الهه جعفرزاده: هر بیمار دیابتی که یا با داروهای کنترل قند خون یا از طریق تزریق انسولین درمان می شود، با خارج شدن از کنترل ترشح انسولین در بدن، احتمال افت قند خون را دارد. برخی از راه حل های موقتی برای بازگرداندن سطح قند خون به حالت طبیعی شامل مصرف مواد غذایی شیرین یا نوشیدنی های حاوی قند هستند. با این حال، برای درمان طولانی مدت، ابتدا باید علت اصلی هیپوگلیسمی شناسایی و اصلاح شود.
دکتر. سید حسین صمدانی فرد، فوق تخصص غدد و متابولیسم (غدد درون ریز) در این باره به بازتاب آنلاین توضیح می دهد: «افت قند خون ناشی از انسولین خطرناک نیست، زیرا فرد با برخی علائم و با خوردن هر ماده غذایی شیرینی که می تواند از بین برود، متوجه این حالت می شود. از» برای جلوگیری از تشدید اوضاع. با این حال، زمانی که بدن از هیپوگلیسمی رنج می‌برد، زنگ هشدار به صدا در می‌آید اما دیگر هیچ علامتی نشان نمی‌دهد که افراد مبتلا را از این وضعیت بحرانی آگاه کند. این مورد به مراتب خطرناک تر است و حتی زمانی که افراد در این شرایط می خوابند یا در محیطی خلوت هستند و امکان کمک گرفتن از دیگران وجود ندارد، احتمال خطرات مغزی وجود دارد.
متن کامل این مصاحبه به شرح زیر است:
چرا در برخی موارد افراد متوجه افت قند خون نمی شوند؟
افراد مبتلا به دیابت نوع 1 که انسولین مصرف می کنند، نسبت به دیابت نوع 2 که قرص های ساده مصرف می کنند، بیشتر دچار هیپوگلیسمی می شوند. در دیابت نوع 1، افرادی که می خواهند سطح قند خون خود را از نزدیک کنترل کنند، به هیچ وجه اجازه افزایش قند را نمی دهند. در این شرایط، بدن سطوح پایین قند خون را به عنوان یک رویداد طبیعی تعبیر می کند و دیگر افت خطرناک قند را تشخیص نمی دهد. به عبارت دیگر، عرق کردن، گرسنگی و سایر علائم هشدار دهنده را نشان نمی دهد.
در چنین شرایطی ممکن است این بیماران بدون اینکه از آن آگاه باشند دچار هیپوگلیسمی شوند. در مواردی که افراد در این شرایط می خوابند یا در محیطی خلوت هستند و امکان کمک گرفتن از دیگران وجود ندارد، احتمال خطرات مغزی وجود دارد.
آیا هیپوگلیسمی منجر به مرگ می شود؟
در شرایط عادی، افت قند خون باعث مرگ نمی شود، زیرا بدن مکانیسم های جبرانی دارد و در هنگام بروز تعریق، گرسنگی، دو بینی، سرگیجه و احساسات غیرطبیعی می تواند به نوعی زنگ خطر را به صدا درآورد و فرد را از این وضعیت اضطراری آگاه کند. اما در شرایطی که افت و نوسان قند خون فرد مزمن است، بدن ممکن است دیگر سیگنال‌های هشدار دهنده را ندهد. این به این دلیل است که مغز برای عملکرد صحیح و ارسال سیگنال به بدن به منبع ثابتی از گلوکز نیاز دارد. وقتی قند کاهش می یابد، مغز از این منبع محروم می شود و نمی تواند علائم را نشان دهد.
در پزشکی، این وضعیت را “جهل قند خون” یا “نادانی هیپوگلیسمی” می نامند. این خطرناک است و در برخی موارد منجر به کما و حتی مرگ می شود. همچنین می تواند در حین انجام فعالیت های مختلف روزمره، به ویژه پیاده روی یا رانندگی، فرد را دچار تصادفات جدی کند.
آیا راهی برای جلوگیری از این وضعیت وجود دارد؟
آره. هرگز نباید اجازه دهیم قند خون بیمار پایین بیاید. پزشک باید از طریق درمان اولیه و نوع انسولینی که تجویز می کند، این مشکل را کنترل کند. هنگام بررسی سابقه هیپوگلیسمی، از افراد دیابتی در مورد فراوانی و شدت هیپوگلیسمی نیز سوال می شود. در صورتی که این نوسانات قابل توجه باشد، بسته به نظر متخصص پزشک، ممکن است تغییر در مقدار و دوز دارو و حتی زمان مصرف دارو ضروری باشد.
به طور کلی با کنترل داروها و انسولین می توان از افت قند خون جلوگیری کرد. اگر فردی افت قند خون طبیعی داشته باشد با خوردن غذاهای شیرین می توان آن را اصلاح کرد و اگر به کما افتاد و هوشیار نبود با تزریق گلوکز حال بیمار را بهبود بخشید.
درباره دستگاه هایی به نام “سیستم پایش مداوم گلوکز خون” یا CGM می توانید توضیح دهید؟ این سیستم چگونه به بهبود وضعیت بیماران دیابتی کمک می کند؟
سیستم مانیتورینگ مداوم قند خون یا CGM (مخفف Continuous Glucose Monitoring) روشی جدیدتر از دستگاه تست قند (گلوکومتر) است، دیگر نیازی به نمونه گیری خون و استفاده از سوزن ندارد و برای کنترل بهتر دیابت و دیابت طراحی و ساخته شده است. کنترل مناسب قند خون این دستگاه با استفاده از یک الکترود کوچک زیر پوست دست یا قسمتی از بدن قرار می گیرد و قند خون را به طور مکرر اندازه گیری و ثبت می کند.
همچنین تاریخچه قند خون را از طریق فرستنده موجود به دستگاه گیرنده یا تلفن همراه فرد منتقل می کند. استفاده مناسب از CGM برای کنترل قند خون می تواند کیفیت زندگی افراد مبتلا به دیابت، به ویژه دیابت نوع 1 را بهبود بخشد. زیرا این سیستم به طور مداوم و در فواصل زمانی مشخص، نوسانات قند خون افراد را اندازه گیری می کند و در صورت افت قند، زنگ هشدار را به تلفن همراه و یا حتی سیستم پذیرش پزشک ارسال می کند تا شرایط تحت کنترل باشد.
از این سیستم استفاده کنید‌چقدر در ایران رایج است؟
ما در ایران بیمارانی داریم که از CGM استفاده می کنند، اما به طور کلی این روش بسیار گران است.
هزینه استفاده از آن چقدر است؟
قیمت خرید این تسهیلات تقریباً 5 تا 6 میلیون تومان است. البته لازم به ذکر است که طول عمر و ماندگاری این دستگاه حدود دو هفته می باشد. یعنی استفاده از چنین سیستمی ماهیانه 12 میلیون تومان برای بیماران دیابتی هزینه دارد.
با توجه به این هزینه های قابل توجه، آیا لازم است بیماران دیابتی همیشه از CGM استفاده کنند؟
در برخی موارد، استفاده مداوم را می توان کنار گذاشت. به عنوان مثال، برای برخی از بیمارانی که می‌خواهیم وضعیت آنها را در کوتاه‌مدت کنترل کنیم تا به سادگی ببینیم منشا مشکل کجاست، استفاده از سیستم پایش قند خون لازم نیست دائمی باشد. ما این دستگاه را به مدت دو هفته آزمایش خواهیم کرد و خواهیم دید که قند در این مدت چگونه نوسان می کند.
بیشتر بخوانید:
چرا زنان باید از مصرف شکر پرهیز کنند یا آن را کاهش دهند؟
با حذف قند از رژیم غذایی چه اتفاقی برای بدن می افتد؟
اگر در حالت ایستاده احساس سرگیجه می کنید، در آستانه یک بیماری خطرناک هستید!
بیان علت 40 درصد مرگ و میر بیماران دیابتی
47232