ ها و در نتیجه کاهش فشار خون می شود. همچنین آب گرم باعث افزایش حجم خون پمپاژ شده توسط قلب می شود که باعث افزایش حجم کار قلب می شود. بهتر است دمای آب نزدیک به دمای بدن باشد، یعنی گرم و آرامش بخش باشد، اما داغ نباشد.
5. از عصاره جینکو بیلوبا استفاده کنید
جینکو بیلوبا یک گیاه چینی است که برای درمان بسیاری از بیماری ها از جمله سرگیجه استفاده می شود. بیشتر محصولات جینکو با عصاره برگ های درخت موی بکر ساخته می شوند. جینکو بیلوبا سرگیجه و مشکلات تعادل را با افزایش جریان خون در مغز درمان می کند. در یک مطالعه، محققان به این نتیجه رسیدند که استفاده از جینکو بیلوبا برای درمان سرگیجه ممکن است به اندازه بتاهیستین (دارویی که برای اختلالات تعادل، از جمله سرگیجه تجویز می شود) موثر باشد.
6. زنجبیل را امتحان کنید
سال ها است که زنجبیل برای درمان بیماری حرکت و حالت تهوع استفاده می شود. مطالعات به طور کامل نشان نداده اند که چرا زنجبیل به عنوان یک درمان خانگی برای سرگیجه موثر است، با این حال، به نظر می رسد از آریتمی معده (اختلالات حرکتی معده) و افزایش وازوپرسین پلاسما که منجر به بیماری حرکت و در نتیجه حالت تهوع می شود، جلوگیری می کند.
زنجبیل را می توان به روش های مختلفی مصرف کرد. از چای و مکمل های زنجبیل گرفته تا جویدن زنجبیل و موارد دیگر، گزینه های زیادی برای امتحان کردن وجود دارد.
۷- غلات کامل بخورید
مصرف زیاد غذاهای زود هضم مانند برنج سفید، سیب زمینی و غذاهای حاوی آرد سفید و شکر باعث افزایش سریع قند خون و سپس افت قند خون و سرگیجه می شود. برای جلوگیری از سرگیجه ناشی از نوسانات قند خون، باید غذاهای پرفیبر و دیر هضم مانند حبوبات و غلات کامل (نان گندم، برنج قهوه ای، کینوا و جو دوسر) مصرف کنید. گوشت های بدون چربی مانند مرغ و ماهی نیز گزینه های خوبی هستند.
8. ماساژ بگیرید
یکی دیگر از راه حل های توصیه شده برای درمان خانگی سرگیجه ماساژ است. اضطراب در ایجاد سرگیجه نقش دارد، بنابراین فعالیت های آرامش بخش می تواند به درمان آن کمک کند. اگر نگران هستید، ماساژ با روغن اسطوخودوس می تواند مفید باشد.
9. حرکت نکنید
اگر احساس سرگیجه کردید، فورا بنشینید یا دراز بکشید و در اسرع وقت مقداری آب بنوشید. از فعالیت هایی که شما را در موقعیتی قرار می دهد که ممکن است تصادف کنید یا سقوط کنید، اجتناب کنید. همچنین از رانندگی، ایستادن در مکان‌های مرتفع، بالا رفتن از پله‌ها، راه رفتن در تاریکی یا پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند تا رفع سرگیجه خودداری کنید.
10. یک نقطه کانونی انتخاب کنید
هنگامی که سرگیجه شروع شد، وقتی اتاق شروع به چرخیدن کرد، کاری را که انجام می دهید متوقف کنید و به یک جسم ثابت مانند ساعت دیواری یا مبل نگاه کنید.
زمان مراجعه به پزشک است
گاهی اوقات سرگیجه نشانه یک مشکل جدی است. اگر تجربه کردید به اورژانس بروید یا با 115 تماس بگیرید:
درد قفسه سینه
ضربان قلب نامنظم
تنگی نفس
ضعف
ناتوانی در حرکت بازوها یا پاها
تغییر در بینایی یا گفتار
غش یا از دست دادن هوشیاری
آسیب سر
تب بالاتر از ۳۸/۳ درجه‌ی سانتی‌گراد، سردرد یا سفتی گردن
تشنج
آخرین کلمه
اینکه هر از گاهی برای یک مدت کوتاه دچار سرگیجه شوید نگران‌کننده نیست، اما سرگیجه‌های مکرر، سرگیجه‌هایی که بیش از ۱۵ دقیقه طول می‌کشند و سرگیجه‌هایی که با علائم مهم مثل درد قفسه‌ی سینه، تنگی نفس، مشکلات بینایی و… همراه هستند، باید با پزشک در میان گذاشته شوند.
اگر در نظر دارید داروهای خانگی را امتحان کنید، ابتدا با پزشک خود صحبت کنید تا مشخص کند کدام یک از این روش ها برای شما بهترین است. همچنین، توجه داشته باشید که برخی از مکمل ها، ادویه ها یا گیاهان ممکن است با داروهای شما تداخل داشته باشند.
منبع: سلامت نیوز