اگر سرما خوردگی ویروسی نباشد و شما آنتی بیوتیک مصرف کنید، باکتری ها نسبت به آن مقاوم می شوند.
آزیتا نبی زاده گفت: آنتی بیوتیک ها یکی از مهم ترین گنجینه های بشر است و باید از آن محافظت کرد. از زمان کشف آنها، این داروها خدمات بزرگی به علم پزشکی و سلامت انسان کرده اند. علاوه بر این، آنتی بیوتیک ها طول عمر انسان را افزایش داده اند.
وی تاکید کرد: با توجه به اینکه کشف آنتی بیوتیک های جدید مستلزم صرف زمان و هزینه زیادی است، به همین دلیل آنتی بیوتیک های جدید کمی وارد بازار دارویی می شود. با این حال گزارش‌هایی مبنی بر وجود مقاومت در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها وجود دارد، این فرآیند خطرناکی است و با ادامه آن ممکن است در برابر همه میکروب‌ها خلع سلاح شویم و به عصری برگردیم که آسیب‌های کوچک منجر به مرگ افراد شود.
رئیس اداره ارزیابی و مدیریت فناوری سلامت و مطالعات اقتصادی سازمان غذا و دارو با تاکید بر اینکه آنتی بیوتیک ها داروهای بسیار مهمی هستند و باید در تجویز و مصرف آن حساس بود، گفت: آنتی بیوتیک ها داروهای بسیار مهمی هستند، موثر هستند. در برابر تعدادی از میکروب ها و تهدید کننده زندگی هستند. آنها افراد زیادی را نجات می دهند، اما استفاده غیرمنطقی و بی رویه از آنتی بیوتیک ها منجر به عوارض جانبی ناخواسته و آلرژی می شود.
وی ادامه داد: از جمله مهم ترین عوارض مصرف بی رویه و غیرمنطقی آنتی بیوتیک ها از بین رفتن فلور طبیعی بدن (میکروب های مفید و طبیعی) است. از طرفی بدن را مستعد ابتلا به عفونت های قارچی می کند. یکی دیگر از عوارض جانبی اسهال است که اگر اسهال از نوع کلستریدیوم دیفیسیل باشد می تواند باعث آسیب شدید به روده بزرگ و در نهایت مرگ شود.
میزان مصرف آنتی بیوتیک در ایران
نبی زاده درباره میزان مصرف آنتی بیوتیک در ایران نیز گفت: در آمارهای جهانی کشور ما از نظر مصرف آنتی بیوتیک وضعیت خوبی ندارد. بر اساس آخرین گزارش سازمان بهداشت جهانی، ایران پس از نپال و اروگوئه رتبه سوم مصرف آنتی بیوتیک را دارد.
وی تاکید کرد: سازمان جهانی بهداشت از سال 2017 رویکرد خود را در استفاده از آنتی بیوتیک ها تغییر داد و با وجود رویکرد کمی، رویکرد کیفی را نیز به آنتی بیوتیک ها اضافه کرد و طبقه بندی جدیدی را برای نظارت دقیق آنها پیشنهاد کرد. بر این اساس آنتی بیوتیک ها به سه گروه تقسیم می شوند که اولین گروه، گروه دسترسی است که محور درمان است. گروه دیگری از آنتی بیوتیک ها گروه واچ هستند که پتانسیل بالایی برای ایجاد مقاومت میکروبی دارند و بنابراین باید مورد توجه قرار گیرند. گروه سوم که مسابقه‌ای نامیده می‌شوند، آنتی‌بیوتیک‌هایی هستند که مقاومت پیدا کرده‌اند و تنها زمانی استفاده می‌شوند که داروها اثری نداشته باشند.
نبی زاده تصریح کرد: استفاده از آنتی بیوتیک های واچ گروپ که باید بیشتر مورد حمایت قرار گیرد، در سطح جهانی از اولویت بالایی برخوردار است و پس از قبرس و اروگوئه بیشترین مصرف را دارند و 60 درصد آنتی بیوتیک های مصرفی در ایران از گروه است. آنتی بیوتیک های گروهی را تماشا کنید.
وی ادامه داد: به طور کلی در گروه آنتی بیوتیک ها 48 آنتی بیوتیک دسترسی، 110 آنتی بیوتیک ساعتی و 22 آنتی بیوتیک نژادی وجود دارد. اگر سیر سیر مصرف آنتی بیوتیک در ایران را با هم مقایسه کنیم، متوجه می شویم که آنتی بیوتیک های سفیکسیم و آزیترومایسین از نظر مصرف آنتی بیوتیک بالاترین رتبه را دارند. هر دو متعلق به گروه مشاهده هستند و باید با احتیاط استفاده شوند.
عوامل مقاومت آنتی بیوتیکی
رئیس اداره ارزیابی و مدیریت و مطالعات اقتصادی فناوری سلامت سازمان غذا و دارو توضیح داد: عواملی مانند مصرف بی رویه آنتی بیوتیک در عفونت های ویروسی یا پیشنهاد استفاده از آنتی بیوتیک در سایر موارد از جمله عواملی است که باعث ایجاد مقاومت آنتی بیوتیکی می شود. و گفت: استفاده از آنتی بیوتیک در دام، طیور و آبزیان عامل دیگر مقاومت آنتی بیوتیکی است. حذف نادرست این گروه از داروها نیز منجر به مقاومت میکروبی می شود. نبی زاده تصریح کرد: مصرف نادرست آنتی بیوتیک ها منجر به از بین رفتن آنتی بیوتیک های ضعیف و قوی می شود و آنتی بیوتیک های مقاوم باقی می مانند و ژن مقاومت را با خود حمل می کنند. آنها به گروه های غالب در جمعیت میکروب ها و باکتری ها تبدیل می شوند و با انتقال از فردی به فرد دیگر در بین آنها، داروها به دلیل مقاومت میکروبی نمی توانند آنها را تحت تأثیر قرار دهند.
وی تاکید کرد: آنتی بیوتیک ها با دفع نادرست وارد چرخه طبیعت می شوند و زمانی که وارد بدن حیوانات می شوند و گوشت یا شیر آنها را مصرف می کنند وارد بدن افراد می شوند و در نتیجه باعث ایجاد مقاومت میکروبی در بدن این افراد می شوند.
رئیس گروه ارزیابی و مدیریت و مطالعات اقتصادی فناوری سلامت سازمان غذا و دارو با بیان اینکه سازمان جهانی بهداشت پیش بینی کرده است که مقاومت میکروبی و آنتی بیوتیکی عامل اصلی مرگ و میر در 10 سال آینده باشد، گفت: این بسیار است. ” جلوگیری از این مشکل مهم است.” و نسل آینده را از این داروها محروم نکنید. دکتری که می خواهد تجویز کند، داروخانه ای که می خواهد آن را تهیه کند، باید پاسخگو باشد و نه مادری که باید پزشک را مجبور به تجویز آنتی بیوتیک کند.
وی یادآور شد: پزشک باید آنتی بیوتیک را با دوز مناسب و در زمان مصرف تجویز کند و بیمار در زمان مقرر و در مدت زمان تجویز شده، مقدار کامل آن را مصرف کند. مادران باید فقط با تجویز پزشک به فرزندان خود آنتی بیوتیک بدهند تا در آینده دچار مقاومت آنتی بیوتیکی نشوند.
آنتی بیوتیک برای سرماخوردگی ویروسی ضروری نیست
نبی زاده افزود: بیشتر سرماخوردگی ها منشا ویروسی دارند و عفونت آن ها نیازی به مصرف آنتی بیوتیک ندارد. علائم شما با مصرف مایعات گرم ناپدید می شوند، در صورت تداوم علائم، فقط باید آنتی بیوتیک ها را طبق دستور پزشک مصرف کنید. در صورت عدم نیاز به این گروه از داروها، اما استفاده از آنها، باکتری ها نسبت به آنها مقاوم می شوند و آنتی بیوتیک ها دیگر اثری روی آنها نمی گذارند و باید آنتی بیوتیک قوی تری تجویز شود و به تدریج مرحله ای می رسد که دیگر آنتی بیوتیکی موثر نیست. و بیمار ناپدید می شود
وی یادآور شد: عوارضی مانند مشکوک به آنافیلاکسی، بثورات پوستی، تهوع و… از عوارض مصرف آنتی بیوتیک است. متأسفانه سفتریاکسین، یک داروی بیمارستانی، گاهی در مطب تجویز می شود و گاهی اوقات مشکوک به آنافیلاکسی منجر به مرگ می شود.