تحلیل سریال «یادداشت» به کارگردانی کیارش اسدی زاده به بهانه انتشار قسمت پایانی آن یک فراموشی جنایی

به گزارش بازتاب آنلاین، «دفترچه» از آن دست سریال هایی بود که طرفداران خاص خود را داشت و انتظارات بسیاری از بینندگان را از یک کمدی صرف برآورده نکرد. شاید حتی اگر با کلیدواژه کمدی معرفی نمی شد و چنین انتظاری وجود نداشت، ارتباط دقیق تری با آن شکل می گرفت.

نحوه روایت | یکی یکی از مهم ترین ویژگی های «نوت بوک» سبک روایی آن بود. ما به عنوان مخاطب با شخصیت ایرج همراه بودیم که همه چیز را فراموش کرد و زمان و مکان برای او معنایی نداشت. ما هم مثل ایرج برای اولین بار بود که همه را می دیدیم و مواجهه با آن ساختمان و مردم و روابط بین آنها برایمان تازگی داشت. کم کم با شخصیت ها آشنا شدیم و با توجه به فضای مرموزی که در سرتاسر سریال وجود داشت به برخی از آنها مشکوک شدیم و به نظرمان رسید هر چیزی که کارگردان به عمد از ما پنهان می کند جنبه دیگری هم دارد. یکی شخصیت‌ها را به ما دادند، ارتباط آن‌ها را با داستان و در نهایت در قسمت فهمیدیم. یکی در اواخر با فاش شدن هویت ایرج، حمید، نازنین و… متوجه شدیم که مثل ایرج در میانه بازی هستیم و کارگردان تا آخر مشتش را روی ما نگه داشت. گرچه این شیوه روایت باعث شد تا هر هفته یک راز دیگر به سراغ سریال برویم، اما از سوی دیگر این خطر را هم داشت که به دلیل تعدد نام ها و روابط پیچیده، از نقطه ای به نقطه دیگر سر بزنیم. احساس گم شدن در سریال اتفاقی که می توان انجام داد یکی او نقاط ضعف سریال را در نظر گرفت.

کارگردان | کیارش اسدی زاده پس از دو تجربه «کرگدن» و «هفت» در «یادداشت» به کلی تغییر سبک داد. درست است که این کارگردان اساسا به بازی در سریال هایی با روابط پیچیده علاقه دارد، اما در «یادداشت» هم در انتخاب بازیگران و هم در طراحی صحنه و دور شدن از فضای مرسوم سلطنتی متفاوت عمل کرد. اکران همزمان «نوت بوک» و «هفت» به خوبی نشان داد که این کارگردان چقدر در دو سریال خود همه کاره بوده است. انتخاب بازیگران، مناظر، موسیقی، تیتراژ و غیره این نشان دهنده تلاش فراوان این کارگردان برای خلق اثری جدید در کارنامه خود بود.

بازی ها | بار اصلی سریال بر دوش رضا عطاران و حسن معجونی افتاد; زوجی که هم در کار پلیسی و هم در خلق موقعیت های کمدی کاملا مکمل یکدیگر بودند و در قالب یک زوج موفق ظاهر شدند. عطاران ابتدا در نقش بزرگتر از او ظاهر شد، اما همچنان شوخ طبع خاص خود را داشت و چون ایرج حافظه اش را از دست داده بود، رفتارهایی از خود نشان می داد که در تقابل با شخصیت حمید، کمدی خنده داری ایجاد می کرد. سوگل خلیق که پیش از این در چندین فیلم و سریال حضور داشت، این بار نقشی بسیار پررنگ داشت و به همراه عطاران و معجونی، یکی به یکی از عناصر اصلی داستان تبدیل شده بود. ویژگی های طنز او به ایجاد فضای سریال کمک کرد و موقعیت های بحرانی را جذاب تر کرد. مینا ساداتی نیز در «نوت بوک» بازی متفاوتی را نسبت به آنچه که قبلا دیده بودیم به نمایش گذاشت. او نقش زنی به نام منیر را بازی کرد که از طبقه پایین جامعه برای اداره یک اقامتگاه بسیار مجلل برخاست و به نوعی وارد بازی آنها شد. کاظم سیاحی در این سریال وجه دیگری از بازیگری خود را به نمایش گذاشت و در این کمدی به ایفای نقش بسیار جدی پرداخت. علاوه بر اینها آزیتا حاجیان، زهرا داوودنژاد، فریبا عشمت، اردشیر رستمی، الهام پاوه نژاد و… با ساخته های متفاوت، نقش های جدیدی را در کارنامه خود ایفا کردند.

فضا سازی | «یادداشت» متعلق به زمان و مکان معین نبود و همه چیز در مدلی دروغین روایت شد. کارگردان از همان ابتدا به تماشاگران گفته بود که در او به دنبال نشانه های خانوادگی نباشند. داستان از یک مرکز توانبخشی شروع شد که شبیه به مراکزی که تاکنون دیده‌ایم نبود. محوطه ای که ایرج در آن زندگی می کرد، شهربانی و حتی زندان متعلق به ایران نبود. حتی در قسمت آخر دیدیم که نحوه اعدام شبیه زندان های ایران است. نبود و می خواستند با وصل برق به صندلی شمس را به سزای اعمالش برسانند. حتی تبدیل مجازات اعدام به حبس ابد که در آخرین لحظات اتفاق افتاد، کاملاً تخیلی به نظر می رسید. این ویژگی ها باعث شد که ما به وقایع باور کنیم و به دنبال ارتباط معنادار با آنچه در اطراف خود می بینیم نباشیم.

وام | یکی یکی از برجسته ترین قسمت های این سریال تیتراژ آغازین آن بود. قسمتی که از قسمت اول توجه شما را جلب کرد. تیتراژ به صورت نمادین خلاصه ای از همه چیزهایی را که در سریال دیدیم گرد هم می آورد و ترکیب آنها با موسیقی بسیار موفق بود. بعد از انتشار چند قسمت از این سریال، ویدیویی از پشت صحنه ساخت این عنوان منتشر کردند که نشان می دهد چقدر برای تولید آن تلاش کرده اند و این امر ارزش آن را بالا می برد. با این حال خلاقیت در ساخت این عنوان باعث شد تا اهمیت این اثر برای کارگردان را بسیار بیشتر متوجه شویم.

پایان یافتن | قسمت پایانی “کوادرنو” امروز جمعه هجدهم اسفند منتشر شد و آخرین و اصلی ترین رازی که منتظرش بودیم به بهترین شکل تکمیل شد. تکلیف همه چیز مشخص بود و هیچ نقطه تاریکی وجود نداشت که فکر می کردیم کارگردان بی دلیل آن را کنار گذاشته است. نکته مهم این است که «دفترچه» به سنت نمایش های کمدی پایبند بود و در نهایت شکل خنده دار تری از انتقام را تدارک دید. تغییر جایگاه شخصیت ها در قسمت پایانی یکی از نکات مهم سریال بود. در مجموع، «نوت بوک» در نهایت خاطره خوشی را در ذهن بینندگانش به یادگار گذاشت.