چند روزی است که در پایتخت و برخی از شهرهای کشور، پمپ‌های بنزین سطح شهر با صف‌های طولانی‌تر از گذشته روبه‌رو شده‌اند.
به گزارش پی ام آپ، امروز به سراغ پمپ بنزین ها رفتیم و با مردم و صاحبان جایگاه ها گفت وگو کردیم. این صف های طولانی بیشتر در مناطق شمالی تهران دیده می شد. البته همیشه پمپ بنزین های شمال تهران شلوغ تر از سایر نقاط پایتخت بوده است.
این پدیده در مرکز و جنوب تهران کمتر از جاهای دیگر دیده شد. در شرق تهران، تعطیلی یک پمپ بنزین در خیابان پروین تهران پارس و تعمیر پمپ بنزین در فرمانیه از جمله نکاتی بود که باید به رتبه های دیگر پمپ بنزین های این مناطق اضافه شود.
یکی از کارکنان یکی از پمپ بنزین‌های پاسداران به خبرنگار فارس گفت: این جایگاه معمولا شلوغ است اما به دلیل بسته بودن پمپ فرمانیه صف‌ها طولانی‌تر شده است و در روزهای اخیر به جز جمعه که بنزین تمام شده است. سه ساعت مشکلی نبود، سوخت برای مردم نداشتیم.
در منطقه یک تهران، زنی که در صف خودروها ایستاده بود، از ازدحام مداوم پمپ بنزین ها گلایه کرد و از مسئولان خواست تا تعداد جایگاه های این منطقه را افزایش دهند.
اما دلایل این صف های گاها طولانی چیست؟
1- افزایش غیرعادی مصرف بنزین در تابستان 1402
چهار مرداد یک روز قبل از تاسوعای حسینی، مصرف سوخت کشور به حدود 140 میلیون لیتر در روز رسید، تولید روزانه بنزین ایران حدود 115 میلیون لیتر است. رکورد مصرف سوخت کشور 29 اسفند و حدود 144 میلیون لیتر است.
افزایش مصرف سوخت در کشور برای سال 1402 بیشتر از میانگین سال های اخیر بوده است و باید بدانیم که در ایران سالانه حدود 80 هزار میلیون دلار یارانه سوخت پرداخت می شود. وزارت نفت با حفظ حداکثری تولید، بنزین مورد نیاز کشور را از طریق سوآپ و روش‌های دیگر تامین کرده است، اما برخی کارشناسان معتقدند با قانون فعلی می‌توانیم سالانه تا 3 میلیارد دلار بنزین وارد کنیم.
2- پیک ها و محدودیت های محلی شبکه توزیع
در یک کلام، محدودیت های شبکه توزیع کشور از خطوط انتقال تا تعداد محدود کامیون های تانکر و حتی محدودیت های دپوی یکی از عوامل مهم صف های بنزین در برخی مناطق است. این محدودیت ها باعث شده است که با افزایش غیرعادی مصرف سوخت در یک منطقه جغرافیایی، ترتیب توزیع محصولات از بین برود.
این بدان معناست که یک پمپ بنزین به دلیل پایان غیرمنتظره گاز ساعت ها تعطیل می شود، اگرچه شرکت پالایش و پخش با ارسال تانکر به سرعت مشکل را حل می کند، اما این امر باعث افزایش صف های عرضه گاز در جایگاه های مجاور بسته شده می شود. پمپ بنزین و به شکل دومینو صف های طولانی در یک منطقه خاص ادامه دارد. مثلا اتفاقی که هفته گذشته در برخی شهرهای جنوب آذربایجان غربی یا مناطق شمالی پایتخت افتاد از این دست بود.
3- پیک سفرهای استانی در تابستان
با پایان رسمی اپیدمی کرونا در کشور، بازار سفرها دوباره به فوریت درآمده است. خانواده‌ها که در سال‌های اخیر محدودیت‌های سفر را تجربه کرده‌اند، برای تابستان امسال تصمیم گرفته‌اند تعداد سفرهای خود را نسبت به سال‌های گذشته افزایش دهند. به عنوان مثال، در تعطیلات اخیر، حدود دو میلیون نفر تنها به استان مازندران به دلیل گرمای هوا سفر کردند.
اطلاعات جالب دیگری نیز وجود دارد؛ جمعیت استان مازندران کمی بیش از سه میلیون نفر است. این نشان می‌دهد که تعداد سفرهایی که به این استان داشته‌اند، به نسبت بسیار بالا است. برخی از متخصصان حوزه انرژی معتقدند که تصمیم‌گیری دولت در تبعیت از دستورات وزارت بهداشت برای تعطیلی کشور، شکاف نابرابری در مصرف بنزین را به شدت افزایش داده است.
4- قاچاق سوخت
افزایش قیمت ارز در ایران و ثابت بودن قیمت بنزین و گازوئیل، سود قاچاق سوخت را در سال های اخیر به شدت افزایش داده است. امروز در خیابان های زاهدان یک گالن 20 لیتری بنزین را نقداً 300 هزار تومان (یعنی 10 برابر بنزین یارانه ای) می خرند. قیمت بنزین در مرز پاکستان در روزهای اخیر 3000 تومان در هر لیتر افزایش یافته است.
برآوردها حاکی از آن بود که در بهار امسال روزانه حداقل 15 میلیون لیتر بنزین و گازوئیل از کشور خارج می شود که این رقم در تابستان افزایش می یابد (ادامه مطلب).
5- کاهش کارت سوخت در جایگاه ها
وزیر نفت گفته است که برای جلوگیری از قاچاق محدودیت هایی در نظر گرفته و تعداد دارندگان کارت جایگاه را نیز کاهش داده است. اکنون تعدادی از افرادی که کارت سوخت ندارند یا کارت سوخت خود را فراموش کرده اند و یا بیش از 210 لیتر از هزینه ماهیانه خودروی خود مصرف می کنند باید از کارت جایگاه استفاده کنند.
مشاهدات خبرنگار فارس نشان می دهد که زمان سوخت گیری به دلیل محدودیت تعداد کارت ها و عبور آنها بین رانندگان افزایش یافته است.
هر خودرو ماهیانه 60 لیتر بنزین 1500 تومان و بنزین 150 لیتر 3000 تومان سهمیه دارد.
6- افزایش تحویل خودرو توسط خودروسازان
همچنین افزایش تحویل خودرو توسط خودروسازان در یک ماه اخیر (افزایش تعداد خودرو در کشور) و البته تاخیر در صدور کارت سوخت خودروهای جدید و صف های دریافت کارت سوخت می تواند همچنین عواملی در صف بندی باشند.
7- جو روانی
صدای یک نماینده مخالف دولت که بارها در فضای مجازی به احتمال افزایش قیمت بنزین اشاره می‌کرد، منجر به گسترش یک حالت تشنجی شد. این حالت تشنجی به‌واسطه رسانه‌های ضدانقلاب و ترویج اطلاعات منفی توسط آنها به افزایش پیوست، به‌طوری که برخی از افراد شروع به نگه‌داری همیشگی از باک خودروهایشان کردند.
جالب اینجاست که امروز سه‌شنبه، سه رسانه معاند به نام‌های بی‌بی‌سی فارسی، ایران اینترنشنال و من و تو، بیش از ۲۵ پیام در کانال تلگرامی خود منتشر کردند که در آنها به کمبود بنزین و صف‌های طولانی در جایگاه‌های سوخت اشاره شد. این رسانه‌ها در سال گذشته رکورد توزیع ۳۸ هزار خبر غلط را در ۴۶ روز داشته‌اند.
به‌طور خلاصه، اظهارات نماینده و تأثیر رسانه‌های معاند منجر به افزایش نگرانی‌ها و اقدامات ناگهانی در مورد بنزین شده است.
وضعیت ذخایر سوخت چگونه است؟
وزیر نفت دو روز پیش در مصاحبه ای اعلام کرد که ذخایر بنزین کشور 150 میلیون لیتر نسبت به پارسال بیشتر است و مشکلی برای تامین آن وجود ندارد. مصرف بنزین نسبت به سال گذشته 13 میلیون لیتر افزایش یافته است.
آیا قیمت بنزین گران می شود؟
تصریحات رسمی مقامات کشور: هیچ نقشه‌ای برای افزایش قیمت بنزین در کشور وجود ندارد، نه در دولت و نه در مجلس.
در ارتباط با گزارش‌های مبنی بر افزایش قیمت بنزین در شبکه‌های اجتماعی، سخنگوی دولت دیروز اظهار کرد: دولت به طور جدی به افزایش قیمت بنزین فکر نمی‌کند و این مسئله حتی در دستور کار نیز قرار ندارد.
آشکار است که برای عبور از موقعیت فعلی افزایش مصرف بنزین، هماهنگی افراد با مردم، بهره‌گیری از سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی و مدیریت هوشمندانه زمان تزریق سوخت ضروری است.