مدیر گروه خشکسالی و تغییرات اقلیمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری تصریح کرد: تغییرات اقلیمی باعث افزایش وقوع پدیده‌های شدید و شدید و همچنین فراوانی وقوع آنها می‌شود. حتی نسبت به گذشته سیل بیشتری خواهیم داشت.
به گزارش ایسنا؛ مهران زند با بیان اینکه سیل اخیر از دو بعد هواشناسی و هیدرولوژیکی قابل تحلیل است، تصریح کرد: سیلاب های اخیر به ویژه سامانه بارشی که در روزهای 27 و 28 رخ داده است. فروردین این فاجعه امسال در مناطق جنوبی و جنوب شرق کشور و همچنین منطقه تنگه هرمز رخ داد و استان های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان، فارس و بوشهر را به شدت تحت تاثیر قرار داد.
وی افزود: بارندگی های اخیر اعدادی را در میزان بارندگی تغییر داده است. بیش از 100 میلی متر باران در 24 ایستگاه هواشناسی ثبت شد که در 50 سال گذشته بی سابقه بوده است.
بارندگی های شدید در سال های اخیر به دلیل تغییرات آب و هوایی است
مدیر بخش خشکسالی و تغییرات اقلیمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری تصریح کرد: بارندگی های شدید و بلایای طبیعی با شدت بالا عموما دوره بازگشت طولانی تری دارند.
گرم شدن هوا در خاورمیانه بارزتر بود
وی با تاکید بر اینکه این گونه بارندگی ها ناشی از تغییرات اقلیمی است، افزود: تغییر اقلیم باعث می شود که وقوع پدیده های شدید و شدید افزایش یافته و فراوانی وقوع آنها نیز افزایش یابد. نشانه هایی از گرم شدن کره زمین و تغییرات اقلیمی را می توان در نقاط مختلف کشور مشاهده کرد. یکی یکی از نشانه های مهم گرم شدن کشور است. میانگین گرمایش زمین 1.1 درجه سانتیگراد و 2 درجه سانتیگراد در غرب آسیا برآورد شده است. در خاورمیانه، گرم شدن هوا بیشتر است و عواقب آن بیشتر است. با افزایش دما، ظرفیت نگهداری رطوبت هوا افزایش می یابد و در نتیجه تبخیر بیشتر و حجم بیشتری از رطوبت و به دنبال آن بارندگی شدیدتر می شود.
یک درجه افزایش دما می تواند رطوبت را تا 7 درصد افزایش دهد.
زند با اشاره به اینکه از منظر هیدرولوژیکی افزایش یک درجه ای دما می تواند ظرفیت نگهداری رطوبت هوا را هفت درصد افزایش دهد، گفت: به طور کلی الگوهای زمانی و مکانی بارش در جهان و ایران تغییر کرده است. ” دشوارتر شده است، بارندگی را پیش بینی کنید. توزیع فصلی نزولات جوی در مناطق مختلف کشور تغییر کرده و این تغییرات در سال آبی جاری بارزتر شده است. بنابراین در پاییز و زمستان در اکثر نقاط کشور با کمبود محسوس بارندگی مواجه بودیم و در فصل بهار در بسیاری از نقاط کشور بارندگی بسیار بیشتر از نرمال را تجربه کردیم. گفتن اینکه مداخله انسانی در این بخش موثر بوده و ابرها در کشورهای دیگر بارور شده اند، غیرممکن است.
بارندگی های اخیر ربطی به بارورسازی ابرها ندارد
مدیر گروه خشکسالی و تغییرات اقلیمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور نیز تصریح کرد: احتمال بارور شدن ابرها وجود دارد اما به شدت محدود و منطقه ای است و نمی تواند چند استان و سایر کشورها را در برگیرد.
این کارشناس آبخیزداری در ادامه گفت: اینکه می گویند بارورسازی ابرها باعث ایجاد چنین سیلابی در امارات شده اشتباه است. این نقشه ها همچنین نشان می دهد که یک سیستم قوی در عربستان سعودی شکل گرفته، بر روی دریای عرب تقویت شده و منجر به بارندگی شدید و بالاتر از حد متوسط شده است. باید منتظر حوادث بیشتری مانند یخبندان، گرمازدگی، گرد و غبار، خشکسالی و حتی سیل بیشتر از گذشته باشیم.
این اشتباه است که بگوییم بارورسازی ابرها باعث ایجاد چنین سیل در امارات شده است. این نقشه ها همچنین نشان می دهد که یک سیستم قوی در عربستان سعودی شکل گرفته، بر روی دریای عرب تقویت شده و منجر به بارندگی شدید و بالاتر از حد متوسط شده است. باید منتظر حوادث بیشتری مانند یخبندان، گرمازدگی، گرد و غبار، خشکسالی و حتی سیل بیشتر از گذشته باشیم. به گفته وی، در جریان وقوع سیل در جنوب شرق و جنوب کشور، خشکسالی در قزوین، تهران، سمنان، خراسان رضوی، فارس و 20 استان دیگر رخ داد و میزان بارندگی نسبت به درازمدت کاهش یافته است. وقوع این پدیده های شدید ممکن است یکی از پیامدهای تغییرات اقلیمی باشد.
یکی از محققین پژوهشکده آبخیزداری با اشاره به اینکه در حوزه های مختلف نیاز به آمادگی داریم، گفت: نمی توانیم از وقوع پدیده های شدید جوی از جمله این بارش های شدید جلوگیری کنیم، اما باید هوشمندانه به این پدیده ها واکنش نشان دهیم تا. آسیب کمتری رخ می دهد.
بودجه کافی برای حوزه های آبخیز در کشور وجود ندارد
وی در بخشی دیگر از سخنان خود در پاسخ به اینکه تنها 24 درصد از حوزه های آبخیزداری کشور مورد اقدامات آبخیزداری قرار گرفته اند و اینکه چرا با وجود اهمیت حوزه های آبخیز برای کشور، تعداد اندکی محقق شده است؟ بودجه حوضه های آبخیز به اندازه کافی خارج نیست و نمی توان برای مدت طولانی از آن استفاده کرد. آنها طی چندین سال به طور قابل توجهی افزایش یافته اند. زیرا منابع تخصیص یافته به این بخش پاسخگوی گستردگی عملیات نیست و از سوی دیگر به منابع دولتی وابسته هستیم.
زند با بیان اینکه از بسیاری از سازه های محلی مانند هوشاب و هوتک که توسط مردم بومی ساخته شده است غفلت کرده ایم، گفت: اگر می خواهیم تاب آوری را افزایش دهیم باید مردم را به ساخت این سازه ها تشویق کنیم هرچند که ساخت سدها در مدیریت سیلاب موثر است و اقدامات بومی از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. اگر مردم این منطقه آموزش ببینند و دولت مداخله و کمک کند تا حد زیادی می توانیم این سیل ها را کنترل کنیم.
وی ادامه داد: علاوه بر این، حوزه های آبخیز بسیار گسترده و متنوع هستند. تقویت پوشش گیاهی و همچنین اقدامات ساختاری، بیولوژیکی و بیومکانیکی می تواند بسیار موثر باشد.
این پژوهشگر حوزه آبخیزداری در پاسخ به این سوال که چگونه می توان منابع مالی مستقل در اختیار این بخش قرار داد تا وابستگی به دولت کاهش یابد؟ وی افزود: خیران می توانند در این زمینه موثر باشند. کودها را می توان در این زمینه وارد کرد. ممکن است یک انسان خوب نداند که اقدامات آبخیزداری و ساخت سازه های آبخیز چقدر می تواند در نجات جان مردم و تامین آب شرب مردم موثر و مهم باشد.