توجه: این خبر با عنوان : سوداگری در بازار مواد غذایی تهران و روند ده ساله تورم خوراکی‌ها
که اکنون درحال مطالعه آن هستید به نقل از رسانه اقتصاد نوشته شده است
پی ام آپلود- «سوپر مارکت ۵۰ متری با حدود ۲ میلیارد تومان جنس و مشتریخور بالا. فروش ۷ میلیارد تومان.” از این آگهی‌ها در اطراف بازار تهران و مناطق مرکزی زیاد است. بررسی میدانی هم‌میهن نشان می‌دهد که این روزها مهاجرت فعالان بازار مواد غذایی به سایر کسب‌وکارها افزایش می‌یابد. یکی از مواد غذایی که عمده فروش چای و قند شکر است، به هم میهن در این را بطه می گوید: «خیلی از دوستان من جنس هاشون روختن و از ایران رفتن. می‌گفتن اینجا نمی‌شه کاسبی کرد. تا جنس‌هاشون رو می‌فروختن، کالا دوباره گرون می‌شد و اونا عملا ضرر می‌کردن. من نمی‌تونم از ایران برم. والله اونایی که وضعیتشون بد نیست.» مهاجرت فعالان بازار مواد غذایی و سوپرمارکت‌ها فقط به خارج از کشور نیست. بسیاری از سوپرمارکت‌داران، مغازه‌های خود را می‌فروشند و شغل خود را تغییر می‌دهند. بررسی‌های خبرنگار میدانی هم‌میهن نشان می‌دهد که برخی از تجار از ترس از دست دادن سرمایه به بازارهای سوداگری پناه برده‌اند. این روزها در بازار گروه‌های چندنفره از فعالان بازار مواد غذایی به‌وجود آمدند و فعالان در این گروه‌ها به سرمایه‌گذاری در بازارهایی، چون طلا، دلار، بورس و حتی ارز دیجیتال می‌پردازند.
یکی از سوپرمارکت‌دارانی که واحد تجاری خود را با تمام کالاهایش برای فروش گذاشته شده می‌گوید: «من هر روز ساعت ۷ صبح مغازه رو باز می‌کنم و تا آخر شب دارم مغازه رو می‌چرخ ونم، اما درآمد خوبم نیست. هر بار که می‌خواهم جنس بخرم باید کلی بیشتر پول بدم. الان چند وقته که می‌خواهم مغازه را بفروشم و برای همین به‌جای اینکه جنس بخرم دل ار می‌خرم. خیلی بیشتر خرید جنس سود کردم و میخوام بفروشم بفروشم سرمایه گذاری کنم. » این روزها اگر در دیوار، فروش سوپرمارکت را با انبوهی از آگهی‌های فروش سوپرمارکت می‌شوئید. یک آگهی در دیوار با توضیحات زیر منتشر شده است: «۳۵ متر سوپرمارکت با همه جنس و وازم فروخته می‌شود.
این واحد تجاری با خودرو و ملک در مناطق ۴ و ۵ هم معاوضه می‌شود.» آگهی‌های دیوار و تماس با کسانی که در دیوار آگهی فروش سوپرمارکت گذاشته‌اند نشان می‌دهند که این افراد قصد تغییر شغل و سرمایه‌گذاری در سایر بازارها را دارند. یکی دیگر از آگهی‌دهندگان در پاسخ به خبرنگار هم‌میهن گفت: «من قیمت رو پایین گذاشتم، چون میخوام سریع بفروشم. سوپرمارکت از بالای ۱۵ سال سابقه دارد و مشتری‌خورش عالیه، اما من می‌خواهم شغلم رو ت غییر بدم.» بسیاری از کسانی که واحدهای تجاری خود را برای فروش گذاشته اند قصد سرمایه گذاری در سایر بازارها با کسب درآمد از فروش واحد تجاری خود را دارند. تماس‌های خبرنگار هم‌میهن با مالکان سوپرمارکت‌های آگهی‌شده در دیوار نشان می‌دهد که بسیاری از فروشندگان واحد تجاری خود را با ملک، خودرو و حتی طلاهای معاوضه می‌کنند.
به گزارش هم مین، از سه ماه پیش، از کالاهای اساسی از جمله چای، ش کر و تخممرغ افزایش قیمت چشمگیری برداشته شده است. بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که چای کلکته باروتی در بازار به قیمت 215 هزار تومان به ازای هر کیلوگرم می‌شود و این فروخته‌است که همین چای تا قبل از عید حدود 110 هزار تومان قیمت داشت. مرغ به کیلویی ۸۵ هزار تومان رسیده و برنج ایرانی بین ۹۰ تا ۱۴۰ هزار تومان م عامل می‌شود. شکر هم به صورت عمده فروشی حدود ۲۴ هزار تومان قیمت دارد، اما به‌صورت خرده‌فر وشی حدود ۳۰ تا ۳۵ هزار تومان می‌شود. همین چند روز پیش اخبار زیادی در رابطه با نایاب شدن شکر منتشر شد و همین موضوع به افزایش قیمت شکر افزایش یافت.
بیشتر بخوانید: افزایش سرسام‌آور قیمت موز؛ هر کیلو ۹۸ هزار تومان
بررسی آمارهای 10 ساله بانک مرکزی از روند تورم خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها نشان می‌دهد که در سال 92 تورم حدود 41 درصد بوده است، اما در سالهای 93، 94 و 95 تورم خوراکی‌ها به زیر 10 درصد رسیده‌اند و بسیاری از افراد عقیده دارند که دارند. کاهش تورم به دلیل امضای برجام و بهبود سیاست خارجی بوده است. از سال ۹۶ روند تورم خوراکی‌ها دوباره شروع شد و در این سال تورم خوراکی به ۹/۱۳ درصد رسید. سال ۹۷ تورم خوراکی‌ها دوباره به بالای ۴۵ درصد رسید و در سال ۹۸ این عدد به بالای ۵۰ درصد رسید. سال ۹۹ هم تورم خوراکی‌ها ادامه داشت و به ۵۵ درصد رسید. تورم خوراکی در سال ۱۴۰۰ در محدوده ۵۰ درصد ماندگاری و طبق آمار بانک مرکز ی تورم خوراکی‌ها در سال ۱۴۰۱ تا بهمن‌ماه به ۶۷ درصد رسیده است. از بهمن ۱۴۰۱ به بعد از آمارهای تورم مرکز آمار منتشر نشد و بسیاری از چیزهای عقیده دارند که از آن زمان تا به امروز مواد غذایی حداقل ۵۰ درصد است. روند رشد قیمت اقلام غذایی بر میزان مصرف اثر گذاشته و سود صاحبان فروشگاه‌ها را کاهش داده است.
رئیس هیئت امنای بازار مواد غذایی در گفتگو با هم میهن گفت:
سه موج گرانی در یک دهه!
بررسی‌های هم‌میهن نشان می‌دهد که بسیاری از تاجران و فروشندگان مواد غذایی این بازار را ترک کرده‌اند. مجتبی غمخواری، رئیس هیئت امنای بازار مواد غذایی تهران در گفتگو با هم‌میهن گف ت: «کوچ تجار صحت دارد، برخی از تجارت‌ها و کار خود را به خارج از کشور منتقل کرده‌اند و برخی دیگر از کسب‌وکارها را رها کرده‌اند و به سوداگری روی آورده‌اند. . بازارهای تجاری هر روز قیمت دلار را چک می‌کنند و از تجارت خود را رها کرده‌اند و به خرید و فروش دلار و طلا روی آورده‌اند.»
بررسی‌های میدانی هم‌میهن از قیمت چای نشان می‌دهد که چای در چند ماه گذشته به شدت گران‌شده است. دلیل این اتفاق چیست؟
سه ماه پیش بود که شرکت یک شرکت مقدار زیادی چای برای واردات به کشور با دل ار 28.500 تومان ثبت سفارش کرد. تخصیص این مقدار زیاد به یک برند برای تولید چای می‌شد که بقیه واردکننده می‌خواستند خود را به صورت آزاد دریافت کنند. این کار سهم تجار حوزه چای را پایمال کرد. این شرکت حدود ۲ هزار و ۵۰۰ تن چای ثبت سفارش کرد که نیاز به ۲ سال و نیم بازار چای ایران را می‌کند. ایجاد چای باعث شد که رئیسجمهور هم در این مورد حرف بزند. ما هم پیگیری‌هایی کردیم، اما فکر می‌کنم فعل‌الا قرار نیست این ماجرای تعیین‌کننده‌ای باشد. بچه‌های بازار چندین بار برای پیگیری این پرونده تجمع و آخرین تجمع هم به روز یکشنبه برمی‌گردند. تجار چای ایران با تجمع قصد دارند تکلیف این پرونده را روشن کنند. این افرادی که چای را از هند و سریلانکا وارد کرده‌اند، می‌کنند که چای درجه‌ای را به مردم عرضه می‌کنند و قیمت چای را ثابت نگه می‌دارند، اما از سه ماه قبل تا به یک چای بیش از ۶۰ درصد می‌رسد. بازاریان عقیده دارند که احتمالا تا ماه‌های آینده این رشد قیمت به صد درصد هم می‌رسد. به چایی قول داده بودند که تجار ارزی را به آن‌ها تعلق می‌گیرد، اما این فاق نیفتاد و تجار در ۲ روز گذشته ارزهای خود را با دلار آزاد کردند. همین موضوع باعث شده تا چای در چند ماه گذشته به شدت رشد قیمت داشته باشد.
این روزها اخباری از شکرگزاری در بازار وجود دارد. وضعیت بازار شکر چگونه است؟ چرا شکر از قیمت ۱۸ هزار تومان به ۳۰ هزار تومان رسیده است؟
قیمت مصوب دولتی شکر قبل از عید ۱۸ هزار تومان بود. دولت از سال برای قیمت گذاری شکر تصمیم گرفت و همین عدم قیمت بازار را به هم ریخت. در حال حاضر قیمت عمده‌فروشی شکر در بازار تهران به ۲۴ هزار تومان رسیده است. شکر به صورت خرده‌فروشی حدود ۳۰ تا ۳۵ هزار تومان فروخته می‌شود. ما سالانه به واردات ۲ میلیون تن شکر نیاز داریم. ۵/۱ میلیون تن از این شکر را شرکت‌های دولتی وارد می‌کنند و حدود ۵۰۰ هزار تن شکر از مجاری اختصاصی تامین می‌شود. عدم مدیریت باعث ایجاد بحران در بازار شکر شد و به نظر می‌رسد روند قیمت شکر در ما ه‌های آینده پیشرفتی است.
بیشتر بخوانید: مهاجرت به سوپرمارکتی‌ها رسید
وضعیت بازار برنج ایرانی چگونه است؟
برنج ایرانی دیگر مانند گذشته بازار ندارد. مشتری برنج ایرانی کم شده است و من دیدم که بار برنج از تجار آفت زده است. بسیاری از تجار، برنج خود را با اقساط سه ماهه و قیمت های پایین به مشتریان می فروشند. به عنوان مثال یک تاجر سه ماه قبل از برنج ایرانی خود را کیلویی هزار تومان و با چک‌های سه ماهه به فروش ۷۰ رسانده است، اما حالا برنج گران شده است. ذلیل شدن بخش برنج چه علتی دارد؟ چون دولت ۲ میلیون تن برنج از پاکستان و هندوستان وارد کرده است.
به نظر شما بازار مواد غذایی در چند ماه آینده چه وضعیتی خواهد داشت؟
با این مدیریت اقتصاد اصلاً نمی‌توانم روی کالاهای قیمت‌گذاری کنم، اما به نظرم با این بازار نمی‌توانم به ارزانی کا‌های اساسی امیدوار باشم. از شب عید تا امروز تقریبا همه کالاهایی که در بازار فروخته می‌شود، گران شد. از مرغ و گوشت بگیر تا برنج و شکر و چای، بین ۵۰ تا ۱۰۰ درصد گران شده‌اند.
بررسی میدانی نشان می‌دهد که بسیاری از فروشندگان مواد غذایی در سطح کشور در حال فروش واحد تجاری خود هستند و برای درآمدزایی به بازارهای موازی پناه برده‌اند. این موضوع صحت دارد؟
تحریم ها باعث خروج سرمایه از کشور می شود. تحریم جز برای کاسبان تحریم منفعتی ندارد. تجار سرمایه‌دار بازار، سرمایه خود را از بازار خارج می‌کنند. بله کوچ تجار صحت دارد، برخی از تجارت تجارت و کار خود را به خارج از کشور منتقل کرده اند و برخی دیگر از کسب و کارها را رها کرده اند و به سوداگری روی آورده اند. بازارهای تجاری هر روز قیمت دلار را چک می‌کنند و از تجارت خود را رها کرده‌اند و به خرید و فروش دلار و طلا روی آورده‌اند. برای مثال یک تاجر چای با یک میلیارد تومان سرمایه 2000 کارتن چای می‌خرد و اگر همه این چای‌ها را بفروشند می‌توانند صد میلیون تومان سود کنند. فروش این میزان کمتر از سه ماه زمان می‌برد و این یعنی یک تاجر چای با سرمایه یک میلیارد تومان می‌تواند ماهیانه به‌طور متوسط ۳۰ میلیون تومان درآمد داشته باشد. مشکل اینجاست که دلیل تورم افسارگسیخته کالاها، تاجر بعد از سه ماه دیگر نمی‌شود و با یک میلیارد تومان 2000 کارتن چای بخرد و حالا به یک میلیارد تومان 150 کارتن چای به او می‌دهند. برای همین موضوع از تجار چای، کالاهای خود را نمی‌فروشند. در مقابل تاجر با خرید دلار و طلا سود بیشتر نسبت به تجارت کسب می‌کند و همین مو ضوع باعث می‌شود تا تجارت به بازارهای موازی پناه ببرند.
وضعیت بازار روغن در سال گذشته چگونه بود؟
قیمت روغن در سال گذشته حدود ۱۰ برابر شد. پارسال یک حلب روغن ۵ کیلویی ۵۰ هزار تومان بود، اما بعد از گرانی به ۵۰۰ هزار تومان رسید. اما بعد از کاهش هزار بازار قیمت روغن به ۳۷۰ تومان رسید. قیمت روغن فعلا روی همین حدود ثابت است و به نظر می‌رسد روغن تنها کالایی است که فعلا نباید منتظر افزایش قیمت آن بماند. می‌پرسید که مردم روغن را راحت می‌خرند؟ باید بگویم که روغن در بازار هست و نمی توانم بگویم در این مورد، اما قدرت خرید مردم کاهش یافته است و دیگر توان خرید روغن را ندارد. مشاهدات ما از میزان خرید و فروش روغن در بازار نشان می دهد که خرید و استفاده از روغن برای مردم کاهش پیدا می کند. کاهش مصرف مواد غذایی از سوی مردم و کاهش مصرف مواد غذایی توسط فروشگاه‌ها فقط به روغن‌ها محدود می‌شود و معمولاً فروشگاه‌های مواد غذایی را خریداری می‌کنند و به‌تبع آن مردم در اکثر کالاها محدود می‌شوند.
شرایط برای تداوم کار را چگونه میبینید؟
دیروز یک پسربچه ۸ ساله به من گفت: «عمو من پفک ۴ هزار تومانی رو یادم میاد» این جمل خیلی دردناک است. در عین نشان می‌دهد که تورم مواد غذایی در سالهای اخیر به شدت گرفته می‌شود. برای بردن به تورم افسارگسیخته در بخش خوراکی ها آمارهای تورم را از سال 92 بررسی نمی کنیم. از همین سه ماه پیش تا امروز از کالاهای اساسی بیش از ۵۰ درصد گران شدن د. به نظر من از سال ۹۲ تا امروز سه دوره تورم افسارگسیخته را طی کردم. دوره اول مربوط به سالهای ۹۰ تا ۹۲ بود. دوره دوم بین سالهای ۹۵ تا ۹۷ بود و دوره سوم از سال ۹۷ شروع شد و هنوز تمام نشده است. حتی در زمان برجام هم قیمت‌ها ثابت نبود و فقط دوره ثبات قیمت خوراکی‌ها به نظار دوره ریاست‌جمهوری خاتمی بود. ثبات قیمت‌ها در این دوره ناشی از سیاست خارجی خارجی خاتمی با دنیا بود. اگر دولت می‌خواهد قیمت‌ها ثابت شود در وهله اول بین‌المللی رفع شود و بعد از آن تجارت آزاد شود. اصلی ترین دلیل نوسان شدید قیمت خوراکی ها سیاست خارجی است. اگر همین امشب یک رسانه خبر کار کند که فردا می‌خواهیم به آمریکا یک سنگ پرتاب کنیم، دلار ۴ هزار تومان رشد می‌کند. زمانی که دلار رشد کند، همه کالاها گران می‌شوند.