نگاهی کوتاه به فعالیت زنده یاد داریوش مهرجویی در عرصه رمان نویسی. رمان های او
سامابابایی | داریوش مهرجویی علاوه بر فعالیت های سینمایی که منجر به خلق برخی از مهم ترین آثار تاریخ سینمای ایران شد، به نویسندگی و ترجمه نیز پرداخت. او در سال‌های اخیر رمان‌های متعددی نوشت و ترجمه‌های مختلفی انجام داد. او قرار است صبح فردا (چهارشنبه) در خانه ابدی اش آرام بگیرد، اما آنچه مشخص است فضای هنر ایران با مرگ دلخراش او و همسر جوان دیرینه اش ملتهب خواهد شد. بیایید با هم نگاهی به آثار نویسنده آن بیاندازیم. آثاری که دغدغه های مهرجویی در بسیاری از آنها نمایان است.
به گزارش پی ام آپ، «با انبوه دشمنی ها، خشونت ها و اختلافات در جهان امروز، آیا می توان با عشق و به دور از مسائل سیاسی زندگی کرد؟ داریوش مهرجویی روزی در یکی از رمان هایش این را نوشته است، بی آنکه بداند روزی در سنین پیری با خشونتی باورنکردنی این دنیا را ترک خواهد کرد و برای همیشه سینمای ایران و مردم کشورش را در شوک عمیقی رها خواهد کرد. اما فراتر از مرثیه های معمول، مرگ او فرصتی است برای شناسایی ابعاد مردی که زندگی بزرگی داشته است. اگرچه داریوش مهرجویی را بیشتر به عنوان یک فیلمساز می شناسیم، اما ذهن او پیوند محکمی با ادبیات داشت. او علاوه بر اقتباس‌های سینمایی از بهترین آثار ادبی جهان و ایران (که به تفصیل به آن پرداخته‌ایم)، پایان‌نامه‌اش را درباره رمان‌های داستایوفسکی در جوانی نوشت و همچنین نویسنده کتاب‌های متعددی بود. در این مقاله به بررسی آثار نویسنده آن پرداخته ایم. با بیان اینکه این هنرمند بزرگ ترجمه «بعد زیبایی‌شناختی و زیبایی‌شناختی واقعیت» اثر هربرت مارکوزه، «جهان هولوگرافیک» اثر مایکل تالبوت، «یونگ، خدایان و انسان مدرن» اثر آنتونیو مورنو، «خواننده کچل» اثر یوجین یونسکو را ترجمه کرده است. ، و همچنین آثار «غرب واقعی» و «کودک مدفون» نوشته سام شپرد را ترجمه کرده است.
برای یک فیلم بلند لعنتی انتشارات رها شده انتشار اول: 1388
مهرجویی در سال ۱۳۸۷ رمان «برای یک فیلم طولانی لعنتی» را منتشر کرد. رمانی که داستانش کاملا مرتبط با سینما بود و رگه هایی عاشقانه داشت. نوع دیالوگ ها، شخصیت پردازی ها و لحن داستان چندان شبیه آثار سینمایی مهرجوی نیست. اما همچنین در این اثر می توان دغدغه های همیشگی او را دید. شخصیت اصلی رمان سلیم مستوفی (دانشجوی سینما) رمان را با زبانی سیال و در قالب راوی روایت می کند و حس شومی به نام حسادت را روایت می کند. حسی که سلیم علت همه بدبختی های جامعه ما می داند و معتقد است که هیچکس از این حس بهره ای نبرده است و شاید تمام اتفاقات رمان نیز از همین حس سرچشمه می گیرد.
در خرابه های مغان رها کنید پست اول: 1391
دومین رمان مهرجویی «در خرابه های مغان» با داستانی است که در آن رگه هایی از پرسش های فلسفی نویسنده به چشم می خورد. داستان درباره یک پسر ایرانی و یک دختر کاتولیک ایتالیایی است که در دانشگاه پنسیلوانیا در فیلادلفیا درس می‌خوانند و در میان عقاید و مذاهب متضاد، عمیقاً عاشق می‌شوند، اما حوادث 11 سپتامبر همه چیز را تغییر می‌دهد. سوال اصلی رمان این است که آیا با انبوهی از دشمنی ها، خشونت ها و اختلافات در دنیای امروز می توان با عشق، به دور از مسائل سیاسی زندگی کرد؟ کاری به سیاست ندارند، آیا سیاست با زندگی و عشق و ایمان این دو عاشق سازگار است؟ مهرجویی در رمان دوم خود سعی کرده است با پیوند دادن افکاری در متن داستانش به این موضوع بپردازد که با این همه دشمنی، خشونت و اختلافات مذهبی و شغلی، آیا می‌توانیم عاشقانه با هم زندگی کنیم؟ آیا بدون پرسش سیاسی می توان از عشق و دین و عرفان صحبت کرد؟
آن رسید لعنتی انتشارات بهنگار اولین انتشار: ۱۳۹۴
سومین تجربه رمان نویسی داریوش مهرجوییاون رسید لعنتیاین است. داستان کارگردانی سینما که قرار است از پروژه خود پول زیادی به دست بیاورد و این قهرمان کتاب را به فضای جدیدی می برد که هیچ چیز مطابق میل او پیش نمی رود. این کتاب سه راوی دارد: دانایی. کل، بهزاد جاوید و همسرش سیما.بهزاد جاوید راوی اصلی است و داستان دوره‌ای از زندگی او را برایمان تعریف می‌کند. در طول داستان، نگاه سینمایی داریوش مهرجویی موج می‌زند و گاهی شیک به نظر می‌رسد؛ مثلاً حضور کوتاه دانایی کال و سیما همسر بهزاد جاوید به عنوان راوی داستان؛ گویی این دو ستاره برای چند ثانیه در فیلم حضور پیدا کردند و تاثیر خود را گذاشتند.
سفر به سرزمین فرشتگان. انتشارات بهنگار اولین انتشار: ۱۳۹۴
«سفر به سرزمین فرشتگان» داستان زوجی است که در بحبوحه بحران های شخصی و مالی برنده جایزه ای هشت میلیون دلاری می شوند و برای دریافت آن باید به لس آنجلس سفر کنند. این اثر پر از تصویر و صحنه است، گویی داریوش مهرجویی با قدرت کلامش صحنه های سینمایی را در این رمان شکار کرده است. تصاویر زنده ای که برای مدت طولانی در ذهن خواننده باقی می ماند. نویسنده در این اثر شهرهای مختلف را به گونه ای توصیف می کند که خواننده شلوغی مکانی مانند برادوی را تجربه می کند. این رمان نیز سه راوی مرد، زن و راوی دارد. روایت رویاهای شیرین دو جوان تحصیلکرده و با استعداد را دراماتیک می کنند، تصویری از رویارویی رویاهای رنگارنگ با تاریکی واقعیت های تلخ. گویی ظرفیت انسان برای فرو رفتن در رویا و تحمل سختی ها حد و مرزی نداشت.
هیئت منصفه برزخ | انتشارات بهنگار اولین انتشار: ۱۳۹۶
«برزخ هیئت منصفه» جدیدترین داستان او درباره زندگی و تأملات فلسفی و هنری، دغدغه ها، تناقضات و دغدغه های این کارگردان فقید است. در این کتاب کارگردان مطرح ایرانی باید به عنوان عضوی از هیئت داوران جشنواره بین المللی به ایتالیا سفر کند. اما پزشکش می گوید که تومور مغزی او در حال رشد است و باید هر چه زودتر تحت عمل جراحی قرار گیرد. این پرسش او را در آستانه یک پرسش و چالش هستی شناختی در آستانه این رویداد هنری قرار می دهد. او این سفر را عمدتاً برای خانواده اش پذیرفت و فرض بر این است که برای او بیشتر یک رویداد تفریحی باشد تا یک رویداد کاری. اما فکر مرگ حتی در درگیری های هنری و جنجال های قضایی و تنگ نظری ها و تعصبات ایدئولوژیک و ناسیونالیستی و جانبداری برخی از اعضای هیئت منصفه لحظه ای او را رها نمی کند.
انتشارات هرمس روشنفکران شرور و بازرس بزرگ اولین انتشار: 2013
مهرجویی «روشنفکران رذل و بازرس بزرگ» را نیز در کارنامه خود دارد. این نوشته که اساساً پایان نامه مهرجویی است و در اواخر دهه 40 نوشته شده است، شخصیت های برجسته رمان های داستایوفسکی را از منظر فلسفی تحلیل می کند و در یک قطعه وحشت و وحشت را در نظام هایی مانند شوروی نشان می دهد. در آن زمان به شدت تحت تأثیر رمان های داستایوفسکی و به ویژه برادران کارامازوف قرار گرفت و از این رو برای نگارش پایان نامه خود به مفاهیم دنیای فلسفی و داستانی این نویسنده بزرگ روسی روی آورد. خود او درباره این کتاب نوشته است: «دنیای مسحور و تب‌آلود فئودور داستایفسکی، نویسنده بزرگ روسی قرن نوزدهم، با آن داستان‌های هیجان‌انگیز و شخصیت‌های رنگارنگ، پرشور، سرکش، با فرهنگ، عاشق، شورشی، مذهبی و با آن انسان دوستی والا و او با خیرخواهی از من مراقبت کرده بود و من عاشق و گمشده بودم، شاید این نوشته برای رهایی از آن اسارت و افسون زدگی آن شخصیت های قوی و دیوانه ساخته شده باشد.
