هر سال، وعده اجرای سامانه انتقال سهام عدالت متوفیان به وراث موضوعی داده می شود، اما به دلیل مسائلی هر بار به زمان دیگری موکول می شود.
در ۶ اسفند ۱۴۰۰، مدیر عامل شرکت سپرده گذاری مرکزی اعلام کرد که به دلیل پیچیدگی‌ها، لازم است زیرساخت‌های جدیدی برای انتقال قهری سهام عدالت ایجاد شود. امیدواریم ظرف ۶ ماه آینده (شهریور ۱۴۰۱)، این سامانه به بهره‌برداری برسد.
البته، در شهریور ۱۴۰۱، سامانه آماده نشد و قائم مقام مدیر عامل شرکت سپرده گذاری مرکزی مشخص کرد که هنوز بخشی از پروژه در اختیار این شرکت نیست و نیازمند همکاری با قوه قضائیه است.
وی تأکید کرد که بخش اول پروژه در حال پیگیری است و همکاران شرکت سپرده گذاری در زمینه فناوری اطلاعات، در حال تلاش هستند. اما برای بخش دیگر این پروژه نیاز به همکاری قوه قضائیه داریم، زیرا آنها باید یک سرویسی ارائه دهند که به شرکت سپرده گذاری اطلاعات ضروری را در خصوص متوفیان و وراثان آنها بدهند.
این مورد یکی از خواسته‌های مسئولان بازار سرمایه و شرکت سپرده گذاری مرکزی است.
از آنجایی که راه اندازی سامانه انتقال سهام به وراث بلاتکلیف بود، در 12 بهمن 1401 محمدکاظمی فرد رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه درباره اطلاعات شخصی سهامداران متوفی سامانه سهام به صورت الکترونیکی گفت: سازمان ثبت احوال کشور این خدمت را ارائه می دهد و اطلاعات متوفیان را به صورت آنلاین در اختیار دارد.
وی افزود: داده های سرویس انحصار وراث را در اختیار سازمان بورس قرار داده ایم تا سهام متوفی را به بستگانشان واگذار کند. این داده ها در قالب وب سرویس در اختیار سازمان بازرگانی قرار می گیرد و سازمان معاملات می تواند در سیستم های خود از آن استفاده کند.
اما برخلاف آنچه رئیس مرکز آمار و انفورماتیک قوه قضائیه عنوان کرده بود اطلاعات کامل متوفیان تحویل نهاد بورسی شده است، با توجه به فرآیند انحصار جانشین پروری، تحویل آمار متوفیان. آنها کامل نیستند. مركزي در گفت و گو با رسانه ملي گفت: فوت شدگان از سال 1384 بوده و از سال 1386 فقط بر اساس خدمت به سازمان عكس وراثت داده مي شود و از سال 1386 عملاً تعداد متوفيان را پوشش نمي دهد.
در جهت تسریع فرآیند انتقال سهام عدالت به وراث، سازمان بورس بهبوداتی را در زیرساخت فنی این سامانه انجام داده و طرح جدیدی را در شورای عالی بورس مطرح کرده است. بر اساس این طرح جدید، شرکت سپرده‌گذاری نیاز به زیرساختی خاص دارد که به شرکت‌های کارگزاری کمک می‌کند تا مراحل مورد نیاز را انجام دهند.
در مورد زمان شروع انتقال سهام عدالت به وراث، رئیس سازمان بورس در نشست خبری اخیر خود گفته بود که این موضوع حداکثر تا ۲ الی ۳ ماه آینده قطعی خواهد شد. با این حال، ۳ ماه از آن گذشته و هیچ خبری از تعیین تکلیف سامانه انتقال سهام عدالت به وراث نیست.
در آخرین بررسی ها، عشقی، رئیس سازمان بورس، اعلام کرده است که بحث انتقال دارایی‌های وراث سهام عدالت و بحث سودهایی که بعد از فوت شخص در حساب‌های سپرده‌گذاری مرکزی باقی مانده است، به زودی به تصمیم گیری می‌رسد. او همچنین اظهار کرد که سامانه به مرحله آماده‌سازی رسیده است و قصد دارند تا در اواخر شهریور، وراث متوفیان با دراختیار داشتن مدارک لازم به شرکت‌های کارگزاری مراجعه کنند.
لازم به ذکر است که در طول این فرآیند، مذاکراتی با دفتر قضایی صورت گرفته است که دفاتر الکترونیکی قضایی، پیگیری این فرآیند را با همکاری سامانه تسهیل خواهند کرد. با امید به خدا، این فرآیند در اواخر شهریور آغاز خواهد شد.