فرمول محاسبه حقوق بازنشستگی تغییر می‌کند؟

طبق پیشنهاد دولت در لایحه برنامه هفتم توسعه، ضوابط احتساب حقوق بازنشستگان از 2 سال به 5 سال تغییر کند. در ماده 67 لایحه برنامه هفتم توسعه آمده است: میزان مستمری بازنشستگی در کلیه صندوق ها و سازمان های بازنشستگی از سال اول برنامه 100 درصد میانگین حقوق یا حقوق مشروط به کسر فرد در پنج سال آخر سال است. پرداخت بیمه ضربدر سنوات پرداخت حق بیمه تا زمانی که از میانگین ذکر شده بیشتر از 35 سانتی متر نباشد. به حقوق یا مستمری محاسبه شده فوق معادل نیمی از مجموع قدر مطلق درصد افزایش ضریب سالانه حقوق یا حقوق طی سه سال اخیر اضافه می شود.

بر این اساس در صورت تصویب این ماده از برنامه هفتم توسعه، حقوق بازنشستگان بر اساس میانگین حقوق پنج سال اخیر محاسبه و البته درصد افزایش سالانه سه سال اخیر نیز به آن اضافه خواهد شد. سال. آی تی. یعنی در حالی که بر اساس نحوه محاسبه حقوق بازنشستگان در ماده 82 قانون برنامه ششم توسعه، میانگین درآمد دو سال اخیر دارای کسر بازنشستگی است.

البته همانطور که محسن زنگنه، سخنگوی کمیسیون تلفیق لایحه برنامه هفتم در اواسط مردادماه اعلام کرده بود، پیشنهاد دولت برای احتساب حقوق بازنشستگان براساس معدل 5 سال آخر خدمت بوده و کمیسیون این ماده را حذف کرده است. بر این اساس ملاک محاسبه مستمری طبق قانون فعلی، میانگین دو سال آخر خدمت است.

تحلیل ها حاکی از آن است که دلیل اصلی پیشنهاد دولت برای تغییر مبنای محاسبه حقوق بازنشستگی، وضعیت بد صندوق های بازنشستگی است و این موضوع در نهایت به نفع دولت از نظر منابع مالی تمام می شود.

عنابستانی: ما می خواهیم از فساد عظیم جلوگیری کنیم

با این حال، مناقشات بر سر تغییر مبنای محاسبه حقوق بازنشستگی از 2 به 5 سال همچنان ادامه دارد و برخی از نمایندگان قاطعانه از آن دفاع می کنند.

علی اصغر عنابستانی، عضو کمیسیون اجتماعی شورای اسلامی، اصلاحات پارامتریک صندوق های اجتماعی را برجسته کرد و گفت: وقتی می گوییم به عنوان مثال مستمری به جای 2 سال باید 5 سال طول بکشد، دلیلش این است که می خواهیم بگیریم. خلاص شدن از شر یک فساد بزرگ که در این مدل 2 سال طول می کشد. حالا بحث این است که مردم 28 سال از دریافت حقوق در همان سطح جلوگیری کنند و بعد در 2 سال اخیر در زدوبند موقعیت غیرواقعی بگیرند، حقوق بالایی بگیرند و سال ها آن را به صندوق تحمیل کنند.

عنابستانی تاکید کرد: با همسان سازی می توان از مشکل کاهش حقوق بازنشستگان جلوگیری کرد. وی گفت: در بحث افزایش میانگین حقوق از 2 سال به 5 سال اشاره کردیم که باید به گونه ای اجرا شود که حقوق مستمری بگیر کمتر از 90 درصد دریافتی وی در زمان اشتغال نباشد. یعنی بحث برابری که بازنشستگان به دنبال آن هستند.

فرشادان: وضعیت صندوق های بازنشستگی خوب نیست

این در حالی است که سید مهدی فرشادان، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به پیشنهاد دولت در لایحه برنامه هفتم توسعه مبنی بر محاسبه مستمری کارکنان دولت بر اساس پنج سال گذشته، گفت: تغییر مبنا. برای محاسبه مستمری از 2 سال تا 5 سال آخر خدمت پیشنهاد دولت است.

وی بیان کرد: محاسبه حقوق بازنشستگان بر اساس 5 سال گذشته به نفع دولت از نظر وضعیت نامناسب صندوق های بازنشستگی و منابع مالی است و به همین دلیل دولت این پیشنهاد را در لایحه قانون توسعه هفتم لحاظ کرده است.

این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس تصریح کرده است: نظر نمایندگان مجلس این است که ملاک محاسبه مستمری ها بر اساس وضعیت موجود یعنی دو سال آخر خدمت باشد و به پنج سال گذشته تغییر نکند.

نماینده مردم سنندج در مجلس با اشاره به اینکه محاسبه حقوق بازنشستگان بر اساس پنج سال سابقه خدمت در مجلس به اندازه کافی قابل قبول نیست، گفت: دلیل مخالفت اکثریت نمایندگان مجلس با تغییر قانون اساسی است. مبنای محاسبه مستمری از 2 سال تا 5 سال آخر خدمت به این صورت است که از نظر پاداش پایان خدمت به ضرر بازنشستگان تمام می شود و باعث کاهش مستمری می شود.

فرشادان مبنای محاسبه مستمری ها بر اساس وضعیت موجود یعنی 2 سال آخر خدمت را منطقی و معقول عنوان کرد و تاکید کرد: موضوعات مربوط به بازنشستگان و این موضوع به کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی ارجاع شده است. توسعه هفتم طرح و هنوز در مجلس بررسی نشده است.

یکی از اعضای کمیسیون برنامه و بودجه شورای اسلامی گفت: به احتمال زیاد حتی اگر کمیسیون تلفیق تغییر مبنای محاسبه مستمری از 2 سال به 5 سال آخر خدمت را تصویب کند، این موضوع حل نخواهد شد. با رای گیری در مجلس و مبنای احتساب حقوق بازنشستگان همان 2 سال، پایان خدمت باقی می ماند.

از سوی دیگر برخی از فعالان حوزه کارگری و بازنشستگی معتقدند این نسخه به ضرر بازنشستگان تمام می شود. علیرضا حیدری کارشناس مسائل تامین اجتماعی گفت: تصور کنید در بانکی سپرده گذاری کرده اید اگر به شما بگویند در دو سال آخر سپرده گذاری معادل مبلغ سپرده شما بر اساس مبلغ سپرده به شما پاداش داده می شود. دو سال گذشته، چه کار می کنی؟ برای دریافت پاداش ده ساله بر اساس دو سال گذشته باید سعی کنید سپرده را در دو سال گذشته افزایش دهید. در تامین اجتماعی هم همین اتفاق می افتد. یعنی بر اساس دو سال آخر بیمه به شما پرداخت می شود. صرف نظر از درآمدی که فرد در 28 سال گذشته بابت آن حق بیمه پرداخت کرده است، برای تعیین حقوق بازنشستگی به دو سال اخیر توجه شود. خب مشخص است که از آنجایی که دو سال گذشته پایه است، بیمه گذاران مانند قاعده سپرده گذاری که به شما گفتم عمل می کنند، یعنی تا جایی که می توانند سعی می کنند درآمد حق بیمه خود را افزایش دهند.

وی گفت: این طبیعی است و نیاز به محاسبات پیچیده ندارد، تبانی به هر قیمتی رخ می دهد. این یک ظرفیت قانونی است که به ذات خود می تواند فساد ایجاد کند. اما قانونگذار زمانی این قانون را نوشت که نرخ تورم به این حد نرسید. وقتی درآمد اسمی امسال ما نسبت به سال گذشته 40 درصد افزایش پیدا کند، طبیعتا میانگین اسمی دو سال گذشته پرداخت کننده بیمه نیز افزایش می یابد.

این کارشناس تامین اجتماعی تاکید کرد: زمانی که این قانون را نوشتند، قرار بود نرخ تورم تک رقمی با اعداد کم رشد کند; در این شرایط، مبنای قرار دادن میانگین دو سال اخیر مشکلی نداشت. اما وقتی تورم به این شکل بالا می رود طبیعی است که در دو سال گذشته یک نفر تا جایی که می تواند درآمد خود را افزایش دهد.

در این شرایط به گفته حیدری باید سیستم امتیازدهی و پرداخت کامل حق بیمه جایگزین شود. به این معنی که اگر فردی در مدت بیمه حق بیمه بیشتری بپردازد، مزایای بیشتری دریافت می کند و اگر مجموع پرداختی های بیمه در این مدت کمتر بود، کمتر دریافت می کند. در واقع مبنای برقراری مستمری دو سال آخر نیست، بلکه مدت زمان بیمه است.

وی گفت: این مدل سیستم پرداخت حق بیمه را به سمت درآمد واقعی سوق می دهد. یعنی اگر فردی بداند که پرداخت حق بیمه در زمان بازنشستگی در حقوق بازنشستگی تاثیر دارد از همان سال اول اقدام به اعلام حق بیمه واقعی یا درآمد واقعی می کند. در این شرایط عدالت بیمه برقرار می شود و هرکس بیشتر هزینه کرده باشد و سهم بیشتری داشته باشد از مزایای بهتری بهره مند می شود.

این کارشناس تامین اجتماعی درباره پوشش بیمه ای 5 سال گذشته گفت: ما می گوییم این موضوع بر اساس یک شاخص مشخص محاسبه شود. قطعاً مبنا قرار دادن آن بر درآمد اسمی 5 سال گذشته قطعاً با توجه به افزایش نرخ تورم باعث کاهش مستمری می شود. منظورم تحلیل موضوع بر اساس شاخص حداقل دستمزد است. یعنی مثلا هر درآمدی که در 5 سال گذشته مشمول کسر حق بیمه شده است، آن را بر حداقل دستمزد آن سال تقسیم کنید و یک ضریب درست کنید و ضرایب را جمع کنید نه اعداد. ضریب تأثیر مخربی بر حقوق بازنشستگی ندارد. به عنوان مثال، اگر میانگین جمع ضرایب 5 سال گذشته یک و نیم برابر حداقل دستمزد باشد، در سالی که می خواهند مستمری برقرار کنند باید حداقل دستمزد را بررسی کنند و یک و نیم برابر آن مستمری را تعیین کنند.