وقتی از بیشتر مردم در مورد آلودگی هوا می‌پرسید، آنها به جاده‌های پر ازدحام و نیروگاه‌های زغال‌سنگ فکر می‌کنند. با این حال، افراد کمتر و کمتری به دود سمی داخل خانه فکر می کنند. تعداد قابل توجهی از خانواده ها در کشورهای مختلف در سراسر جهان هنوز به جای استفاده از روش های تمیزتر پخت و پز مانند برق یا گاز از سوخت های جامد مانند چوب و زغال چوب برای پخت و پز استفاده می کنند.
به گزارش فرارو به نقل از اکونومیست، دود خانگی که آنها تولید می کنند سالانه باعث تقریبا 4 میلیون مرگ زودرس می شود و بعد از بیماری قلبی و سکته سومین عامل مرگ زودرس در زنان و کودکان است. قطع درختان برای ساخت هیزم یا زغال چوب نیز به محیط زیست آسیب می رساند.
در این میان کشورهای فقیر بیشترین آسیب را متحمل می شوند. نتایج مطالعه‌ای که در ماه می توسط مجله پزشکی Lancet منتشر شد، نشان داد که کره شمالی بالاترین میزان مرگ و میر ناشی از آلودگی هوای داخل ساختمان را دارد. در سال 2021، حدود 240 نفر از 100000 شهروند کره شمالی جان خود را از دست دادند.
هر دو جزایر سلیمان و وانواتو در اقیانوسیه با نرخ 146 و 140 نفر دومین مرگ و میر ناشی از آلودگی هوای داخل ساختمان را دارند. برخی کشورها میزان مرگ و میر را کاهش داده اند. از سال 2010، حدود 840 میلیون نفر در سراسر آسیا به روش های آشپزی تمیزتر دسترسی پیدا کرده اند.
چین، هند و اندونزی هر کدام با کاهش 50 درصدی مرگ و میر ناشی از آلودگی هوای داخل خانه مواجه بوده اند. با این حال، پیشرفت در آفریقا به دلیل رشد سریع جمعیت منطقه تضعیف شده است.
بین سال‌های 2010 تا 2022، نسبت افرادی در جنوب صحرای آفریقا که از سوخت‌های پاک‌تر برای پخت و پز استفاده می‌کردند، از 8 درصد به بیش از 15 درصد افزایش یافت، اما تعداد کل افرادی که به روش‌های آشپزی تمیزتر دسترسی نداشتند، 220 میلیون افزایش یافت.
اگرچه میزان مرگ و میر ناشی از آلودگی هوای داخل خانه در همه جا رو به کاهش است، آفریقا بالاترین میزان مرگ و میر را در بین سایر مناطق جهان دارد. برنامه‌های آشپزی تمیز در آفریقا کاملاً کم‌هزینه است.
فاتح بیرول، مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی می‌گوید: «دولت‌های آفریقا و بانک‌های توسعه چندجانبه هرگز این موضوع را در اولویت واقعی قرار نداده‌اند».
بسیاری از کشورهای آفریقایی اخیرا برنامه های خود را به دلیل افزایش بار بدهی لغو کرده اند، اگرچه برخی از تلاش های جهانی برای جمع آوری کمک های مالی امسال افزایش یافته است. تبعیض جنسیتی نیز مانع پیشرفت می شود: زنان و دختران بیشتر از پسران و مردان در معرض خطر آشپزی با سوخت های کثیف هستند.
طبق تحقیقات Clean Cooking Alliance، یک سازمان غیرانتفاعی، کاهش این خطر در برخی کشورها اولویت کمتری دارد. تا زمانی که این مشکل به درستی مورد توجه قرار نگیرد، میلیون ها نفر همچنان خواهند مرد.