این افراد نباید آهن مصرف کنند!/جزئیات

دکتر طوس کیانی با بیان اینکه بیماری تالاسمی نوعی کم‌خونی ارثی و ژنتیکی است که از طریق والدین به کودکان منتقل می‌شود، این بیماری به صورت خفیف (مینور) و شدید(ماژور) و انواع نادر دیگر دیده می‌شود، اظهار کرد: ژن تالاسمی مینور در ایران شایع است و در برخی ازدواج‌های کنترل نشده ممکن است که زوجین هر دو ژن تالاسمی مینور را داشته باشند.

در ازدواج‌های فامیلی که این ژن در خانواده‌ها با شیوع بالا مواجه است و با ازدواج زوجینی که هر دو تالاسمی مینور دارند، ممکن است کودک با تالاسمی ماژور متولد شود البته باید درنظر داشت زوجینی که هر دو تالاسمی مینور دارند با بارداری کنترل شده و تحت‌نظر می‌توانند فرزندانی کاملاً سالم داشته باشند، با این حال تأکید می‌شود زوجین قبل از ازدواج از نظر ناقل بودن ژن تالاسمی مینور کنترل شوند.

کیانی با بیان اینکه اگر زوجی به تالاسمی خفیف مبتلا باشد، فرزندانشان نیز ممکن است تالاسمی خفیف یا ماژور داشته باشند، گفت: بیماری تالاسمی یک بیماری کم‌خونی ژنتیکی است به طوریکه یک اختلال در سنتز و ساخت هموگلوبین گلبول‌های قرمز که مسئول حمل اکسیژن به سلول‌های بدن هستند، به وجود می‌آید و عمر گلبول قرمز کمتر از نرمال می‌شود.

اردوغان با بیان اینکه زوج‌های مبتلا به تالاسمی مینور باید از نظر باروری تحت نظر پزشک باشند، تاکید کرد: زوج‌های مبتلا به تالاسمی مینور باید از نظر باروری تحت کنترل باشند و اگر پدر و مادر هر دو ناقل ژن تالاسمی باشند، این احتمال وجود دارد. در هر بارداری ممکن است کودک یک ژن معیوب را از پدر و یک ژن معیوب را از مادر به ارث ببرد و در نتیجه دو ژن معیوب داشته باشد و تالاسمی ماژور داشته باشد.

کیانی یادآور شد:  اگر شخصی تنها یک ژن معیوب را از یکی از والدین خود دریافت کند، بیمار نخواهد شد و به این شخص ناقل یا تالاسمی مینور یا نوع خفیف تالاسمی می‌گویند که می‌تواند عامل(ژن) تالاسمی خود را به فرزندان منتقل کند، بدیهی است فرزند او نیز اگر فقط یک عامل(ژن) معیوب را از والدین خود(پدر یا مادر) دریافت کند تنها ناقل بوده و بیمار محسوب نمی‌شود در حالیکه در تالاسمی ماژور یا شدید شخص دو عامل(ژن) معیوب را از والدین خود دریافت می‌کند و پدر و مادر هر دو ناقل هستند.

وی با بیان اینکه طول عمر گلبول های قرمز در تالاسمی مینور اندکی کوتاهتر است، گفت: در آزمایش و پروفایل CBC گلبول‌های قرمز کمی کوچکتر و عمر آنها کمتر است به همین علت این افراد کم‌خونی خفیف دارند که مشکلی برای این افراد ایجاد نمی‌شود و تنها در معاینات پزشکی ممکن است طحال آنها بزرگ باشد که برای بیماران دستورات مراقبتی تشریح می‌شود. آزمایش اولیه CBC می‌تواند خیلی شبیه به کم‌خونی فقر آهن باشد که باید این دو را از هم افتراق داد.

مدیر بازرسی و اعتباربخشی درمان دانشگاه علوم پزشکی همدان افزود: تشخیص قطعی تالاسمی با آزمایشی به نام الکتروفورز انجام می شود و با این آزمایش رشته های گلوبین موجود در هموگلوبین بررسی می شود.

وی با بیان اینکه بیمار در تالاسمی مینور و ماژور نباید آهن مصرف کند، تاکید کرد: ممکن است در آزمایش‌ها تالاسمی مینور با کم‌خونی ناشی از فقرآهن اشتباه گرفته شود و برای بیمار آهن تجویز شود که اشتباه است. بیماران تالاسمی مینور و ماژور نباید آهن استفاده کنند چراکه این افراد با سوخت‌وساز بالای گلبول‌های قرمز، آهن به بدنشان برگردانده می‌شود و در مواردی در تالاسمی ماژور یکی از مشکلات افزایش آهن بدون رسوب در ارگان‌های حیاتی است.

کیانی با بیان اینکه اسید فولیک آهن نیست، بلکه ویتامینی از خانواده ویتامین های گروه B است و برای بیماران تالاسمی مفید است، توصیه کرد: افراد مبتلا به تالاسمی ماژور با هم ازدواج نکنند اما اگر تصمیم به ازدواج گرفتند حتماً برای فرزندآوری زیر نظر پزشک باشند تا با انجام تست‌های ویژه فرزند مبتلا به تالاسمی ماژور متولد نشود.

وی با بیان اینکه چهره بیماران مبتلا به تالاسمی ماژور خاص این بیماران است، گفت: افراد مبتلا به تالاسمی ماژور کم‌خونی شدیدی دارند به طوریکه مغز استخوان برای خون‌سازی به شدت فعال می‌شود، این افراد به علت بیماری و کم خونی شدید دفورمیتی‌هایی در استخوان‌های جناق سینه، استخوان پهن صورت و دنده‌هایشان به وجود می‌آید و باعث چهره خاص این افراد می‌شود به طوریکه ممکن است دچار شکستگی‌های خود به خودی در استخوان‌های مختلف شوند.

این متخصص داخلی یادآور شد: به دلیل تولید بالای گلبول های قرمز در بیماران تالاسمی ماژور و کوتاه بودن عمر این سلول ها، آهن در بافت های بدن مانند اندام های حیاتی مانند کبد و قلب تجمع می یابد و منجر به نارسایی کبد و قلب می شود. آنها به دلیل کم خونی که باعث افزایش آهن در بدن می شود نیاز به تزریق مداوم خون دارند. بنابراین برای این افراد باید داروهای ضد آهن تجویز شود زیرا این اقدام تا حد زیادی از اختلال در عملکرد اندام های حیاتی جلوگیری می کند.