جزئیات حساب چک/مسدود شدن چک برگشتی های جدید مسدود!/جزئیات

این امر باعث شد بسیاری از مقامات و کارشناسان اقتصادی تصمیم به اصلاح قوانین چک بگیرند. این قانون سه بار دیگر تا دهه 1980 مورد بازنگری قرار گرفت تا اینکه قانون آن در سال 1955 به تصویب رسید. اما در دولت دوازدهم قانون جدید چک به طور رسمی تصویب شد، اما مسئولان اقتصادی تمایلی به اجرای آن نداشتند، اما با شروع دولت سیزدهم قانون اجرا شد. به طوری که اکنون با گذشت دو سال از اجرای آن، اعتبار از دست رفته به ابزار پرداخت مردمی بازگشته و نسبت چک های برگشتی کاهش چشمگیری داشته است. با شروع چک های جدید و محدودیت های گسترده و موثری که برای صادرکنندگان چک های بدون وثیقه در نظر گرفته شده بود، استفاده از این ابزار کاهش یافته بود، اما با رفع موانع و مشکلات و بازگشت اعتماد و اعتبار به این ابزار پرداخت. نرخ استفاده از آن طی دو سال گذشته به شدت افزایش یافته و به رکورد 8.6 میلیون رسیده است.

جزئیات اجرای قانون جدید چک

مهران محرمیان، معاون فناوری های نوین بانک مرکزی در این باره می گوید: در قانون جدید چک، اگر فردی چک 10 میلیون تومانی صادر کرده باشد و فقط یک میلیون تومان در حساب جاری او باشد، در صورت چک توسط مشتری و بانک عودت داده می شود، مابقی مبلغ از سایر حساب های شخص در سایر بانک ها کسر می شود، یعنی 9 میلیون تومان دیگر مسدود می شود و ما به مازاد حساب های فردی کاری نداریم. بلوکه تا زمان صدور حکم قضایی و واریز مبلغ چک به حساب ذینفع می باشد.

معاون فناوری های نوین بانک مرکزی گفت: چک هایی که به صورت متوالی برگشت خورده و به بانک مرکزی می رسد در سامانه چک صیادی ثبت می شود و در صورتی که پول کافی در حساب جاری فرد وجود نداشته باشد، سایر حساب های صادرکننده چک شناسایی و مسدود می شود. . وی گفت: طبق روال معمول در بانک‌ها، با برگشت مبلغ چک، شعبه بانک ابتدا با صاحب چک و صادرکننده آن تماس می‌گیرد و به آن‌ها فرصت کوتاهی می‌دهد تا موجودی حساب خود را تکمیل کنند وگرنه چک برگشتی می شود و با برگشت چک، فرآیند مسدود کردن مبلغ چک از سایر حساب ها به طور خودکار شروع می شود.

معاون فناوری های نوین بانک مرکزی افزود: بانک ها موظفند پیامک های برگشتی را به صاحب آن اطلاع دهند و منابع آن را مسدود کنند. طبق آنچه در قانون بودجه مقرر شده بحث انسداد وجه و عدم برداشت وجه مطرح است و ما این مبالغ را تا سقف مبلغ چک مسدود می کنیم اما موارد دیگری مانند چک بلامحل، جلب رضایت طرفین و مراحل قضایی. مانند سایر چک ها باید پیگیری شود و در واقع مسدود کردن مبلغ چک به احقاق حق گیرنده چک کمک می کند. محرمیان تصریح کرد: مبلغ کسری چک از سایر حساب ها بلوکه می شود، اما تا زمانی که دادگاه حکم نکند قابل برداشت نیست، پس از آن برداشت می شود.

مشارکت 90 درصدی در چک های جدید

در حال حاضر در دو سال و نیم اخیر به طور میانگین با اجرای قانون جدید چک، حدود 90 درصد از چک های در گردش به چک های جدید اختصاص یافته است. به عبارت دیگر، آخرین آمار بانک مرکزی حاکی از آن است که نسبت چک های جدید از کل چک های دریافتی در سامانه چک تقریباً 90 درصد بوده است.

از سوی دیگر، بانک مرکزی بر اساس آمار بالای استفاده از چک های نو در ماه های گذشته با صدور بخشنامه ای تاکید کرد: پذیرش و مبادله چک های قدیمی مهر امسال فقط در بانک صادرکننده امکان انجام آن وجود دارد و تنها درصد کمی از دارندگان این نوع چک تا پایان شهریور امسال می توانند به شعبه های خود رفته و دسته چک خود را با چک های جدید تعویض کنند.

از سوی دیگر با شروع فصل پاییز امسال بانک ها ناگزیر به اجرای بخشنامه بانک مرکزی در خصوص شرایط مبادله چک های قدیمی شدند.

آمار چه می گوید؟

طبق آمار چک های مبادله شده در تیر در سال 1402 حدود 7 میلیون و 800 هزار فقره چک به ارزش حدود 4 میلیون و 829 هزار میلیارد ریال بازخرید شد که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد 1.6 درصد و از نظر مبلغ 4.1 درصد کاهش نشان می دهد. که در تیر 1402، 91.2 درصد از کل چک های بازخرید شده در سامانه چک نقد شده است. این نسبت از نظر مقدار معادل 87.3 درصد می باشد. درصد تعداد و مبلغ چک های دریافتی در ماه قبل (خرداد 1402) به ترتیب 91.7 درصد و 88.4 درصد بوده است. همچنین این نسبت در ماه مشابه سال قبل به ترتیب برابر با 90.7 درصد و 89.6 درصد بوده است.

کدام استان ها بیشترین چک های بد را داشتند؟

میزان چک های مبادله ای تیر در سال جاری نسبت به ماه قبل از نظر تعداد 1.6 درصد و از نظر مقدار 4.1 درصد کاهش داشته است. در این مدت تهران با ۲.۵ میلیون فقره چک به ارزش ۲۳۶ میلیارد تومان بیشترین حجم بازخریدی را داشته است. بررسی وضعیت وصول چک طی سال گذشته (تیر 1401 تا تیر 1402) نشان می‌دهد که تعداد چک‌های نقد شده 0.5 واحد درصد افزایش یافته است. البته میزان چک های وصولی در سال گذشته 87.3 درصد بوده که به معنای رشد 2.3 درصدی است. همچنین در دوره مذکور تعداد چک های برگشتی از 9/3 درصد در سال 1401 به 8/8 درصد کاهش یافت. این در حالی است که تعداد چک ها رشد کرده و از 10.4 درصد به 12.7 درصد رسیده است. در تیرامسال از هفت میلیون و 800 هزار فقره چک صادره، 7 میلیون و 100 هزار فقره چک به ارزش 421 هزار میلیارد تومان وصول شد. یعنی 91.2 درصد از تعداد چک ها و 87.3 درصد از مبلغ چک ها نقد شده است. در دوره مذکور تعداد و میزان چک های دریافتی نسبت به ماه قبل (خرداد) از نظر تعداد 2.1 درصد و از نظر مقدار 5.3 درصد کاهش داشته است. استان‌های گیلان، کرمانشاه، البرز، خوزستان، گلستان و مازندران در تیرماه 91 بیشترین میزان کنترل وصولی را داشتند که در اولین ماه تابستان امسال 681 هزار فقره چک به ارزش 61 میلیارد تومان در کل کشور برگشت خورده است. یعنی 8.8 درصد از کل چک های صادر شده نقد نشده است. تعداد چک های برگشتی در این مدت نسبت به ماه قبل از نظر تعداد 3.4 درصد و از نظر ارزش 4.5 درصد رشد داشته است. کردستان، خراسان شمالی و کهگیلویه و بویراحمد بیشترین میزان چک برگشتی را در کل کشور داشتند. در پایتخت 207 هزار فقره چک 25 میلیارد تومانی وصول نشد.