جایگاه ایران در فضا؛ ما کجای دنیا هستیم؟

عطا مرادیاین کارشناس هوافضا در گفت‌وگو با «زومیت» اهمیت این پرتاب را در آزمایش پرتاب‌کننده می‌داند و درباره این ادعا می‌گوید: در پرتاب‌های زیر مداری، هدف اصلی آزمایش پیشرانه است و از آنجایی که این آزمایش هزینه زیادی دارد. “این هم ممکن نیست” می تواند یک کار آزمایشگاهی باشد. و او آزمایشی را انجام داد که معمول است. منطقی است که آنها کپسول بیولوژیکی را برای این منظور آزمایش کردند، اما اینکه بگوییم این پروژه فقط برای عرضه کپسول بیولوژیکی به بازار بوده است، قطعا اینطور نیست.

از دیدگاه وی اعزام انسان به فضا حتی در اولویت نیست، بلکه دستیابی به مدار ژئوسنکرون نیاز کشور است.

اکنون صدا و سیما سالانه خدمات خود را با هزینه های گزاف از سایر ماهواره های مخابراتی خریداری می کند. به همین دلیل دستیابی به مدار ارتفاع بالا یک الزام است. هر کشوری به ماهواره های تصویربرداری نیاز دارد. صحبت از احیای زندگی در فضا فقط تبلیغات و هیاهو است. هدف پرتاب زیر مداری قرار دادن ماهواره در مدار نیست. بلکه صرفاً یک مدار سهموی است که در آن جسم پس از پرتاب به زمین باز می گردد. بنابراین کپسول بیولوژیکی تا ارتفاع مشخصی بالا برده شد و پیشرانه سلمان مورد آزمایش قرار گرفت.

– عطا مرادی، کارشناس هوافضا

ما تکنولوژی داریم، خروجی خوبی نداریم

کشورها بر اساس جنبه های معتبر و علمی و تحقیقاتی صنعت فضایی عمل می کنند. مرادی معتقد است که کشور ما نیز به توسعه این صنعت نیاز دارد. مانند هر کشور دیگری بسته به سیاست های خود در برنامه توسعه فضایی شرکت می کند.

مثل ترکیه که اخیراً یک فضانورد به فضا فرستاده و چندین ماهواره در مدار زمین سنکرون دارد یا امارات متحده عربی که هزینه زیادی کرده و ماهواره اکتشافی به مریخ فرستاده است.

سهم ایران در صنعت فضایی چقدر است؟ این کارشناس هوافضا می گوید:

سهم ما از نظر فناوری فضایی و قابلیت پرتاب کم نیست. ما جزو 20 کشوری هستیم که می‌توانیم ماهواره طراحی کنیم و ماهواره‌برهای سبک را به مدار زمین بفرستیم. گردش را تثبیت نکرد، اما این تلاش را نباید دست کم گرفت زیرا افراد زیادی برای رسیدن به این مرحله تلاش کرده اند. با این حال ما قطعا جزو بهترین ها نیستیم و خروجی خوبی نداریم.

– عطا مرادی، کارشناس هوافضا

از ارتفاع کم و موقعیت نقطه مداری شروع کنید

قبل از اینکه ماهواره‌بر سیمرغ ساخت وزارت دفاع به پرتاب‌های امروزی دست یابد، چندین پروژه شکست خورده بود. با وجود پرتاب های اخیر، ماهواره های داخلی هنوز از پایین ترین مدار زمین، لئو، عبور نکرده اند.

او پرتاب ماهواره را مثال می‌زند:

ماهواره تحقیقاتی امید در ارتفاع حدود 250 کیلومتری تزریق شد. در این ارتفاع، مدار به تدریج به دلیل غلظت جو زمین کوچک می شود و با کاهش چگالی، ماهواره در عرض 40 تا 50 روز سقوط می کند. اما زمانی که به ارتفاع چهارصد کیلومتری یا بیشتر می رسد، طول عمر آن به سه تا پنج سال افزایش می یابد. به همین دلیل، مدار 500 کیلومتری مهم است. برای قرار دادن ماهواره ها در این ارتفاع، دو پارامتر مهم است: وزن ماهواره و ارتفاع مداری. ماهواره های نور 2 و 3 به مدار بالای چارساد فرستاده شدند. البته سیستم تامین باتری ماهواره معمولا بیش از چهار سال کار نمی کند و عمر مفید نهایی ماهواره هم همینطور است مگر اینکه ماهواره گران قیمتی مثل خیام باشد.

– عطا مرادی، کارشناس هوافضا

مرادی ادامه می دهد: ماهواره هایی که در ارتفاع 500 کیلومتری قرار دارند هر 90 دقیقه یکبار به دور زمین می چرخند و این برای تصویربرداری و اینترنت مفید است. مهم است. این مدار موازی با استوای زمین است، ارتفاع آن از سطح زمین 36000 کیلومتر است و ویژگی آن این است که هر 23 ساعت و 56 دقیقه یک دور کامل می‌چرخاند که مطابق با دوره چرخش زمین است. Geo یک منطقه پر تردد است زیرا همه می خواهند ماهواره خود را به آنجا برسانند. استراتژی اصلی ما مدار ژئوسنکرون است.

به گفته این کارشناس فضایی، ایران قبل از انقلاب دارای سه نقطه مدار جغرافیایی بود که امروز در حال اجراست. یکی آنها گم شده اند.

گسترش دو نقطه مداری باقی مانده از مدار ژئوسنکرون نیازمند کار قانونی و مذاکرات جدی وزارت امور خارجه است. برای حفظ این دو نقطه، یا باید ماهواره های ممنوعه بخریم یا آنها را برون سپاری کنیم. ترکیه ماهواره های زیادی در این مدار دارد. اما هنوز وسیله پرتابی برای ماهواره های سنگین نداریم. رسیدن به این مرحله از فناوری دشوار است.

در حال حاضر نام پنج ماهواره ایرانی در ردیاب های ماهواره ای به چشم می خورد. Sina-1 غیرفعال است اما قابل ردیابی است. نور 2، نور 3 و خیام نیز در مدار هستند. آخرین نفر ثریا است که به تازگی به این لیست اضافه شده است.