پیش دیابت حالتی است که قند خون بالاتر از حد طبیعی است ولی هنوز به دیابت تبدیل نشدهاست. پیش دیابت علائم واضحی ندارد.
رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری از بیماری های متابولیک دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، پیش دیابت را مرحله اول دیابت بدون علامت عنوان کرد.
فرزاد حدائق گفت: پیش دیابت اولین مرحله دیابت است که در آن قند خون ناشتا بالاتر از حد طبیعی (بین 100 تا 126 میلی گرم در دسی لیتر) است، اما آنقدر بالا نیست که به عنوان دیابت نوع 2 در نظر گرفته شود و بستگی به سبک زندگی دارد. تغییرات قابل درمان است.
به گفته این متخصص غدد و متابولیسم، قند طبیعی ناشتا زیر 100 میلی گرم در دسی لیتر است.
وی این باور که «افراد به طور ناگهانی به دیابت مبتلا می شوند» را باوری نادرست برشمرد و یادآور شد: در افراد سالم با عوامل خطر، قند خون به تدریج افزایش می یابد و ابتدا به مرحله پیش دیابت و در نهایت به دیابت می رسد.
حدائق با بیان اینکه مداخله زمانی فرد از مرحله پیش دیابت به مرحله دیابت بسیار مهم است، گفت: اغلب افراد از وجود این مرحله پرخطر، مدتی را در دوره پیش دیابت سپری می کنند. این دوران طلایی فرصت خوبی برای انجام مداخلات صحیح و پیشگیری از عوارض مرحله دیابت است.
این استاد دانشگاه در مورد سه معیار تشخیصی برای اطلاع از پیش دیابت گفت: اندازه گیری قند خون ناشتا، تست تحمل قند یا گلوکز دو ساعته و هموگلوبین A 1 C (متوسط قند خون سه ماهه).
به گفته وی، در دوره پیش دیابت، قند خون فرد ناشتا بین 100 تا 126 میلی گرم در دسی لیتر است.
وی سنجش دو ساعته گلوکز را یکی دیگر از تست های تشخیصی عنوان کرد و افزود: برای انجام این آزمایش فرد باید 8 ساعت ناشتا باشد و پس از نمونه گیری اولیه 75 گرم گلوکز به فرد داده شود و 2 ساعت بعد مجددا خون گیری انجام شود. . در این آزمایش اگر قند خون فرد بین 140 تا 199 میلی گرم در دسی لیتر باشد به این معنی است که فرد دچار عدم تحمل گلوکز و پیش دیابت است.
حدائق سومین آزمایش تشخیصی پیش دیابت را هموگلوبین A 1 C یا اندازه گیری میانگین گلوکز سه ماهه عنوان کرد و افزود: اگر مقدار A 1 C فرد مساوی یا بیشتر از 6.5 باشد، این یکی از معیارهای تشخیصی دیابت محسوب می شود. دیابت به عنوان دیابت و بین 5.7 تا 6.4 به عنوان پیش دیابت در نظر گرفته می شود.
چه کسانی در معرض خطر پیش دیابت هستند؟
به گفته رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری از بیماری های متابولیک دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، افراد در معرض خطر ابتلا به پیش دیابت عبارتند از:
_ افرادی که دارای اضافه وزن یا چاق هستند (شاخص توده بدنی یا BMI بیشتر یا مساوی 25) همراه با یکی از عوامل خطر زیر.
سابقه خانوادگی دیابت در بستگان درجه یک
_ سابقه حوادث قلبی عروقی در فرد
فشار خون
تری گلیسیرید بالا یا سطح HDL پایین
زنان مبتلا به بیماری کیست تخمدان
عدم فعالیت بدنی
زنانی که سابقه دیابت بارداری دارند
افراد مبتلا به چاقی شکمی (دور کمر بیش از 90 سانتی متر در هر دو جنس)
علائم پیش دیابت
حدائق با تاکید بر اینکه در مرحله پیش دیابت هیچ علامتی وجود ندارد، گفت: ممکن است فرد در این مرحله هیچ علامتی نداشته باشد.
وی اظهار داشت: پیش دیابت عامل اصلی بروز دیابت است و این وضعیت خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی، فشار خون و نارسایی کلیه را افزایش می دهد.
این فوق تخصص غدد تاکید کرد: برای تشخیص دیابت باید از قبل از غربالگری استفاده کنیم و منتظر علائم نباشیم چرا که این بیماری متاسفانه هیچ علامتی ندارد.
به گفته وی، این اختلال زمانی تشخیص داده می شود که عوارض آن ایجاد شود. بنابراین، پس از تشخیص پیش دیابت، باید اقدامات احتیاطی لازم برای جلوگیری از پیشرفت دیابت یا بازگشت فرد به حالت طبیعی انجام شود.
این استاد دانشگاه با اشاره به اهمیت غربالگری گفت: غربالگری از سن 35 سالگی برای افراد با BMI طبیعی (زیر 25) و بدون سابقه خانوادگی دیابت انجام می شود، اما به دلیل شیوع روزافزون چاقی در این افراد انجام می شود. جوانان در ایران و برای جوانان بهتر است غربالگری را کاهش دهند.
طبق مطالعات انجام شده در جمعیت شهری تهران، می توان گفت که شیوع دیابت حدود 15 درصد و پیش دیابت حدود 15 درصد است و از هر سه نفر یک نفر به دیابت یا پیش دیابت مبتلا است. و این فراوانی با افزایش سن افزایش می یابد.
حدائق همچنین در کنار سایر عوامل خطر به افرادی که وزن اضافه می کنند توصیه کرد: این افراد برای تشخیص پیش دیابت قطعاً باید آزمایشات تکمیلی انجام دهند.
این استاد دانشگاه رعایت سبک زندگی سالم از جمله تغذیه مناسب و فعالیت بدنی را در پیشگیری و کنترل بیماری پیش دیابتی موثر دانست.
به گفته وی، با توجه به سبک زندگی، تغذیه و فعالیت بدنی می توان از ابتلا به بیماری پیش دیابت و تبدیل آن به دیابت جلوگیری کرد و حتی بیماری پیش دیابتی را به مرحله سالم برگرداند.
وی بیان کرد: آلودگی هوا، استرس (روانی، شغلی، اقتصادی و…) و مولفه های اجتماعی سلامت (از جمله آرامش روانی، بی اضطرابی) در پیشگیری از بروز این اختلال موثر است و باید مورد توجه قرار گیرد.
این فوق تخصص غدد، حفظ وزن بدن در حد نرمال، دور کمر زیر 90 سانتی متر و انجام فعالیت بدنی مناسب را از عوامل بسیار مهم در پیشگیری از پیش دیابت و تاثیرگذاری دیابت دانست.
حدائق کاهش وزن پنج تا هفت درصدی، اصلاح رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی را به عنوان مداخلات موثر در درمان و کنترل پیش دیابت برشمرد.
به گفته وی، فرد مبتلا به پیش دیابت می تواند با رژیم غذایی و ورزش زیر نظر متخصص تغذیه و پزشکی ورزشی قند خون، فشار خون و … را کنترل کند. می تواند وضعیت را اصلاح کند.
این استاد دانشگاه با اشاره به نقش دارو در درمان پیش دیابت اظهار داشت: متفورمین تنها دارویی است که در برخی افراد مبتلا به پیش دیابت استفاده می شود.
به گفته وی، استفاده از متفورمین به عنوان یکی از روش های درمانی در سنین پایین (زیر 55 سال) پیش دیابت، زنان با سابقه دیابت بارداری، زنان با قند ناشتا بالای 110 و A 1 C بالای 6 اعلام شد.
این فوق تخصص غدد تاکید کرد: رویکرد ما نباید تنها کنترل قند در این بیماران باشد. زیرا متأسفانه فردی که قند خون بالایی دارد، فشار خون و چربی خون نیز بالاست.
استاد مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم دانشگاه با اشاره به نتایج مطالعه قند و چربی در تهران گفت: این مطالعه نشان داد که هر ساله یک درصد افراد جامعه به دیابت و چهار درصد به پیش دیابت مبتلا هستند.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، وی تاکید کرد: اگر فعالیت بدنی، تغذیه و مولفه های اجتماعی سلامت اصلاح نشود، با سونامی بیماری های غیرواگیر مواجه خواهیم شد. بنابراین بهتر است برای پیشگیری از این اختلالات سرمایه گذاری کنیم تا بتوانیم جامعه سالم تری داشته باشیم.
وی در پایان سخنان خود ابراز امیدواری کرد: مداخلات لازم برای تغییر سبک زندگی، مولفه های اجتماعی موثر بر سلامت و عوامل خطر ابتلا به پیش دیابت، پیش فشار خون و چربی خون بالا زندگی سالم تری را برای مردم کشورمان به ارمغان آورد. .
منبع: ایسنا