فیلم «گیجگاه» که این روزها در سینماهای کشور اکران می شود، داستانی نوستالژیک از اواخر دهه 60 و اوایل دهه 70 را روایت می کند که یکی از برجسته ترین موضوعاتی که در این فیلم به آن پرداخته شده، موضوع سینمای اکشن در این دو دهه و خاطره است. بازی با او، سینمایی که جمشید هاشم پور یکی از نمادهای اصلی آن بود.
به گزارش پی ام آپ، تصویر جمشید هاشم پور با سر کاملا تراشیده و روسری سفید دور سر شاید یکی از زنده ترین خاطرات سینمایی همه ایرانیان متولد قبل از دهه 70 باشد.او در اواسط دهه 60 شکل جدیدی از آن را ارائه کرد. سینما به علاقه مندان به این هنر، پذیرش نقش شخصیت هایی شبیه قهرمانان فیلم های هالیوودی. در روزهایی که تازه از انقلاب اسلامی گذشته بود و کشور درگیر جنگ بود، جوانان ایرانی رویاهای خود را در قالب قهرمانی مبارز و خستگی ناپذیر دیدند. در آن روزهایی که تلاش برای حذف ستاره داری در سینما وجود داشت، تصویر جاسمید هاشم پور با نام جمشید آریا روی در، بینندگان بسیاری را به خود جلب کرد. حالا پس از گذشت چهار دهه از آن دوران، عادل تبریزی در فیلم «گیجگاه» به جمشید هاشم پور و خاطراتی که در دهه 60 و 70 از مخاطبانش بر جای گذاشته بود، ادای احترام کرده است. از این رو به بررسی بهترین نقش های اکشن این بازیگر در این دو دهه پرداخته ایم.
اخاذی در نقش: زینل بندری ایرج قدری | 1363
جمشید هاشم پور فعالیت سینمایی خود را از اواخر دهه 40 آغاز کرد اما حضور او در نقش اول فیلم «تاراج» در سال 1363 اولین فیلمی بود که او را به یک ستاره تبدیل کرد. او در این فیلم نقش زینل بندری، قاچاقچی سابق را بازی کرد که توسط پلیس دستگیر و به اعدام محکوم می شود، اما پس از مدتی به دلیل رفتار خوب آزاد می شود و به پلیس کمک می کند تا یک باند بزرگ توزیع مواد مخدر را کشف و منهدم کند. اما در این میان، هروئین یک ماده مخدر است که در سطح وسیع تری توزیع می شود و حتی پسر خود زینال را نیز درگیر کرده است. در این فیلم جمشید هاشم پور با سر کاملا تراشیده نقش شخصیتی متحول شده را بازی می کند که در وسط باتلاق قهرمان می شود و حتی در راه رسیدن به اهدافش می میرد.
عقاب ها در نقش: سروان جمشید پویان ساموئل خاچیکیان 1364
«عقاب ها» یکی از اولین فیلم های بعد از انقلاب اسلامی است که به طور حرفه ای به جنگ پرداخته است. همچنین رکورد بیشترین جذب مخاطب در سینمای ایران پس از گذشت 40 سال همچنان برای این فیلم ثبت شده است. «عقاب ها» بر اساس داستان واقعی نجات یک خلبان ایرانی است که در عراق به دام افتاده بود. جاشمید هاشم پور نقش یک تکاور ایرانی به نام «کاپیتان جمشید پویا» را بازی می کند که برای عملیات شناسایی وارد عراق می شود. او در حین عملیات با خلبان روبرو می شود. آنها پس از مدتی درگیری، کیلومترها با موتورسیکلت از عراق عبور می کنند تا به مرز ایران می رسند. در همین حین یک جنگنده عراقی موتور آن را تعقیب می کند. سکانس های تعقیب و گریز در «عقاب ها» یکی از جلوه های جذاب و بدیع سینمای دهه 60 بود که بازی جمشید هاشم پور را آخرین بازی او در این فیلم کرد. در نهایت تکاور خلبان را به ایران می برد اما خودش در راه ماموریت شهید می شود.
افعی | در نقش: شاهین اسدی محمدرضا دمالی | 1371
جمشید هاشم پور پس از بازی در فیلم «تیغ و ابریشم» در سال 64 چندین سال توقیف شد و وقتی دوباره به او اجازه کار داده شد با تصویر و نقشی متفاوت که شباهتی به شخصیت های اکشن قبلی نداشت به سینما بازگشت. هاشم پور بعد از چند سال با فیلم «عفیه» اجازه یافت به سینمای اکشن بازگردد. اما آرایش خود را با آرایش های متفاوت و بدون سر تراشیده انجام دهید. او در این فیلم در نقش یک کماندو ظاهر شد. این فیلم داستان یک گروه شبه نظامی آموزش دیده به نام «افعی» به فرماندهی فردی به نام بکتاش است. بکتاش و افرادش چند مهاجر غیرقانونی را که می خواهند از مرزهای ایران خارج شوند، گروگان می گیرند. جمشید هاشم پور در این فیلم نقش کماندویی به نام «شاهسن اسدی» را بازی می کند. این فیلم یک تفاوت عمده با فیلم های اکشن دهه 60 داشت و آن استفاده از کماندوی زن در فیلم بود. علاوه بر این، «افی» یکی از پرفروش ترین آثار دهه 70 محسوب می شد.
پرواز از قرارگاه در نقش: سرگرد عباس حلمی حسن کربجش 1372
در اوایل دهه 1970، جنگ به تازگی تمام شده بود و بحث بازگشت اسرا بسیار داغ بود. «فرار از اردوگاه» به موضوع اسیران جنگی و ایران نیز پرداخت. این فیلم داستان خلبانی است که اطلاعات محرمانه ای از نیروهای عراقی دارد اما به دلایلی اسیر می شود. او می خواهد اطلاعات را در اختیار نیروها قرار دهد و به همین دلیل قصد دارد از اردوگاه فرار کند. جمشید هاشم پور در این فیلم نقش عیسی حلمی، خلبان درجه یک را بازی می کند که همرزمانش را برای برنامه ریزی برای فرار از اردوگاه به چالش می کشد. شاید دوز اکشن فیلم «فرار از کمپ» کمتر از دیگر آثار هاشم پور باشد، اما یکی از نقش های مهم سینمای اکشن دهه 70 محسوب می شود.
آخرین خون در نقش: قدیر منوچهر مصیری | 1372
در دهه هفتاد جمشید هاشم پور و فرامرز هاروکان زوجی بودند که اغلب در فیلم های اکشن با هم ظاهر می شدند. آنها تجربه Eagles Eye را با هم در دهه 60 به اشتراک گذاشتند، اما “آخرین خون” در واقع آغاز راهی برای این دو بود که تا اواخر دهه 70 ادامه داشت. “آخرین خون” داستان مشکلات قبیله ای را روایت می کند. دختری از یک قبیله ناپدید می شود و بقیه که بر سر ارث با هم دعوا می کنند سعی می کنند او را پیدا کنند. هاشم پور در این فیلم نقش قدیر را بازی می کند. قدیر به همراه برادر بزرگش غسان وصیت پدر را تغییر داده و در ابتدا شخصیتی سیاه پوست دارد. اما کم کم به این نتیجه می رسد که به سمت خیر می رود و به شخصیت خوب داستان یعنی جلال می پیوندد تا مشکلات قبیله را حل کند. آخرین خونی که به طرز عجیبی در شهرستان ها فروخته شد، با ساخت این فیلم اصطلاح «سینما تیوپ بخاری» در سینمای ایران رایج شد که کنایه ای از سلاح عجیب جمشید هاشم پور در این فیلم بود.
گاز گرفتن | در نقش: کمال زبلی همایون آسیایی 1373
«نیش» در واقع بر اساس همان فرمولی است که اولین فیلم اکشن موفق هاشم پور، «تاراج» ساخته شد. پلیس به دنبال مجرمان است و برای این کار باید از یک قاچاقچی کهنه کار به نام کمال زابلی کمک بگیرد. این اتفاق بین کمال و یک سروان پلیس دوستی ایجاد می کند. اما در نهایت کمال تحت تهدید جنایتکاران مجبور می شود بدون اطلاع ناخدا با رهبر جنایتکاران ملاقات کند. او متوجه می شود که پسرش در دست آنهاست و برای نجات جانش حقیقت را از پلیس پنهان می کند. اما در نهایت کشور بر جنایتکاران پیروز می شود. هاشم پور مانند کمال زابلی در «نیش» همچنان قهرمان است، اما به میانسالی رسیده و از زینل بندری محتاطتر است.
گروگان در نقش: مسیح اسفنجی اصغر هاشمی 1374
اکشن «گروگان» در واقع بازگشت جمشید هاشم پور پس از 10 سال با همان تصویر ستاره ای دهه 60 است که باز هم اجازه دارد سرش را از پایین بتراشد و شخصیتی منفی باشد که از اواسط فیلم متحول می شود. هاشم پور در «گروگان» نقش مسی سپنج را بازی می کند. او راننده کامیونی است که مواد مخدر و اسکناس های قاچاق را حمل می کند که توسط پلیس دستگیر می شود و نمی تواند با پلیس همکاری کند زیرا همسر و پسرش در دست تبهکاران هستند. او به خانواده اش می رسد، اما با اصرار همسرش به سمت حقیقت می رود و در یک عملیات تعقیب و گریز و اقدام، در نهایت با کمک پلیس جنایتکاران دستگیر می شوند.
غیرقانونی | در نقش : داد محمد جهانگیر جهانگیری | 1376
داستان فیلم شورشی در دوران ارباب و رعیت قبل از انقلاب می گذرد. با حمایت سید، معلم تبعید شده در روستا، دادمحمد تصمیم می گیرد با ظلم و ستم خان منطقه مخالفت کند. اما دولت از خان حمایت می کند و این امر سید و بابا محمد را مجبور به جنگ و زندگی مخفی می کند. در میان آثار جاسمید هاشم پور، فیلم های به اصطلاح دهقانی کمتر دیده می شود. یاغی یکی از معدود فیلم های این چنینی در کارنامه کاری اوست. او همچنان وجهه قهرمان خود را حفظ کرده است و چون دائماً دعوا می کند، صحنه های اکشن فیلم نیز حفظ شده است.
چشم عقاب به عنوان: زیلی شفیع آقا محمدیان ۱۳۷۷
شخصیت کمال زابلی در فیلم نیش برای بینندگان فیلم های اکشن اوایل دهه 70 آشنا بود. از این رو کارگردان چشم عقب به سراغ همین شخصیت رفت تا داستان دیگری را بین قاچاقچیان سهستان و بلوچستان روایت کند. این بار سرکرده یک گروه قاچاق مواد مخدر پس از کشتن برادر فرمانده پست منطقه ای سیستان و بلوچستان، دستور قتل همسر زابلی را نیز صادر می کند. فرمانده کلانتری معتقد است که زابلی قاتل برادرش است و او را روانه زندان می کند. اما با توجه به پرونده زابلی به ابلا دستور داده شد تا با زابلی با رئیس قاچاقچیان برای دستگیری سرکرده قاچاقچیان همکاری کند. این تقابل و بازگشت زابلی به عنوان یک قهرمان متحول شده، اتفاقی قابل توجه در میان آثار اکشن هاشم پور است.
شکارچی در نقش: مرتضی احمد مرادپور ۱۳۷۸
«رنجر» از این نظر اهمیت ویژه ای دارد که آخرین فیلم اکشن جمشید هاشم پور در دهه 70 و حتی کارنامه کاری اوست. او پس از این فیلم بار دیگر نقش یک افسر پلیس یا مامور اطلاعات را برعهده گرفت اما تصویری متفاوت از آنچه قبلا دیده بودیم ارائه کرد. از سوی دیگر به تدریج به سمت نقش های فرعی اما تاثیرگذار در فیلم های دراماتیک رفت و حتی در موارد متعددی کمدی را تجربه کرد. نقش هاشم پور در «رنجر» شباهت زیادی به رمبو دارد. مردی سعی می کند از نظر فیزیکی برای فرار از اردوگاه زندانی در عراق آماده شود. با تلاش موفق می شود از اردوگاه فرار کند و در تعقیب و گریز سرانجام به مرز ایران و عراق می رسد و نیروهای ایرانی او را نجات می دهند.