خوشبختانه، در بیشتر موارد، نفخ معده را می توان با پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و سالم برطرف کرد. اما اگر این مشکل ادامه پیدا کرد و با علائم دیگری مانند موارد زیر همراه شد، باید به دنبال معاینات پزشکی بیشتر باشید.
دلایل اصلی نفخ عبارتند از:
اختلالات گوارشی: اکثر افراد هنگام مواجهه با اختلالات گوارشی مختلف مانند سندرم روده تحریک پذیر، کولیت اولسراتیو و بیماری سلیاک دچار نفخ، نفخ و غیره می شوند. با علائم مواجه می شود برخی گزارش ها حاکی از آن است که نفخ در 96 درصد از افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر شایع است و 56 درصد از افراد مبتلا به یبوست مزمن نیز این بیماری را تجربه می کنند.
احتباس مایعات یا ادم: گاهی اوقات مایعات می توانند در سراسر بدن از جمله ناحیه شکم یا لگن جمع شوند و باعث نفخ بیش از حد و افزایش موقت وزن شوند. همچنین ممکن است در نتیجه تورم و درد مفاصل را تجربه کنید. در موارد نادر، این فرآیند ممکن است ناشی از سرطان باشد.
کم آبی بدن: مصرف غذاهای شور یا نوشیدن الکل باعث متورم شدن و کم آبی بدن می شود. یبوست ناشی از کم آبی یکی دیگر از دلایل نفخ است.
یبوست: یبوست ناشی از رژیم غذایی کم فیبر، کم آبی بدن، کم تحرکی و استرس یکی دیگر از دلایل نفخ و ناراحتی در معده است.
حساسیت های غذایی: بسیاری از حساسیت های غذایی، مانند عدم تحمل لاکتوز، از علل شایع نفخ معده هستند. غذاهای حاوی گلوتن مانند غلات و حبوبات و برخی از محصولات لبنی نیز می توانند این علامت را ایجاد کنند.
عفونت: هنگام مواجهه با عفونت و التهاب ناشی از آن، ممکن است دچار نفخ شوید. برخی دیگر از علائم عفونت مانند تب و تورم غدد لنفاوی نیز باید بررسی شوند.
انسداد روده: این علامت با یبوست، حالت تهوع، استفراغ و البته نفخ همراه است. انسداد روده در اثر بافت اسکار یا تومور ایجاد می شود. انسداد روده از دفع مدفوع جلوگیری می کند و باعث ایجاد شرایط دردناک و همچنین نفخ می شود.
تغییرات هورمونی: سندرم پیش از قاعدگی با مشکلات گوارشی از جمله نفخ همراه است و فرد را مستعد یبوست و احتباس مایعات می کند.
سرطان: تورم ممکن است رخ دهد یکی این نشانه سرطان روده بزرگ یا سرطان رحم است. اگر تورم بدتر شد و ماندگار شد، حتما برای تشخیص این نوع سرطان با پزشک خود مشورت کنید.
به گفته اداره آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت، رعایت نکات پیشگیرانه زیر مفید خواهد بود:
مصرف فیبر: رژیم غذایی شما نقش مهمی در پیشگیری یا تشدید نفخ دارد. برای جلوگیری از نفخ حتما از یک رژیم غذایی پر فیبر پیروی کنید. مصرف فیبر باید حداقل 25 تا 30 گرم در روز باشد. افزودن فیبر به رژیم غذایی سخت نیست و فقط باید سبزیجات، میوه ها، آجیل و دانه های بیشتری مصرف کنید.
آلرژی به گندم یا عدم تحمل لاکتوز را بررسی کنید. این 2 ماده گازساز هستند اما باید توسط پزشک تشخیص داده شوند.
از سریع غذا خوردن بپرهیزید: خوردن سریع غذا بدون جویدن خوب باعث بلع هوا و نفخ می شود. وعده غذایی باید حداقل 30 دقیقه طول بکشد. به یاد داشته باشید که هضم غذا از دهان شروع می شود و می توانید با جویدن بیشتر نفخ معده را کاهش دهید. یکی دیگر از ویژگی های آهسته غذا خوردن، احساس سیری است. مطالعات نشان داده اند که هر چه آهسته تر غذا بخورید، کمتر غذا خواهید خورد.
از مصرف زیاد نوشابه های گازدار خودداری کنید: این نوع نوشیدنی ها، حتی انواع رژیمی، می توانند باعث ایجاد گاز در معده شوند. در عوض، آب معدنی با طعم لیمو، پرتقال یا خیار بنوشید یا مصرف نوشابه روزانه خود را کاهش دهید. چای نعناع در کاهش و رفع نفخ معده نیز موثر است.
نمک را محدود کنید: غذاهای آماده سرشار از نمک و کم فیبر هستند. هر دو می توانند باعث نفخ شوند. هنگام خرید غذای آماده و کنسرو شده به محتویات آن توجه کنید.
مصرف حبوبات و سبزیجات نفاخ را کاهش دهید: اگر عادت به خوردن حبوبات ندارید، با مصرف سبزیجاتی مانند کلم بروکلی و گل کلم با نفخ مواجه خواهید شد. این در مورد حذف آنها از رژیم غذایی نیست، بلکه در مورد اضافه کردن آنها به رژیم غذایی است تا بدن به مواد تشکیل دهنده عادت کند.
تغییر به وعده های غذایی کوچکتر: به جای 3 وعده غذایی کامل، چند وعده غذایی کوچکتر بخورید. این تمرین علاوه بر جلوگیری از نفخ، قند خون و گرسنگی را نیز کنترل می کند. بنابراین به 5-6 وعده غذایی کوچک در روز و غذاهای توصیه شده پایبند باشید.
ورزش: فعال بودن به تنظیم عملکرد دستگاه گوارش، مبارزه با یبوست، بهبود گردش خون و سرعت بخشیدن به فرآیند سم زدایی بدن کمک می کند. ورزش حداقل 30 تا 60 دقیقه در 5 روز در هفته می تواند علائم نفخ را کاهش دهد.
با پزشک خود صحبت کنید: اگر نفخ ناشی از علل زمینه‌ای دیگر باشد، برای تعیین علت نفخ به آزمایش‌های تشخیصی نیاز خواهید داشت. پزشک ممکن است آزمایش خون، سونوگرافی، آندوسکوپی، کولونوسکوپی یا بیوپسی را برای تعیین علت نفخ تجویز کند.
منبع: عصرترکیه