تب دنگی چیست و چگونه از آن پیشگیری کنیم؟

افزایش روزافزون موارد تب دنگی در ایران و سایر کشورها به ویژه در کشورهای گرمسیری و حوزه خلیج فارس، لزوم افزایش آگاهی عمومی نسبت به علائم این بیماری را افزایش داده است.

به گزارش روزیاتو، معاون بهداشت وزارت بهداشت از ابتلای ۹۳ نفر به تب دنگی در کشور در ماه گذشته و فوت ۳ نفر از آنها خبر داد.

ساکنان استان های هرمزگان، سیستان و بلوچستان، بوشهر، فارس، گیلان، مازندران و گلستان بیشترین خطر ابتلا به بیماری ایدز و تب دنگی را دارند.

تب دنگی در حال حاضر در اروپا در حال گسترش است و بیم آن می رود که بازی های المپیک تابستانی پاریس شاهد گسترش آن در سراسر جهان باشد.

تب دنگی چیست؟

تب دنگی که به عنوان تب دنگی یا تب استخوان‌شکن نیز شناخته می‌شود، یک بیماری ویروسی است که از طریق نیش پشه آئدس آلوده یا انتقال خون و فرآورده‌های خونی از بیمار آلوده به افراد دیگر منتقل می‌شود.

هنگامی که پشه ناقل ویروس تب دنگی فردی را نیش می زند، ویروس وارد سیستم خونی فرد می شود و عفونت را آغاز می کند.

ویروس دنگی به طور مستقیم بر سیستم ایمنی بدن تأثیر می گذارد. این ویروس سیستم ایمنی را فعال می کند و باعث تولید سایتوکین های التهابی می شود که منجر به عوارض مختلفی مانند تب، درد عضلات و استخوان، لرز و علائم عصبی می شود.

ویروس دنگی باعث نارسایی خونریزی و آسیب عروق خونی می شود. این واکنش ممکن است منجر به اختلال در جمع آوری پلاکت ها در خون و کاهش تعداد آنها شود و باعث خونریزی در دستگاه گوارش، دستگاه ادراری و سایر اندام ها شود.

پشه آئدس چگونه است؟

پشه های Aedes از نظر ظاهری متمایز هستند و با پشه های مالاریا بسیار متفاوت هستند. این پشه ها دارای علائم سیاه و سفید قابل مشاهده بر روی بدن و پاهای خود هستند. برخلاف اکثر پشه های دیگر، آنها فعال هستند و فقط در طول روز نیش می زنند. اوج گزش این پشه در اوایل صبح و عصر قبل از غروب آفتاب است.

علائم تب دنگی

بسیاری از افراد ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند و بسیاری از افراد بدون هیچ مشکلی بهبود می یابند. با این حال، در یک گروه کوچک از بیماران، می تواند بیمار را بیمار یا حتی بمیرد.

علائم خفیف این ویروس معمولاً 4 تا 6 روز پس از عفونت شروع می شود و تا 10 روز ادامه می یابد. علائم تب دنگی عبارتند از:

تب شدید

سردرد

درد پشت چشم

درد شدید مفصلی و عضلانی

خستگی

حالت تهوع

بالا آوردن

این علائم معمولا پس از یک هفته ناپدید می شوند و به ندرت عوارض جدی یا کشنده ایجاد می کنند. اما مشکلات جدی تری نیز ممکن است رخ دهد، از جمله:

خونریزی از دهان، لثه یا بینی

آسیب به سیستم لنفاوی و عروق خونی

خونریزی داخلی که می تواند منجر به استفراغ خونی و مدفوع قیری شود

کاهش پلاکت خون

استفراغ مکرر

لکه های خونی کوچک زیر پوست

نبض ضعیف

رنگ پریدگی

بیان عرق

اگر عوارض جدی مانند خونریزی گوارشی رخ دهد، مراقبت فوری پزشکی لازم است.

اگر فردی بیش از یک بار به تب دنگی مبتلا شود، شدت بیماری افزایش می یابد و در صورت پیشرفت، بیماری می تواند فرد را چند ماه در خانه نگه دارد.

دانستن علائم و نشانه های دنگی برای پزشکان بسیار مهم است زیرا تشخیص به موقع و مدیریت صحیح این بیماری می تواند از عوارض آن جلوگیری کند.

درمان تب دنگی

درمان خاصی برای این بیماری ویروسی وجود ندارد و اقدامات لازم برای مدیریت آن شامل حفظ وضعیت مایعات، کنترل تب، استفاده از داروهای ضد درد و ضد التهاب و سایر مراقبت‌های پزشکی در صورت لزوم است.

تب دنگی ممکن است در گروه های خاصی مانند کودکان، زنان باردار و افراد مبتلا به بیماری های مزمن شدیدتر ظاهر شود.

کودکان از جمله گروه های خاصی هستند که ممکن است مستعد ابتلا به تب دنگی شدید باشند. دلیل اصلی این حساسیت این است که سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف است و در برابر ویروس دنگی آسیب پذیر هستند. بنابراین، کودکان مبتلا به دنگی شدید باید تحت نظر پزشک باشند و در صورت لزوم در بیمارستان بستری شوند.

زنان باردار به عنوان یک گروه خاص در معرض خطر ابتلا به تب دنگی شدید قرار دارند. تب دنگی در دوران بارداری می تواند مشکلات جدی برای مادر و جنین ایجاد کند. بنابراین زنان باردار باید نحوه پیشگیری و مدیریت تب دنگی را بدانند و با پزشک خود مشورت کنند.

افراد مبتلا به بیماری های مزمن مانند دیابت، فشار خون بالا یا بیماری قلبی نیز در معرض خطر ابتلا به تب دنگی شدید هستند. این افراد به دلیل سیستم ایمنی ضعیف‌تر خود، کمتر قادر به مبارزه با ویروس دنگی هستند. بنابراین مدیریت صحیح تب دنگی و پیشگیری از عوارض جدی در این افراد بسیار حائز اهمیت است.

اگر دچار عفونت شدید، به یاد داشته باشید که برای کاهش درد و تب فقط از استامینوفن استفاده کنید و از آسپرین، ژلوفن، دیکلوفناک و داروهای مشابه خودداری کنید زیرا می توانند باعث خونریزی شوند.

راه های پیشگیری از تب دنگی

بهترین راه برای جلوگیری از تب دنگی این است که از گزش پشه های آلوده خودداری کنید. موارد زیر را برای محافظت از خود انجام دهید، به خصوص اگر در مناطق گرمسیری یا هشدار دهنده زندگی می کنید یا به آن سفر کرده اید:

از محصولات دافع پشه استفاده کنید.

هنگام بیرون رفتن از پیراهن های آستین بلند و شلوارهای بلند استفاده کنید.

از پشه بند برای در و پنجره استفاده کنید.

برای کاهش جمعیت پشه‌ها، باید مکان‌هایی را که پشه‌ها در آنجا رشد می‌کنند و آب جمع‌آوری می‌کنند، مانند قوطی‌ها یا گلدان‌ها حذف کنید.

سعی کنید به مناطقی نروید که پشه‌های آئدس در آنجا نیش می‌زنند، مانند باتلاق‌ها و محیط‌های آب راکد.

در نهایت به یاد داشته باشید که اگر پشه ای فرد مبتلا را نیش بزند، آن پشه تا پایان عمر ناقل بیماری خواهد بود و می تواند با گاز گرفتن دیگران عفونت را به سایر اعضای خانواده منتقل کند. بنابراین، اگر فردی در خانه شما تب دنگی دارد، پشه های اطراف را بکشید و از ورود آنها به خانه جلوگیری کنید.