کوروش جعفریان، متخصص تغذیه، عادت به خوردن یک نوع غذا از جمله شکلات یا شیرینی و منشا این اعتیاد را تشریح می کند. به طور کلی دو راه برای تشویق افراد به خوردن وجود دارد.
بر اساس اطلاعات موجود در اینترنت، به نوعی هورمون های بیشتری در بدن ما وارد عمل می شوند، مثلاً اگر گرلین بالا یا سطح لپتین پایین باشد، بیشتر غذا می خوریم. یک مجموعه از مسیرها هورمونی است، در حالی که مسیر دیگر هیچ ربطی به هورمون ها ندارد و به لذت غذا خوردن مربوط می شود. این بحث آزادسازی تعدادی از ترکیبات به نام انتقال دهنده های عصبی در بدن ما را مورد بحث قرار می دهد، مانند دوپامین، که وقتی افزایش می یابد احساس خوبی داریم.
وی تاکید کرد: این موضوع مشابه اعتیاد است و دوپامین نیز در بدن افراد معتاد ترشح می شود. این نسخه باعث می شود مردم تمایل به مصرف بیشتر داشته باشند، حتی اگر در مقادیر بیشتر باشد. بالاخره موقع غذا خوردن هم همین اتفاق می افتد، گاهی یکی دوست دارد نان بخورد، یکی شیرینی بخورد، یکی دوست دارد برنج بخورد، دیگری دوست دارد شکلات بخورد. این لذت ناشی از مسیر دوپامین است.
این متخصص تغذیه همچنین درباره راه های کمک به افراد معتاد به خوردن یک سری غذاهای خاص و عجیب بیان کرد: در پاسخ به این سوال که برای افرادی که به خوردن یک سری غذاهای خاص اعتیاد دارند چه کار می توان کرد؟ باید مسیر جایگزینی برای این افراد تعریف شود. مثلاً اگر این افراد تا به حال از خوردن شکلات لذت می‌بردند، خیلی بهتر است که کاهو را جایگزین آن می‌کردیم و همان لذتی را که از شکلات می‌بردند، می‌شدند. به هر حال باید لذت قبلی جای خود را به لذت سالم داد، زیرا این افراد باید ناخودآگاه از غذا خوردن لذت ببرند.
البته باید جایگزین هایی پیدا کنیم که خوش شانس ها بتوانند آن را بخورند، مثلاً می توان هویج را جایگزین شکلات کرد تا مشکل فردی که قبلاً شکلات می خورد حل شود. این فرد حتی بعد از مدتی از خوردن هویج لذت می برد. از آنجایی که این گونه غذا خوردن مانند یک اعتیاد است، بدن فرد با چیزی که بارها و بارها تکرار می شود سازگار می شود.
جعفریان به دلایل مختلفی برای عادت به خوردن یک ماده غذایی اشاره کرد و گفت: یکی دلیل دیگری که باعث می شود برخی افراد عادت به خوردن برخی غذاها داشته باشند این است که این افراد سروتونین در بدن خود ترشح نمی کنند. یعنی این افراد لحظه ای از غذا خوردن لذت می برند اما این لذت زیاد دوام نمی آورد.
شاید برخی از این افراد به دلیل پایین بودن سطح سروتونین، تمایل بیشتری به خوردن شیرینی جات دارند. ما معمولا به این افراد توصیه می کنیم مصرف پروتئین خود را افزایش دهند. وقتی میزان پروتئین را در بدن افزایش می دهیم، سطح سروتونین نیز افزایش می یابد و تسکین خاصی برای فرد ایجاد می کند که می تواند تمایل به مصرف غذاهایی که ارزش غذایی بالایی ندارند را کاهش دهد.
وی با اشاره به علل هورمونی اعتیاد به مواد غذایی نیز گفت: افرادی که به مصرف برخی مواد غذایی معتاد هستند احتمالاً دچار مشکلات هورمونی می شوند، ممکن است گرلین بالایی داشته باشند و در این صورت بدن آنها به خوردن شیرینی جات و مانند آن تمایل پیدا می کند. اقلام می سازد ممکن است این افراد مقاومت به انسولین داشته باشند. زمانی که مقاومت به انسولین در این افراد ایجاد شود، تمایل به خوردن شیرینی جات افزایش می یابد. برخی از افراد نسبت به لپتین مقاوم هستند، می دانیم که لپتین در بدن ما ترشح می شود و از خوردن غذا جلوگیری می کند، اما اگر بدن بیش از حد به این هورمون مقاومت نشان دهد، دیگر اثر لپتین روی بدن ما جواب نمی دهد و به خوردن ادامه می دهیم. .
جعفریان با بیان اینکه ممکن است علت اصلی این تند خوران کمبود برخی از ریزمغذی ها باشد، افزود: ممکن است در بدن فرد کروم پایینی داشته باشد که این امر باعث می شود در غذا خوردن گزیده شود. در برخی موارد می بینیم که فرد در اثر کم خونی تمایل به خوردن چیزهای کوچک دارد. هر یک از این عوامل که در بدن ما رخ می دهد ممکن است باعث ما شود یکی بیایید از شر این تنقلات نامناسب خلاص شویم.
تنقلات به معنای مصرف انواع غذاها به صورت تصادفی و پراکنده در طول روز است. به عبارت دیگر، افراد به جای وعده های غذایی اصلی، تنقلات، دسرها، نوشیدنی های شیرین و میوه ها را بیشتر مصرف می کنند. خستگی مداوم و احساس گرسنگی بر روی افراد حساس تاثیر می گذارد. میل به غذا خوردن به خصوص عادت به خوردن برخی غذاها به طرق مختلفی بروز می کند و باید همه آنها را کنترل کنیم تا بتوانیم عادات غذایی این افراد را تغییر دهیم و از خوردن آنها جلوگیری کنیم.
این کارشناس با بیان اینکه نمی دانیم کدام یک از این راه ها این مشکل را ایجاد می کند و تنها با تلاش می توانیم راه را پیدا کنیم، تاکید کرد: می توان جایگزین غذایی برای فرد در نظر گرفت، در صورتی که جواب نداد، این کار را انجام می دهیم. انجام دهید. مکمل بدهید، اگر دوباره نتیجه داد از او آزمایش می گیریم و متوجه می شویم که قند و مقاومتش به انسولین چگونه است. بعد از این امکان اندازه گیری سطح لپتین در بدن وجود دارد، باید هر کدام از این راه ها را امتحان کنیم تا ببینیم این فرد از چه طریقی دچار مشکل شده است. در برخی موارد، پرخوری ناشی از رویدادهای ژنتیکی است که باعث می شود فرد بی رویه غذا بخورد.
گاهی اوقات جهش تنها در یک ژن می تواند باعث شود فرد کنترل غذا خوردن را از دست بدهد. درمان دارویی و حتی جراحی برای حل این مشکل ناشی از ژنتیک برنامه ریزی شده است. در برخی موارد فردی که مشکل تغذیه اش ناشی از مشکلات ژنتیکی است، تحت عمل جراحی بای پس قرار می گیرد، بنابراین در آینده حتی اگر بخواهد نمی تواند غذا بخورد. در برخی از این موارد که لپتین در بدن فرد ترشح نمی شود با تزریق لپتین مشکل را حل می کنند.