به گزارش سایت ورلد آرت دبی، 14 اثر از 30 اثر ارزشمند هنرمندان ایرانی که از موزه امام علی(ع) حذف شده اند در امارات متحده عربی و دبی به فروش رسید، در حالی که از 16 اثر دیگر خبری نیست.
بازتاب آنلاین، در زیر گزارشی از 30 تابلوی نقاشی معروف موزه امام علی (ع) که به صورت مخفیانه در دبی به فروش می رسید را می خوانید.
به گزارش روزنامه سازندگی، پنج اثر از عنایت الله نظرینوری، چهار اثر از علی اکبر صادقی، دو اثر از هانیبال خاص، رضا هدایت و رضوان صادق زاده و یک اثر از آیدین آغداشلو، محمود جوادی پور، حسین محجوبی، صادق تبریزی، احمد خلیلی. خسرو خسروی، آنه محمد ططری، حبیب توحیدی، مهدی حسینی، احمد وکیلی، علی زکری، طاهر شیخ الحکما، علی شیرازی، نعمت لالایی و بابک خدابنده از موزه امام علی (ع) خارج شدند و راهی دبی شدند. چند روز پیش ناصر امانی یکی از اعضای شورای شهر تهران اعلام کرد: ارزش یکی این آثار تنها 30 میلیارد تومان ارزش دارند.
دو خبر داریم، هم خوب و هم بد. خبر بد اینکه 30 تابلوی نقاشی ارزشمند از موزه امام علی (وابسته به شهر تهران) به امارات آورده شد. خبر خوب این است که احتمالا نیمی از آنها هنوز به فروش نرسیده اند و شاید بتوانیم راهی برای یافتن آنها پیدا کنیم و این آثار ارزشمند را به کشور بازگردانیم. متاسفانه آنطور که سایت ورلد آرت دبی نشان می دهد 14 اثر از هنرمندان ایرانی به فروش رسیده است اما 16 اثر دیگر هنوز به فروش نرسیده است. اما آنها کجا هستند؟ و در دست چه کسی است؟ البته این 16 اثر دیگر هم می توانست به فروش برسد، اما از آنجایی که فروش آنها هنوز در سایتی ثبت نشده است، این شکاف ما را امیدوار می کند که شاید بتوانیم ردی از آنها پیدا کنیم.
علاوه بر اینکه کیفیت زندگی در شهرمان روز به روز کاهش می‌یابد و آلودگی هوا، دود و زباله بیشتر می‌شود، اکنون باید مراقب آثار هنری خود نیز باشیم. آثاری که از این هوای آلوده به نقاط دلپذیر دنیا می گذرد!
موزه امام علی (ع) زیرمجموعه شهرداری تهران و سازمان فرهنگی هنری آن است. یکی این موزه یکی از معتبرترین موزه های پایتخت است و گنجینه آن هم اکنون 30 فضا دارد. 30 اثری که ناگهان ناپدید شدند و حدود 6 ماه از نبودشان می گذرد. شنیدیم که اوایل امسال نامه ای به موزه رسیده است یکی از مدیران (اسامی آنها در دفتر روزنامه ثبت و محفوظ است) شهرداری با امضای آنها اجازه حذف 30 اثر هنری برجسته را صادر کرد، اما ظاهرا حتی آنها هم پیگیر بازگشت آنها نبودند.
زمانی که ناصر امانی، یکی از اعضای شورای شهر تهران در آخرین جلسه شورا درباره این حادثه صحبت کرد و اعلام کرد که این آثار از موزه خارج شده و پس داده نشده است و حتی ارزش دارد. یکی فقط از اینها 30 میلیارد تومان است، هیچکس فکرش را نمی کرد که تعدادی از تابلوها -البته ردپایی از آنها پیدا شد- چند ماه پیش فروخته شده است. امانی روز یکشنبه در دویست و شصت و نهمین جلسه شورای شهر تهران به این موضوع پرداخت و بر اساس بند 8 ماده 80 قانون اختیارات و وظایف شورا و شهرداری – که به وظیفه شورای اسلامی شهر می پردازد. اداره نظارت و حفظ دارایی های جوامع – وی خواستار پیگیری این موضوع در شورای محلی و بیانیه ای شد. وی همچنین گفت: آثاری از موزه حذف شد که یکی از آنها 30 میلیارد تومان ارزش مادی داشت. احتمالا امانی و بسیاری از هنردوستان که با شنیدن این خبر شوکه شده بودند و حتی بسیاری از رسانه هایی که در مورد حوادث و اتفاقات شهرداری تهران و مشکلات و مصائب شهردار تهران تیتر یک رسانه ها شدند، دیر به یاد می آورند. فروردین امسال برخی از آثار این موزه در گزارش های تصویری آخرین نشست سالانه هنر جهانی دبی به نمایش درآمد.
30 اثر از 20 هنرمند
با وجود تلاش مداوم دستان پشت پرده برای مخفی نگه داشتن موضوع، سانزادزی فهرستی از نقاشی های حذف شده از موزه را دریافت کرد. یک موسسه فرهنگی هنری اسامی آثار هنرمندان زیر را از موزه به امانت گرفته است: پنج اثر از عنایت الله نظرینوری، چهار اثر از علی اکبر صادقی، دو اثر از هانیبال خاص، رضا هدایت و رضوان صادق زاده و یک اثر از آیدین آغداشلو، محمود. جوادی پور، حسین محجوبی، صادق تبریزی، احمد خلیلی فرد، خسرو خسروی، آنه محمد ططری، حبیب تحدی، مهدی حسینی، احمد وکیلی، علی زکری، طاهر شیخ حکما، علی شیرازی، نعمت لالایی و بابک خدابنده.
نگاهی اجمالی به این اسامی نشان می دهد که آنچه از موزه حذف شده ارزش مادی و معنوی زیادی دارد، اما با توجه به اینکه بیشتر آثار نقاشی کوچک بوده قیمت های میلیونی داشته اند و اگر چنین باشد، آنچه آقای امانی در مورد آن اعلام کرده است. مطالب درست نبود ارزش برخی از این آثار درست است، اگر خطایی نداشته باشد نشان می دهد که چه آثار ارزشمندی از نظر هنری و مالی از بین رفته است. اگرچه برخی دیگر ادعا می کنند که باید در قیمت گذاری این آثار دقت کرد زیرا ممکن است برخی از آنها میلیاردی نباشد. با این حال، در هر دو مورد، موضوع همچنان مهم است و چیزی از عمق تراژدی کم نمی کند. به گزارش سایت ورلد آرت دبی، در این مراسم 39 اثر از موسسه مهستان به فروش رسید که 14 اثر آن متعلق به موزه امام علی است.
یعنی در صورت تصمیم برای بازگرداندن تابلوها، حداقل 16 اثری که در این لیست قرار نگرفته اند، عودت داده می شود. البته مگر اینکه در مراسم دیگری بی سر و صدا فروخته شوند! خوشبینانه است که هنوز می توان امیدوار بود، چهار اثر از عنایت الله نظرینوری، دو اثر از رضوان صادق زاده و یک اثر از احمد خلیلی فرد، خسرو خسروی، آنه محمد ططری، احمد وکیلی، علی زکری، طاهر شیخ حکما، علی شیرازی، نعمت لالایی. ، رضا هدایت و بابک خدابنده به موزه برمی گردند.
اکثر آثار با قیمتی بسیار کمتر از قیمت واقعی در بازار هنر ایران به فروش رفت! ما هنوز تصویری از 16 اثر دیگر نداریم و نمی‌توانیم قیمت آنها را تخمین بزنیم، اما باور اینکه عاملان این ماجرای مرموز به این قیمت بالا رفته باشند، غیرمنطقی و دور از ذهن است. شغل پروفایل برای کسب این مقدار پول. حتی اگر فروش آثار در این مورد صوری بوده و بین فروشنده و خریدار وجود داشته باشد یکی اگر چنین است، ارزش تلاش را ندارد!
چند قدم عقب تر
در اواخر پاییز 1401 شورایی با عنوان «سازمان آثار هنری در سازمان فرهنگی هنری شهر تهران» تشکیل شد و سند مربوطه منتشر می‌شود. مهرداد باقری پادنی رئیس این سازمان طی حکمی سید شهاب الدین شکیبا را به عنوان دبیر این شورا منصوب کرد و مصطفی گودرزی، علی رجبی، ابراهیم حقیقی، عبدالحمید قدیریان، محمد زرویی نصرآباد، امیر عبدالحسینی و یاسر جلالی به عنوان اعضای این شورا معرفی شدند. شورا به منظور آغاز فعالیت این شورا، کتابخانه تخصصی موزه امام علی (ع) منحل اعلام و آثار این کتابخانه تخصصی ارزشمند به مراکز مختلف این سازمان ارسال شد. هیچکس نمی داند در این شورا چه گذشت، اما کناره گیری هنرمندان به رهبری ابراهیم حقیقی منجر به قطع و توقف کار شد.
شنیده ها حاکی از آن است که مهدی چمران رئیس شورای شهر پس از مخالفت واقعی با روند کاری شورای شهر و امتناع از حضور در این جامعه با توجه به حساسیتی که در خصوص آثار هنری و فروش آنها وجود دارد، می گوید: موضوع باید در شورا مطرح شود و کل موضوع مسکوت بماند. در سال 1401 اتفاق متفاوتی افتاد، ناگهان دو مؤسسه فرهنگی و هنری دیگر متولد شدند که هر دو مدیر بودند. یکی آیا اطلاعاتی از موسسه فرهنگی هنری مهستان در دست نیست و از پیشینه آن اطلاعی نداریم.
تحقیقات وب نشان می دهد که تا همین اواخر مؤسسه فرهنگی هنری نام مشغول ساخت پازل از آثار نقاشان معاصر ایرانی و نقاشی مجموعه نقاشی های قهوه خانه ای برای آشنایی مردم با هنر بود. اما دو سال بعد به بهانه برگزاری نمایشگاهی با این عنوان، بیش از 30 اثر از موزه امام علی (ع) گرفت. یکی موسسه مهستان به بهانه برگزاری نمایشگاه از کشور خارج می شود. حال سوال مهم این است که آیا این نهادهای نه چندان مطرح توانسته اند با مجوز یا چراغ سبز چه کسی یا چه کسی آثار ارزشمندی را از موزه مهم کشور خارج کرده و به فروش برسانند؟
چند قدم به جلو
درآمد 4 میلیارد و 40 و حتی 400 میلیاردی از جامعه تهران مضحک است. بنابراین نمی توان به توالی ظاهری وقایع اکتفا کرد و گفت که پرونده این حادثه بسته است. به عبارت دیگر، آنچه اتفاق افتاده نشان می دهد که یک زنگ خطر بزرگ به راه افتاده است. موزه امام علی گنجینه‌ای به ارزش میلیون‌ها اثر از پرویز تناولی، چندین اثر از سهراب سپهری، ده‌ها تابلوی قهوه‌خانه‌ای منحصربه‌فرد و آثار ارزشمند دیگری دارد که در هنر ایران تکرار نمی‌شود. می توان حدس زد که چشم تهیه کنندگان -آنهایی که رویاهای عجیبی برای فرهنگ و هنر ایران به نام تولید می دیدند- در اصل معطوف به این آثار بود و می خواستند در رویدادی به اصطلاح تجارت هنری شروع به کار کنند. تابلوهای کوچکتری را به امید فروش آثار بزرگتر فروختند یا فروش این تعداد برای موسسه متمولی مثل شهرداری تهران چه معنایی می تواند داشته باشد جز شرم؟ گذشته نیازمند تحلیل عمیق و مهمتر از آن شفافیت همه جانبه در مطالعات موزه ای کشور است. آثار موجود در موزه ها مشکل امنیتی ندارند و فهرست آثار آنها باید در دسترس عموم باشد.
تبدیل گنجینه موزه ها به کوچه پس کوچه ها و پنهان کردن محتوای آنها می تواند همیشه فضایی برای فساد ایجاد کند. در چند دهه اخیر آثار زیادی وجود دارد که خارج از موزه ها خرید و فروش شده اند و آماری از آنها وجود ندارد. کار تمام شده است، اما اکنون زمان خوبی برای سکوت نیست. مسئولان شهرداری تهران به ویژه رئیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری و رئیس موزه امام علی (ع) باید در جریان گذشته باشند. از سوی دیگر نهادهای فرهنگی هنری نعم و مهستان باید اقدامات خود را در دبی و کل مراحل امانت گرفتن تابلوهای گنجینه موزه امام علی(ع) و همچنین سرنوشت آنها را روشن کنند و اطلاع دهند که 16 تابلوی دیگر در کجا هستند. .
اینها و ده‌ها سؤال بی‌پاسخ دیگر: اگر سکوت مدیریت شهری تهران و نهادهای فرهنگی هنری نام و مهستان ادامه یابد، هر روز شبهات و فرضیه‌های نادرست دیگری آشکار می‌شود، مگر اینکه آثار حذف شوند. حداقل آنهایی که حذف می شوند بعید است با حضور هنرمندان فروخته شوند و اهالی رسانه باید به موزه بازگردانده شوند. علاوه بر این، جامعه حداقل چند اثر هنری زیبا برای موزه خریداری کرد و صمیمانه از جامعه عذرخواهی کرد تا این حادثه را جبران کند. آقای زاکانی این آخرین فرصت است که مردم اجازه دهند دوباره شهردار شوید!