برابری دو ناشناخته مهاجران افغانستانی در ایران و سیاست مهاجرتی ایران مشخص نیست

تجارت نیوز نوشت: محمدحسین عمادی محقق توسعه و مشاور ارشد UNP در افغانستان گفت: در موضوع مهاجران افغانستانی با معادله ای با دو مجهول مواجه هستیم تا زمانی که این معادله را حل نکنیم نمی توانیم خودمان را بازی کنیم. نقش خود در آن در مورد این موضوع مشخص نیست. اولین مورد ناشناخته کمبود اطلاعات در مورد جمعیت مهاجر است. دومین ناشناخته سیاست ماست. جمهوری اسلامی باید تکلیف خود را روشن کند که می خواهد در چارچوب دولت ملت یا امت اسلامی تصمیم بگیرد.

داستان دردناک مهاجران افغان به حملات اخیر به خانه های آنها ختم نمی شود. شما رنج طولانی و عمیقی دارید. از درآمد کم تا محدودیت در آموزش. مهاجرانی که از وطن و کشور میزبان آواره شده اند با هزاران مشکل و مشکل روبرو هستند. آنها بلاتکلیف می مانند و این وضعیت بلاتکلیف بر رنج آنها می افزاید.

برخی از مردم می گویند مهاجران فرصت های شغلی را از آنها سلب کرده اند. اما خوب است که می بینیم دست مهاجران در بازار کار هم بسته است. حتی مهاجران تحصیل کرده نیز فرصت زیادی برای پیشرفت و پیشرفت حرفه ای ندارند. کسانی که مشاغل کاری دارند در وضعیت بسیار بدتری قرار دارند.

کارشناسان و تحلیلگران می گویند که مشکل باید ریشه ای حل شود و دولت سیاست مشخص و سیستماتیکی را در قبال مهاجران اتخاذ کند. بازار کار باید فرصت های شغلی و فضای رشد را هم برای ایرانیان و هم برای شهروندان افغان فراهم کند.

هفته گذشته، گروه جامعه شناسی، جمعیت و مهاجرت ایرانیان با همکاری موسسه رحمان نشستی را با عنوان «پناهندگان افغان، سیاست مهاجرت و حمایت اجتماعی» برگزار کردند. محمد حسین عمادی محقق توسعه و مشاور ارشد UNP در افغانستان در این نشست گفت: باید مشکل را از منظر کلان اقتصادی و سیاسی بررسی کرد تا راه حلی برای آن پیدا شود.

عمادی توضیح داد: «افغانستان یک موضوع پیچیده است. صحبت کردن در مورد آن پیچیده است. این پیچیدگی با شرایطی که در ایران با آن روبرو هستیم بسیار افزایش یافته است. به ویژه مسائل مربوط به مهاجران افغان؛ به همین دلیل است که با احتیاط در مورد آن صحبت می کنم.»

وی ادامه داد: برای رعایت این احتیاط می خواهم تصویر پلیسی از واقعیت ها را ارائه کنم.در مورد موضوع مهاجران افغانستانی باید واقعیت ها دیده شود. ما یک معادله و دو مجهول داریم. تا زمانی که این معادله دو مجهول را حل نکنیم، نمی‌توانیم نقش و سهم خود را در این مشکل روشن کنیم.

عدم قطعیت های آماری؛ اولین مجهول در معادله

مشاور ارشد UNP در افغانستان گفت: اولین ناشناخته و مشکلی که در مورد مهاجران افغانستانی داریم که حتی امروز هم وجود ندارد این است که اطلاعات دقیقی از جمعیت مهاجر نداریم.

وی ادامه داد: چرا ما نباید تعداد دقیق مهاجران افغانستانی را داشته باشیم، این نقطه ضعف جمهوری اسلامی است و نمی توان آن را به گردن هیچکس انداخت. یک وزیر می گوید 4.5 تا 5 میلیون مهاجر افغان داریم، وزیر دیگر می گوید 6.5 تا 7 میلیون، برخی رسانه ها می گویند 8 میلیون نفر. این شوخی نیست! ما در مورد جمعیت میلیونی صحبت می کنیم.»

عمادی تصریح کرد: یکی از مشکلات اساسی ما این است که آمار جمعیتی از مهاجران نداریم. پس از 40 سال، هنوز برآورد نادرستی از جمعیت آنها داریم. البته اخیرا یک کد ملی منحصر به فرد معرفی شده است و این اتفاق خوبی است. باید بدانیم چه تعداد مهاجر داریم، کجا هستند، برای کدام کارفرما کار می کنند، آیا به صورت قانونی وارد کشور شده اند یا خیر؟ آغاز هر اقدامی باید جمع آوری اطلاعات باشد.

جمهوری اسلامی چه سیاستی را دنبال می کند؟

مشاور ارشد UNP در افغانستان گفت: دومین ناشناخته در موضوع مهاجران افغان، سیاست ماست. پس از 40 سال هنوز تعریف دقیقی از منافع ملی نداریم.

وی ادامه داد: جمهوری اسلامی باید تکلیف خود را روشن کند، باید بدانیم که آیا می خواهیم در چارچوب دولت ملت عمل کنیم یا ملت اسلامی. دولت-ملت به این معناست که یک دولت در یک محدوده جغرافیایی معین تصمیم می گیرد. مثل کانادا. این بدان معناست که وظیفه و محدوده اختیارات دولت به وضوح مشخص شده است. اگر بر اساس سیاست های امت اسلامی باشد، تصمیمات متفاوت خواهد بود.

عمادی در ادامه توضیح داد: در چارچوب دولت-ملت با همه ژست های حقوق بشری که می گیرند، سیاست این است که یک نفر چقدر می دهد، چقدر می ماند و چقدر دولت می پردازد. جهان وطنی و تصمیمات ملت اسلامی دیگر بر اساس حد و مرز نیست. در این صورت تصمیم در قالب یک تکلیف عقیدتی یا الهی و از وظایف حکومت است.»

وی گفت: متأسفانه این وضعیت مشکل را به جایی رسانده است که اکنون نمی توانیم آن را حل کنیم و به طور شفاف به مردم بیان نمی شود.

فقیرها با مهاجران رقابت می کنند نه ثروتمندان

مشاور ارشد UNP در افغانستان گفت: گروهی که در ازای نیروی کار افغانستانی در ایران فشار بیشتری وارد می کنند، طبقه ثروتمند و حتی متوسط ​​جامعه نیستند، بلکه طبقه فقیر هستند.

وی ادامه داد: طبقه فقیر کارگران افغانستانی را رقیب خود در حوزه نانوایی، تهیه تسهیلات، اجاره خانه و بازار کار می دانند و از آنجایی که قدرت تحلیل ندارند، سیستم بین دولت و جامعه نیست. قصد داشتند اعتراض خود را ابراز کنند تا اعتراض آنها به جایی نرسد. این در حالی است که برخی افراد چه در جامعه و چه در رسانه ها به طور ناشیانه ای به این مسائل دامن می زنند و شرایط بحرانی می شود.

عمادی گفت: این حقایق را باید در موضوع مهاجران افغانستانی دید تا زمانی که این دو مجهول را مشخص نکنیم قطعا نمی توان معادله را حل کرد. هر چه در مورد این سوال دقت بیشتری داشته باشیم، پاسخ دقیق و کامل تر خواهد بود.»

بررسی مشکل از دیدگاه مهاجران

در ادامه نشست «پناهندگان افغان، سیاست مهاجرت و حمایت اجتماعی»، حسن نوری کارگردان سینما به بیان مشکلات مهاجران افغانستانی در ایران پرداخت.

نوری گفت: در تجربه مهاجرتی ما، برگزاری چنین جلساتی تازگی دارد و حتی نمی دانیم چه بگوییم و چه کار کنیم. دیدگاه ها از دیدگاه میزبان و مهاجر به هم نزدیکتر شود. نشانه هایی وجود دارد که نشان می دهد دولت رویکردی سیستماتیک در قبال مهاجران اتخاذ خواهد کرد، از جمله ایجاد سازمان ملی مهاجرت.

وی ادامه داد: اغلب می توانید تصور کنید که در محل زندگی مهاجران افغانستانی چه اتفاقی می افتد. بار اول هم نیست.

سیاست مهاجرتی ایران برنامه ریزی شده است

نوری گفت: دوستان تاکید می کنند که آمار و برنامه ریزی در مورد مهاجران افغانستانی وجود ندارد، اتفاقاً بر اساس تجربه زیسته ما، روندی وجود دارد که به صورت تصادفی برنامه ریزی شده است. به عنوان مثال، فهرست مشاغل مجاز برای مهاجران افغانستانی که مشاغل سطح پایین و در واقع یدی هستند، منتشر می شود. در عین حال رسانه ها این مشاغل را به مهاجران نسبت می دهند.»

وی ادامه داد: از طرفی این مشاغل درآمد محدودی دارند با این درآمد فقط می توانید در نقاط خاصی از شهر زندگی کنید. یعنی شما نمی توانید حفر چاه باشید و در ونک زندگی کنید، پس باید ساکن شوید و خود را محدود به مناطقی مانند ورامین، کهریزک و … کنید. در عین حال، موقعیت اجتماعی آنها نیز کاهش می یابد.»

نوری در ادامه جلسه گفت: برای اینکه این مهاجران از کارگر ساده به نیمه متخصص ارتقا پیدا نکنند، فرزندان آنها نیز اجازه تحصیل در رشته های فنی و حرفه ای را ندارند. یعنی وضعیتی که پدر و مادرشان داشتند بازتولید می شود.

وی توضیح داد: «سیاست پولی در آموزش و پرورش که نه برای ایرانی‌ها و نه برای افغان‌ها اعمال می‌شود و همه را تحت تأثیر قرار می‌دهد، منجر به بسته شدن تنها فرصت تغییر طبقه برای مهاجران شده است». پای فردی که می تواند آموزش ببیند. شاید آن یک نفر نجات پیدا کند.»

مهاجران از نظر اجتماعی محروم هستند

نوری توضیح داد: «این وضعیتی است که بیش از چهار دهه است که به طور مستمر توسط همه دولت ها دنبال می شود.» می بینیم که مهاجران افغان در مستعمرات زندگی می کنند. زیرا یک انزوای اجتماعی وجود دارد که نمی توان از آن دفاع کرد. این مهاجران توسط جامعه طرد شده اند.»

وی ادامه داد: البته این طرد اجتماعی خیلی ایرانی و افغانی نیست، اگر در حاشیه زندگی می کنید، هیچ نهاد فرهنگی وجود ندارد، امکانات آموزشی بسیار ضعیف است و… در مورد افغان ها مشکل وجود دارد. این است: اگر هیچ نیت وجود ندارد، پس آن چیست؟ نداشتن سیم کارت نماد بیگانه بودن است.»

نوری گفت: می دانم که اوضاع در خاورمیانه منظم نیست، ایران منابع محدودی دارد و تعداد مهاجران افغانستانی در ایران با کشورهای دیگر قابل مقایسه نیست. ، چرا در چند دهه چند میلیون نفر از کرامت انسانی خود محروم شدند؟ این واقعیت که ما اکنون می بینیم که عده ای به خانه های برخی از مهاجران حمله می کنند، چیزی نیست که ناگهان زیر فرش کشیده شود، اما سابقه دارد.