با اجرای قانون هدفمندی یارانه ها در سال 1388 و تخصیص یارانه نقدی، بیش از 70 میلیون نفر در کشور ماهانه 45 هزار و 500 تومان دریافت کردند که بیش از 10 سال یعنی تا اسفند 1339 (مرحله پرداخت یارانه 133) به طول انجامید. با همین مبلغ پرداخت شد.
این مبلغ یارانه با افزایش به خانوارها پرداخت شد نبود گزارش های مرکز آمار حاکی از آن است که در دهه 90 تورم مواد غذایی بالاتر از میانگین نرخ تورم بوده و در نتیجه فشار زیادی بر سبد معیشتی خانوارها به ویژه دهک های پایین وارد شده است. از سوی دیگر، طبق اطلاعات وزارت رفاه اجتماعی، کالری دریافتی افراد از سال 1390 نیز روندی نزولی به خود گرفت تا جایی که کالری دریافتی از سال 1396 کمتر از میزان مورد نیاز بود، یعنی مقدار زیادی از فشار بر سبد معیشتی خانوارها به ویژه وارد دهک های پایین شد
در سال 1400 گرچه روند نزولی کالری دریافتی متوقف شد و تقریبا ثابت ماند، اما مصرف سرانه اقلام اساسی خانگی از جمله گوشت قرمز و سفید نشان داد در حالی که مصرف گوشت قرمز توسط همه دهک ها نسبت به سال 1388 افزایش یافته است، روند مصرف گوشت سفید در همه دهک ها افزایش یافته است. مصرف گوشت اندکی متفاوت بود و مصرف خانوارهای دهک های کم درآمد کاهش یافت که دهک اول 13 درصد و دهک دوم 10 درصد مصرف گوشت سفید را کاهش دادند، اما مصرف دهک های پردرآمد کاهش یافت. به جز دهک نهم خیلی تغییر می کنند.
اما از سال 1401 و پس از حذف ارز ترجیحی، طرح «مردمی شدن و توزیع عادلانه یارانه ها» برای افزایش رفاه در حالی اجرا شد که خانوارهای سه دهک اول 400 هزار تومان و از دهک چهارم تا نهم دهک ها 300 هزار تومان یارانه دریافت می کنند. اما قرار بود این یارانه روی میز ناهار خوری خانوارها باشد و به نوعی تورم ایجاد شده در مواد غذایی اساسی را پوشش دهد، بنابراین مقرر شد این یارانه ها فقط برای دو ماه به صورت نقدی و سپس در بستر پرداخت شود. جدیدا کالابرگ باید در دسترس مردم باشد تا مردم بتوانند با کارت بانکی به فروشگاه مراجعه کنند و مقدار مشخصی کالا را با قیمت مشخص تهیه کنند اما به دلیل نبود زیرساخت برای تامین کالاهای اساسی خانواده ها این مبلغ را خرج کردند. جایی که تصمیم گرفتند
در نهایت در نیمه اول خرداد ماه سال جاری طرح کاتالوگ الکترونیکی آغاز شد که بر اساس نظر انستیتو تغذیه ایران 11 قلم کالا شامل برنج ایرانی، حبوبات، شیر کم چرب، پنیر، ماست بدون چربی. مرغ، تخم مرغ، روغن مایع، پاستا و شکر. سبد غذایی این طرح تعریف شد.
در مرحله اول اجرای طرح، سه دهک اول درآمدی و مشمولان تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد تحت پوشش اجرای کاتالوگ الکترونیک قرار گرفتند، به طوری که در صورت خرید 70 درصد از مبلغ یارانه خود از بین این 11 مورد. میزان یارانه آنها 20 درصد افزایش می یابد و مشمول یارانه تشویقی می شوند. اما در مرحله دوم اجرا، سه دهک درآمدی اول و مشمولان تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) مشروط بر خرید حداقل 200 هزار تومب از اعتبار یارانه ای خود از بین اعتبارات تعریف شده بودند. اقلام ضروری، از امتیازات تشویقی.
با گذشت زمان این طرح به دهک هفتم درآمد و در صورتی که دهک هفتم از بین 11 قلم سبد غذایی تعریف شده 200 هزار تومان یارانه خود را خریداری کنند مشمول دریافت یارانه تشویقی 120 می شوند. هزار تومان و یعنی با استفاده از این طرح، یارانه دهک های درآمدی 1 تا 3 به 520 هزار تومان و یارانه دهک های درآمدی 4 تا 7 به 420 هزار تومان افزایش می یابد.
از این حیث برای رفاه حال خانوارها، اپلیکیشن و شبکه اعتباری ملی (شما) بر اساس هر کد ملی راه اندازی شده است تا شرایطی را برای سرپرستان خانوار برای مشاوره مانده اعتباری خود فراهم کند.یارانه 211000 فروشگاه متصل به طرح و فهرست اقلام را پیدا کنید و از آن فروشگاه ها به صورت اعتباری خرید کنید.
حتی ممکن است برخی از افراد هنگام مراجعه به فروشگاه کارت خود را همراه نداشته باشند، بنابراین کد دستوری #500*1463 میزان اعتبار باقی مانده و همچنین کدی که به شخص داده شده را نشان می دهد. ، شخص می تواند از ارائه آن کد به فروشنده برای تکمیل خرید استفاده کند.
اما همزمان با سالگرد پیروزی انقلاب، دولت از امروز (هفدهمین ماه) به مدت سه ماه (تا هفدهم) اردیبهشت ماه(ماه) اجرای مرحله جدید پروژه کاتالوگ الکترونیکی با عنوان “پروژه فجرانه” آغاز شده است. مرحله جدیدی که در آن «شرط 200 هزار تومان خرید از طریق یارانه» حذف شده و اعتبار تشویقی آن از 120 هزار تومان (اعتبار تشویقی کالا) به 220 هزار تومان می رسد.
در این مرحله سبدی از 11 قلم کالا ایجاد شد تا حداقل کالری، پروتئین، ریزمغذی ها و ویتامین های لازم برای هر فرد از جمله مرغ، گوشت قرمز، برنج، روغن، پاستا، شیر، پنیر، ماست، شکر، تخم مرغ و لوبیا را تامین کند. قیمت ها بر اساس سال 1401 انتخاب شده اند و مابه التفاوت آن قیمت ها با قیمت روز (1402) تحت پوشش یارانه جدید دولت قرار می گیرد، یعنی قیمت روز سبد کالایی متشکل از 11 قلم 743 هزار و 750 قلم است. تومان که خانوارها از دهک اول تا هفتم درآمدی در صورت خرید باید قیمت سال 1401 را به مبلغ 523 هزار و 300 تومان و مابه التفاوت تا قیمت روز (به مبلغی) را از جیب خود بپردازند. 220 هزار و 450 تومان) از محل اعتبارات جدید دولت تامین می شود.
به عبارت دیگر یارانه پرداختی دولت برای گروه های درآمدی 1 تا 3 از 400 هزار تومان به 620 هزار تومان و برای گروه های درآمدی 4 تا 7 از 300 هزار تومان به 520 هزار تومان افزایش یافته است که با این افزایش اعتبار، تورم ایجاد شده در مقالات آن افزایش یافته است. تحت پوشش قرار می گیرد و به این ترتیب قیمت روز سبد 11 قلمی 743 هزار و 750 تومانی خانوار از دهک اول تا هفتم 523 هزار و 300 تومان و مابقی توسط دولت پرداخت می شود.
مبلغ حمایت های دولتی به صورت اعتباری به حساب سرپرستان خانوار تعلق می گیرد و در زمان خرید و متناسب با مبلغ خرید مصرف می شود. خانوار می تواند اقلام طرح را در محدوده محصول و وزن تعریف شده خریداری کند و امکان انتقال اعتبار بین گروه های کالایی وجود ندارد، به عنوان مثال امکان خرید روغن با اعتبار برنج وجود ندارد و فقط برای گروه لبنیات امکان پذیر است. (شیر، پنیر و ماست).
طرح امنیت غذایی کودک یکی از طرح های حمایتی دولت برای حمایت از کودکان زیر 5 سال سوءتغذیه است. از آنجایی که کودکان پس از تولد از طریق مراکز بهداشتی درمانی یا مراکز بهداشتی درمانی کارتی به نام کارت سلامت دریافت می کنند که حاوی شاخص های مختلفی از جمله دور سر، وزن و قد کودک و … است، برخی از کودکان هستند که بر اساس شاخص های موجود در آن کارت، استانداردهای لازم را ندارند، بنابراین مختصات سلامتی آنها زیر خط سلامت قرار دارد، به این معنی که کودک نیاز به توجه ویژه دارد.
به همین دلیل وزارت رفاه با گذشت چند ماه از اجرای طرح کاتالوگ الکترونیک، طرح حمایتی از کودکان بدغذا را اجرا کرده است. در این طرح، وزارت رفاه اجتماعی از کودکانی که از سوی وزارت بهداشت معرفی می شوند و در دهک های درآمدی 1 تا 7 هستند و برای هر کودکی که نیاز به مراقبت و امنیت غذایی بیشتر دارد که در دهک درآمدی 1 تا 5 است، حمایت می کند. ماهانه یک میلیون تومان و به ازای هر کودک پایه ششم و هفتم 600 هزار تومان به حساب ولی خود واریز (بارگیری) می کند.
سرپرستان خانوار مشمول این طرح تنها به شرطی می توانند از این اعتبار استفاده کنند که از میان 16 ماده غذایی تعریف شده در طرح شامل خرما، سیب، هویج، کدو سبز، پیاز، گوجه فرنگی، عدس و آجیل، برنج ایرانی، حبوبات، به قیمت پایین خریداری شود. قیمت -شیر بدون چربی، پنیر، ماست بدون چربی، مرغ، تخم مرغ، روغن مایع، پاستا.
این خانواده نیز تنها دو ماه فرصت دارند تا بر اساس اولویت فرزندشان اقلامی را انتخاب و خریداری کنند. از سوی دیگر وزارت بهداشت هر 6 ماه یک بار کودکان را معاینه می کند و اگر کودکی رشد نکرده باشد با خانواده اش تماس می گیرد. وزارت بهداشت این موضوع را به وزارت رفاه اجتماعی گزارش می دهد و وزارت رفاه اجتماعی تا زمانی که قانع شود سرپرست خانواده در مرحله بعد برای فرزندش توجیه داشته باشد، اعتبار را مسدود می کند.
بر اساس آخرین اطلاعیه وزارت رفاه، 153 هزار و 400 نفر از سوی وزارت بهداشت به وزارت رفاه معرفی شده اند که از این تعداد 131 هزار و 830 نفر مشمول طرح شده اند.
طرح حمایت از مادران دارای فرزند شیرده نیز طرح جدیدی است که وزارت رفاه اجرا کرده است. در مرحله اولیه، مادران دارای نوزاد و فرزند زیر دو سال در دهک اول در 8 استان خراسان شمالی، خراسان جنوبی، هرمزگان، لرستان، فارس، گلستان، ایلام و یاسوج شناسایی شدند.
بر این اساس 27 هزار مادر شناسایی شده اند که 22 هزار نفر مشمول طرح هستند و ماهیانه 400 هزار تومان پرداخت می شود.