تنوع غذایی در آشپزی ایرانی پایین است و در غذاها از مواد زیادی استفاده میکنیم. این موضوع به گونهای است که غذاهای بین المللی مانند استیکها را جز غذا به حساب نمیآوریم. در ادامه قصد داریم تا با مضرات موجود در عادات غذایی ایرانیها بپردازیم.
سبک آشپزی ما ایرانی ها با کشورهای دیگر تفاوت های زیادی دارد. تنوع غذا در فرهنگ ایرانی زیاد است اما گاهی کشنده است!
اگرچه اکثر غذاهای بین المللی به ذائقه ایرانی ها نمی سازد، اما در غذاهای بین المللی اقلامی وجود دارد که از نظر سلامتی قابل ارزیابی هستند و در درازمدت از بروز انواع بیماری ها پیشگیری می کنند.
سبک آشپزی ما ایرانی ها با کشورهای دیگر تفاوت های زیادی دارد. تنوع غذایی در فرهنگ ایرانی بسیار زیاد است و از مواد مختلفی برای تهیه و ترکیب غذاها استفاده می شود. این تنوع باعث اشتباهاتی در پخت و نگهداری غذاهای ایرانی شده که سلامت ما را به خطر می اندازد.
در بسیاری از کشورهای جهان، پخت و پز به معنای ترکیب و قرار دادن مواد مختلف در کنار هم است. برای اکثر ما ایرانی ها، استیک و غذاهایی که در رستوران های بین المللی طبخ می شوند، وعده غذایی محسوب نمی شوند. در واقع ذائقه ما به گونه ای است که دوست داریم در هنگام آشپزی از مواد زیادی استفاده کنیم. سادگی در آشپزی ایرانی جایی ندارد و جای خود را به تنوع در آشپزی سپرده است.
نمک، قاتل دوست داشتنی
مصرف نمک در ایران ۲ تا ۳ برابر استاندارد جهانی است. در واقع ما ایرانی ها بعد از بسیاری از کشورهای عربی در صدر رده ای هستیم که بیشترین مصرف نمک در آشپزی را داریم. مصرف زیاد نمک یکی از عوامل اصلی فشار خون بالا است که ارتباط مستقیمی با بیماری های قلبی، دیابت، سرطان ها، بیماری های گوارشی و بیماری های کلیوی دارد.
یکی دیگر از رفتارهای نادرست ما ایرانی ها در آشپزی این است که به اصطلاح نمکدان را سر سفره می گذاریم. یعنی در مصرف نمک هم به آشپز اعتماد نداریم و با افزودن این قاتل کوچک به سفره، خیلی سریعتر به فشار خون مبتلا می شویم!
روغن در همه چیز
ایرانی ها از نظر مصرف روغن در رده بسیار بالاتری نسبت به کشورهای توسعه یافته قرار دارند. در واقع کشورهای بسیار کمی در خاورمیانه هستند که در این زمینه از ما بدتر باشند. در برنج از روغن استفاده می کنیم. بیشتر مواد دیگری که به غذا اضافه می شود نیز سرخ شده است. همچنین در پایان احساس می کنیم که غذا به اندازه کافی چرب نیست و مقداری روغن یا کره خوش طعم به ظرف اضافه می کنیم.
چربی های خوب جایی در سفره ایرانیان ندارند. در سالاد از روغن زیتون و روغن کنجد استفاده نمی کنیم. البته اگر سر سفره مان سالاد داشته باشیم. اکثر خانواده هایی که از این روغن ها استفاده می کنند نیز این روغنها گرم می کنند و باعث میشوند سرطان زا شوند.
این فیبرهای بدمزه
شاید باور نکنید، اما کارشناسان می گویند که حداقل 60 درصد از یک بشقاب شام باید از مواد سبز و سالمی مانند سبزیجات، کاهو، میوه و دانه های مغذی تشکیل شده باشد. حالا آن را با غذاهای محبوب ایرانی مانند کباب، خورش و زرشک پلو با مرغ مقایسه کنید.
در واقع تنها سبزی سر سفره ما سبزی خوردن است که جوانان آن را زیاد دوست ندارند. علاوه بر این، اگر دستور غذا شامل مواد سالمی مانند سبزیجات باشد، آن ماده را در روغن سرخ می کنیم تا تمام مواد مغذی آن ماده تمام شود. نمونه اش یک غذای خوشمزه به نام قورمه سبزی است که می تواند غذایی سبز و سالم باشد. در صورتی که به یکی از خطرناک ترین دستور پخت های ایرانی تبدیل شده است.
اگر می خواهید از استانداردهای جهانی در غذا و سلامتی بهره مند شوید، این بار که غذا را در بشقاب می گذارید، فقط نیمی از بشقاب و نیمی دیگر را با موادی مانند سبزیجات، کاهو، خیار، گوجه فرنگی پر کنید. با توجه به توضیحات بالا بهتر است روی این سبزیجات و مواد سالم از نمک استفاده نکنید.
بدون نوشابه از گلو پایین نمی رود
مصرف مایعات همراه با غذا موضوع جدیدی در فرهنگ ایرانی نیست. اجداد ما همچنین انواع نوشیدنی های سالم تری را در کنار غذا مصرف می کردند. دوغ، شربت گلاب، سکنجبین و از همه مهمتر آب آشامیدنی، مایعاتی است که قبل از همه گیر شدن نوشابه های صنعتی روی سفره های ما بود.
به خاطر داشته باشید که نوشیدن مایعات همراه با غذا می تواند مشکلات گوارشی زیادی ایجاد کند. اما مصرف هر نوشابه سنتی مانند دوغ بدون گاز و کم چرب بهتر از مصرف نوشابه های گازدار است. نوشابه های گازدار قند بسیار بالایی دارند و در دراز مدت احتمال ابتلا به بیماری هایی مانند دیابت را افزایش می دهند. از طرفی گاز موجود در نوشابه های گازدار از نظر بیماری های معده بسیار خطرناک است و می تواند باعث التهاب معده شود.
صبحانه کم و شام بزرگ
از دوران کودکی شنیده ایم که صبحانه مهمترین وعده غذایی است و از کودکی با این مشکل ثابت شده دست و پنجه نرم می کنیم. صبحانه که معمولا از غذاهای خام و سالم تهیه می شود، در واقع ارزش غذایی بالاتری دارد و در زمان مناسب وارد بدن می شود. بدن ما پس از چند ساعت استراحت زمان دارد تا غذای سالم را جذب کند. خلاص شدن از شر غذاهای ناسالم در طول روز راحت تر است.
با این حال، شام محبوب ترین غذای ایران است. غذاهای روغنی و برنجی از جمله غذاهای پرطرفدار سفره ایرانیان است. موادی که بدن فرصت دفع آنها را ندارد در مدت کوتاهی به عنوان چربی های خطرناک در کبد، شکم، قلب و ریه ها ذخیره می شود. ذخایر استفاده نشده ای که سال ها در آنجا باقی می ماند و روزی زندگی ما را به خطر می اندازد.
ما هیچ غذایی را دور نمی اندازیم
مورخان معتقدند کشورهایی که در گذشته با قحطی مواجه بودهاند اقتصادیتر بودهاند و تمام تلاش خود را میکنند تا پول را در جای مناسب خرج کنند. فرهنگ ایرانی نیز شباهت زیادی به این موضوع دارد. یکی از بدترین عادات ایرانیان در زمینه مصرف مواد غذایی، استفاده از غذا به مدت یک تا چند روز است.
پلو برای ناهار آماده می شود، بقیه را تا شب روی اجاق می گذارند. در حالی که مقداری از این برنج پخته شده در وعده شام مصرف می شود، مقداری از آن به یخچال فرستاده می شود. برنجی که حدود 12 ساعت در هوای آزاد و 12 ساعت در یخچال نگهداری می شود، فردا همراه غذا مصرف می شود. این برنج نه تنها تمام مواد مغذی مفید خود را از دست داد، بلکه تبدیل به ظرفی برای رشد باکتری ها شد. این باکتری ها می توانند باعث بیماری های گوارشی جدی شوند و در برخی موارد منجر به مرگ بیمار شوند.
در مثالی که برای برنج آورده شد برای بیشتر غذاها صدق میکند. بیش از نیم قرن از ورود یخچال های برقی به آشپزخانه های ما می گذرد، اما هنوز فرهنگ درست استفاده از این وسیله را یاد نگرفته ایم. پس از سرد شدن غذا باید بلافاصله به یخچال یا فریزر منتقل شود و در اسرع وقت مصرف شود. بهترین راه برای از بین بردن باکتری ها در غذاهای منجمد استفاده از مایکروویو است. این دستگاه می تواند بسیاری از باکتری های جذب شده در مواد غذایی منجمد را از بین ببرد.
با این حال، هنوز هم بهتر است غذا را تازه مصرف کنید. با برنامه ریزی صحیح می توان غذاها را با توجه به تعداد افراد تهیه کرد. این کار از پرخوری جلوگیری می کند و نیاز به چنین مشکلاتی را برای نگهداری غذای پخته از بین می برد.
همان همیشگی
یکی از عادات غذایی جهانی استفاده از تنوع غذایی بین المللی است. آمریکایی ها فقط 2 روز در هفته از غذاهای آمریکایی استفاده می کنند. غذاهای هندی، تایلندی، مکزیکی، ایتالیایی، اسپانیایی، چینی و ژاپنی از محبوب ترین غذاها در آمریکا هستند. آن را با ایران مقایسه کنید، جایی که شاید تنها غذای خارجی که مصرف میشود، پیتزا باشد.
اسپاگتی آنقدر ایرانی شده که نمی توان آن را یک غذای خارجی دانست. بیش از 30 نوع اسپاگتی، 100 نوع پیتزا و 50 نوع املت در جهان وجود دارد. ما در ایران فقط از یک یا چند نوع از این غذاها استفاده می کنیم. غذاهای هندی بسیار تند سرشار از آنتی اکسیدان هستند. غذاهای کره ای یکی از بهترین دستور العمل های غذای سبز است. ژاپنی ها هر چیزی که از دریا بیرون بیاید می خورند.
ما ایرانی ها فقط به چند دستور غذای ایرانی بسنده می کنیم. دستور العمل هایی که چندین بار در ماه تکرار می شود شامل کباب، جوجه، قرمه سبزی، قیمه و اسپاگتی است. تکرارهایی که تنوع غذایی را از بین می برد. نکته جالب اینجاست که در مورد آشپزی تنوع زیادی داریم و البته دستور پخت های ایرانی هم زیاد است اما ما فقط به چند دستور ساده عادت داریم. فقدان تنوع غذایی به معنای عدم ورود گروه خاصی از مواد و سایر مواد لازم برای متابولیسم و سلامت انسان به بدن است.
وقت نداریم
ایرانی ها جزو کم بازده ترین مردم دنیا هستند. ساعات کاری در ایران کوتاه است و عموماً برای تجارت استفاده نمی شود. با این حال همیشه از کمبود وقت گله مندیم. این مشکل باعث شده است که مصرف فست فود و کنسرو در ایران بسیار بالا باشد. در کنار آمریکایی ها، ایرانی ها هم جزو کشورهایی هستند که مصرف فست فود در آنها زیاد است.
رستوران های ایرانی خیلی به سلامتی اهمیت نمی دهند. تنوع غذا در رستوران ها کمتر از منازل است. یا فست فود سفارش می دهید یا به یکی از پنج یا شش غذای محبوب ایرانی بسنده می کنید. در این بین اگر رستورانی باشد که غذاهای متنوعی به مردم عرضه کند، قیمت ها آنقدر بالا می رود که به همان کنسرو ماهی راضی می شویم.
این رستوران ها کباب بسیار ارزان و بی کیفیت را با برنج می فروشند. کباب هایی که من و شما می دانیم درست کردن آن با گوشت غیرممکن است. مرغ رستورانی نیز با رنگ خوراکی پر شده است تا باور کنید در این غذاها از زعفران استفاده شده است. با اینکه قیمت شگفت انگیز زعفران را می دانیم، به خود یادآوری می کنیم که مرغ زعفرانی را سر سفره خانواده می آوریم.
بدون گوشت نمی شود
حتی قبل از اینکه قیمت گوشت بالا باشد، پیشنهاد می شد که بسیاری از غذاهای ایرانی را می توان بدون گوشت قرمز یا با گوشت کمتر تهیه کرد. همانطور که می توانید تصور کنید ما ایرانی ها برای به خطر انداختن سلامت خود انواع مقاومت نشان می دهیم. این مشکل نیز از این قاعده مستثنی نیست. ما نمی خواهیم گوشت قرمز را از سفره روزانه ایران حذف کنیم.
غذاهایی مانند قورمه سبزی یا قیمه را میتوان با گوشت کمتر، با استفاده از سویا، استفاده از گوشتهای سفید سالمتر مانند مرغ یا حتی با استفاده از پنیرهای گیاهی درست کرد. اما حتی اگر برای تهیه این غذا از گوشت استفاده نکنیم، خدای نکرده عصاره های شیمیایی گوشت را به غذا اضافه می کنیم تا از آسیب غذا کاسته نشود و معده خود را فریب دهیم که خدایی نکرده گوشت غذا حذف نشده است.
مصرف بی رویه گوشت در ایران باعث شده است که سرطان معده و بیماری های قلبی بالاتر از استانداردهای جهانی دیده شود. با نگاهی به آمار سرطان معده در استان هایی که علاقه بیشتری به مصرف کباب و گوشت قرمز وجود دارد، این موضوع به راحتی قابل درک است. گوشت های سفید مانند مرغ و ماهی می توانند جایگزین مناسب و ارزانی برای گوشت قرمز باشند. اگرچه حذف کامل این ماده از زنجیره غذایی ما صحیح نیست، اما درست تر است که مصرف گوشت قرمز را به حداکثر یک بار در هفته محدود کنیم.
منبع: سلامت نیوز