طبق اخبار شما: برای تماشای فیلم «پروین» باید تمام پیشفرضها درباره کارگردان و سابقه او در تولید سریالهای تلویزیونی را فراموش کرد و از پیشینه تلویزیونی او غافل شد.
ورزی با ساخت فیلم پروین زندگی سینمایی جدیدی را سپری کرد و بدیهی است که پس از سال ها ماندن در پیله تلویزیون با ساخت فیلم پروین به پروانه تبدیل شد.
او با انجام چنین کاری متفاوت نه تنها به فیلمسازی تاثیرگذار تبدیل شد، بلکه وارد دوران جدیدی شد و با ساخت نمونه هایی مانند پروین، پروانه سینما شد.
یکی یکی از ویژگی های کارهای گذشته این کارگردان، تمرکز او بر روی نمایش های نمایشی و اغراق آمیز است. این نگرش در کارگردانی در گذشته آسیب های زیادی به تهیه کننده وارد کرده بود. اما وقتی فعالیت های اخیر سینمایی را از نزدیک بررسی می کنیم، می توان پذیرفت که یک جنبه از پختگی کارگردان در نقطه عطف فیلم، یعنی در بازی بازیگران، خود را نشان می دهد.
شمایل نگاری تاریخی مفصلی از شخصیت اول فیلم، شاعر ارزشمند پروین اعتصامی ساخته شده است و این پرتره آنقدر باوقار است که بدون اغراق می توان پذیرفت که اعتصامی واقعی از اعماق تاریخ بیرون آمده و خود را نشان داده است. در یک فیلم
در تحلیل دقیق این اثر، غرور پروین را باید در خودبزرگ بینی بازیگر جستجو کرد.
«مارال بنی آدم» به لحاظ تشخیص متنی و فرامتنی رفتار اجتماعی، شخصیتی مانند پروین اعتصامی دارد و در نقش های خلاقانه اش وقار قابل توجهی را به نمایش می گذارد. کارگردان فیلم توانست از این ویژگی به عنوان ابزار نمایش و خلق بعدی شخصیت اصلی استفاده کند.
کارگردان در انتخابی هوشمندانه، قد و قامت و جایگاه اجتماعی بازیگر را از لحاظ وقار، حوصله و وقار با ویژگی های پروین در فیلم خود ترکیب می کند و بنی آدم با مهارتی مثال زدنی نقش را به تصویر می کشد.
چنین بازی عاقلانه و صبورانه یک بازیگر زن سینمای ایران اغلب متهم به عدم نمایش دراماتیک است.
قضاوت به این شکل کاملا اشتباه است و با طبیعت زیبایی شناختی بازیکنان مغایرت دارد. بنی آدام تکنیک بسیار دقیق و نماد بازی مخفیانه را به نمایش می گذارد و در قسمت هایی از فیلم سعی می کند به ویژگی های رفتاری تحصن (بر اساس منابع تاریخی) وفادار بماند.
برای بازی کنترل شده و تماماً روی شخصیت های پرتره، تنها هدیه ای که می توان برای بازیکن در نظر گرفت سیمرغ بازیگر نقش اول جشنواره فیلم فجر است.
اگر فیلم بدون تیتراژ پخش می شد، تعداد کمی از بینندگان حدس می زدند که بازیگر نقش پروین مارال بنی آدم است. مریل استریپ بازی مشابهی را در فیلم «در آفریقا» (سیدنی پولاک) ارائه کرد که در آن زمان با استقبال خوبی مواجه نشد. یکی استریپ یکی از ماندگارترین نقش هاست.
در این فیلم، روایات هیچ ژانر یا جهتی ندارد که ژانر سیاسی را خوشایند کند. نویسندگان در یک گوشه تاریخی بسیار دقیق قرار نمی گیرند، موقعیت شخصیت را به اسنادی دراماتیک از ابعاد مختلف تبدیل نمی کنند و در نتیجه تلاش خود بر ارائه دراماتیک با تصاویری چشمگیر و مخدوش متمرکز می شوند.
در بیشتر فیلمهای پرتره و سینمای بیوگرافی، سازندگان عموماً به اجزای شخصیتی دقیق توجهی ندارند و روایت مورد علاقه خالق به جنبههای دراماتیک اثر پر میدهد. تقسیم کردن یکی برخی پرتره ها وجود دارد که در آنها نویسنده به شرایط شخصیت اصلی وفادار می ماند.
یکی نکته مهم دیگر فیلم این است که پروین اعتصامی شاعری درونگرا است و کارگردان به این جنبه از شخصیت او توجه زیادی دارد و حتی با فیلم آرام و جدی پروین هماهنگی کارش را ایجاد می کند.
آنچه در روند روایی فیلم قابل توجه است این است که پروین به نماد زنی ایرانی تبدیل می شود که جایگاه خود را در جامعه مردسالار یکپارچه گسترش می دهد و حرکت رو به جلو او تنها از دریچه کیفیت شاعرانه اش رخ می دهد.
پروین محمدرضا ورزی اثری استاندارد و هنرمندانه است که از یک سو به مخاطب امکان لذت بردن از اشعار پروین را می دهد و از سوی دیگر مخاطب را از این چهره پروین که در حسرت اشعار اوست بیگانه می کند.