در آخرین گزارش مرکز آمار ایران از وضعیت بازار کار کشور، نرخ بیکاری در تابستان 1402 به 7.9 درصد رسید که نسبت به بهار 1402 روندی کاهشی را نشان می دهد. بر اساس این گزارش نرخ مشارکت نیروی کار مردم در تابستان امسال نسبت به تابستان سال گذشته 0.6 درصد افزایش داشته است. به طور متوسط، فارغ التحصیلان دانشگاهی بیکار 68.8 درصد از کل بیکاران کشور را تشکیل می دهند. بیشترین نرخ بیکاری در تابستان امسال در استان های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، اصفهان و البرز ثبت شده است.
سخنگوی دولت: با کمترین تعرفه بیکاری ما از سال 2004 در دسترس بوده ایم
اشتغال مردم یکی از مهمترین مسائل اقتصادی در هر کشوری است و سیاستمداران همواره در تلاش برای افزایش اشتغال و کاهش نرخ بیکاری هستند. اخیراً گزارشی از سوی مرکز آمار منتشر شده است که در آن نرخ بیکاری در تابستان 1402 به 7.9 رسیده و نسبت به بهار 1402 روند نزولی را تجربه کرده است.
برای بررسی تعداد افراد بیکار و شاغل در کشور باید مشخص شود که بیکار به چه کسانی مراجعه می کند. در اقتصاد از یک فرد بیکار صحبت می کنیم که در سن کار یعنی بین 15 تا 65 سال سن دارد و به دنبال کار می گردد اما نه شغلی پیدا می کند و نه منبع درآمدی. اگر داده های جمعیت کشور را بر اساس گروه های سنی بررسی کنیم، می توان دریافت که از کل جمعیت کشور، حدود 64.4 میلیون نفر 15 سال به بالا هستند که حدود 26.8 میلیون نفر فعال هستند. افراد فعال عبارتند از مجموع گروه های شاغل و بیکار یا تعداد کل افراد شاغل.
بر اساس گزارش مرکز آمار، تعداد شاغلان 15 سال به بالا در کشور از 22.5 میلیون نفر در سال 1395 به 24.6 میلیون نفر افزایش یافته است که 9.5 درصد افزایش یافته است. از سوی دیگر، تعداد بیکاران 15 ساله و بالاتر در کشور از 3.198 هزار نفر در سال 1394 به 2.116 میلیون نفر کاهش یافته است که 33 درصد کاهش داشته است.
مدیر خودرو MVM (صفحه خبری)
از سوی دیگر، بر اساس گزارش های مرکز آمار در تابستان 1402، تعداد بیکاران در گروه های سنی 15 تا 24 سال که جمعیت جوان کشور را تشکیل می دهند به 536181 نفر می رسد. در این سن نرخ بیکاری این گروه 20.1 درصد است. همچنین نرخ بیکاری مردان 15 تا 24 ساله 17.4 درصد و نرخ بیکاری زنان 15 تا 24 ساله حدود 30.4 درصد است.
نرخ بیکاری زنان دو برابر مردان است. / کدام دهک بیشترین نرخ بیکاری را دارد؟
بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار، نرخ بیکاری جمعیت 15 ساله و بالاتر در تابستان امسان به 7.9 درصد رسید که کمترین نرخ بیکاری در کشور در دو دهه اخیر است. همچنین نسبت به تابستان سال گذشته یک درصد کاهش داشته است.
نرخ بیکاری زنان دو برابر مردان است. / کدام دهک بیشترین نرخ بیکاری را دارد؟
با نگاهی به نرخ مشارکت نیروی کار گروه سنی 15 سال به بالا می توان دریافت که در تابستان 1402 نرخ مشارکت نیروی کار افراد به 41.6 درصد رسیده است. نرخ مشارکت نیروی کار مردم در تابستان امسال نسبت به تابستان سال گذشته تنها 0.6 درصد افزایش داشته است. میانگین نرخ مشارکت نیروی کار برای سنین 15 سال و بالاتر در دو دهه گذشته حدود 42.1 درصد بوده است.
علاوه بر این، اگر مشارکت اقتصادی جمعیت 15 ساله و بالاتر را در دو دهه گذشته بررسی کنیم، می‌توان دریافت که نرخ مشارکت اقتصادی از 46.6 درصد در سال 2005 به 41.6 درصد در سال 2002 و کاهش 5 درصدی کاهش یافته است.
نرخ مشارکت نیروی کار نشان دهنده نسبت افراد شاغل یا مجموع افراد شاغل و بیکار به کل جمعیت در سن کار است. در واقع نرخ مشارکت نیروی کار مشخص می کند که چند درصد از افراد شاغل شاغل یا حتی به دنبال کار هستند. از نمودار بالا می توان دریافت که با کاهش مشارکت اقتصادی نیروی کار، نرخ بیکاری نیز کاهش می یابد. در واقع کاهش بی سابقه نرخ بیکاری به 7.9 درصد به دلیل کاهش مشارکت اقتصادی نیروی کار بوده است.
نرخ بیکاری زنان دو برابر مردان است. / کدام دهک بیشترین نرخ بیکاری را دارد؟
سهم فارغ التحصیلان از کل بیکاران
بر اساس داده های مرکز آمار و بررسی سهم بیکاران تحصیل کرده از کل بیکاران، می توان دریافت که تابستان امسال حدود 42.8 درصد از کل بیکاران کشور در گروه فارغ التحصیلان دانشگاهی قرار دارند. در میان این فارغ التحصیلان بیکار، نسبت فارغ التحصیلان مرد بیکار 30.5 درصد است، در حالی که نسبت فارغ التحصیلان زن بیکار بالاتر از 66.3 درصد است. نسبت فارغ التحصیلان دانشگاهی بیکار دو برابر نسبت فارغ التحصیلان دانشگاهی بیکار از کل بیکاران کشور است.
نسبت کلی فارغ التحصیلان دانشگاهی بیکار نسبت به سال قبل 2.8 درصد افزایش یافته است. نمودار زیر به تحلیل نسبت کلیه فارغ التحصیلان و بیکاران مردان و زنان در سال های 1397 تا تابستان 1402 می پردازد. همانطور که مشاهده می شود، فارغ التحصیلان دانشگاهی بیکار 28 درصد از کل بیکاران کشور را در این سال ها تشکیل می دهند. از سوی دیگر فارغ التحصیلان دانشگاهی بیکار 68.8 درصد از کل بیکاران کشور را تشکیل می دهند.
از سوی دیگر، استان یزد با نرخ بیکاری 5.1 درصد، رتبه اول کمترین نرخ بیکاری را در بین استان های کشور دارد. پس از آن استان های همدان، هرمزگان، مرکزی و مازندران به ترتیب با 5.1 درصد، 6.2، 6.3 و 6.4 درصد رتبه های دوم تا پنجم پایین ترین نرخ بیکاری را در کشور دارند.
در استان‌هایی که نرخ بیکاری بیشتر از استان‌های دیگر است، مشارکت اقتصادی کمتر از سایر استان‌ها است. استان آدربایجان شرقی با 12.5 درصد بیشترین نرخ بیکاری و نرخ مشارکت نیروی کار در این استان با 34.8 درصد کمترین نسبت به سایر استان ها است. در واقع نرخ بیکاری با نرخ مشارکت نیروی کار نیروی کار اندازه گیری می شود تا نتیجه دقیق تری به دست آید.
زن و مرد به عنوان کارگر در بازار کار از جنبه های مختلف از جمله میزان درآمد دریافتی، نوع اشتغال، نرخ اشتغال، نرخ بیکاری و … تفاوت دارند که نمودار زیر نرخ بیکاری زنان و مردان را در سال های مختلف نشان می دهد. 1395 تا تابستان 1402 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. این بدان معناست که نرخ بیکاری مردان از 10.5 درصد در سال 2015 به 6.3 درصد در تابستان 1402 رسیده و 4.2 درصد کاهش یافته است. از سوی دیگر، نرخ بیکاری زنان از 20.7 درصد در سال 1394 به 15.4 درصد در تابستان 1402 افزایش یافته و 5.3 درصد کاهش یافته است. نرخ بیکاری زنان در سال 2015 حدود 1.9 برابر مردان بود و این نرخ در تابستان امسال به 2.4 برابر رسید.
نرخ مشارکت نیروی کار مردان از 70.4 درصد در سال 2015 به 68.6 درصد در تابستان 1402 افزایش یافت و 1.8 درصد کاهش یافت. از سوی دیگر، نرخ مشارکت زنان در نیروی کار در تابستان 1394 به 14.6 درصد رسید که در مقایسه با 16.3 درصد در سال 2015، 1.7 درصد کاهش داشت. نرخ مشارکت نیروی کار مردان در سال 1394 حدود 4.3 برابر نرخ مشارکت زنان در نیروی کار بوده و این نسبت در تابستان امسال به 4.6 برابر رسیده است.
مشارکت پایین اقتصادی زنان در بازار کار به دلایلی مانند نگهداری از کودکان، خانه داری و عوامل دیگر باعث افزایش نرخ بیکاری آنان در جامعه شده است.
تعداد بیکاران در دهک ها چقدر است؟
بر اساس گزارش مرکز آمار، حدود 57.64 درصد از خانوارهای شهری دهک اول، شغل ندارند و بیکار هستند. نرخ بیکاری خانوارهای شهری در دهک دوم هزینه تقریباً 32/37 درصد در سال 1401 است. همچنین نرخ بیکاری خانوارهای شهری در دهک های سوم، چهارم، پنجم، ششم، هفتم، هشتم، نهم و دهم به ترتیب تقریباً 30.56، 28.75، 25.21، 26.82 و 23.55 درصد است. درصد 26.04 درصد است. ، 23.6 درصد و 18.28 درصد. در واقع نسبت خانوارهای شهری بیکار در دهک هزینه‌ای اول حدود 39.36 درصد بیشتر از دهک دهم است.
پیامدهای اجتماعی بیکاری
نرخ بیکاری تأثیر بسزایی در دفعات سرقت دارد. وقتی افراد از یافتن شغل در جامعه ناامید می شوند، ممکن است به فعالیت های غیرقانونی روی بیاورند. اگرچه عده ای با کار در بازار غیررسمی (بدون بیمه، با دستمزد کمتر، بدون قرارداد و به دور از توجه دولت) سعی در فرار دارند، اما عده ای نیز به دام افتاده و دست به کارهایی مانند دزدی می زنند.
در سال هایی که نرخ بیکاری کاهش یافت، افزایش سرقت ها نیز اندکی کاهش یافت. برای مثال می توان به سال های 90 تا 92 یا 97 تا 1400 اشاره کرد. از سوی دیگر در سال هایی مانند 95 و 97 که نرخ بیکاری افزایش یافت، آمار سرقت ها نیز روند صعودی را نشان داد.
بسیاری از مطالعات نشان می دهد که شرایط بد اقتصادی احتمال معتاد شدن افراد را افزایش می دهد.
با افزایش بیکاری، تعداد معتادان دستگیر شده در کشور به سرعت افزایش یافت. از سوی دیگر در سال هایی که نرخ بیکاری کاهش یافته یا ثابت مانده است، کاهش دستگیری معتادان متجاهر مشاهده می شود. به طور کلی نرخ بیکاری و معتادان دستگیر شده نیز همین روند را دنبال می کنند.
افزون بر این، افزایش نرخ بیکاری مردم را از یافتن شغل در جامعه ناامید می کند و به فعالیت های مخربی مانند خرید و فروش مواد مخدر روی می آورد. با افزایش نرخ بیکاری، تعداد کل دستگیری های مرتبط با مواد مخدر در مدت کوتاهی (یک سال) افزایش یافته است.
۲۳۳۲۲۰