جو بایدن رئیس جمهور آمریکا روز چهارشنبه 26 اکتبر در جریان سفرهای خود به اسرائیل و اردن با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل، محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین و رهبران اردن و مصر دیدار خواهد کرد.
به گزارش فرارو، سفر بایدن به منطقه پس از آن صورت می گیرد که هفته گذشته آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا به کشورهای مذکور سفر کرد. با انتشار دو بیانیه جداگانه، کاخ سفید از تماس تلفنی رئیس جمهور آمریکا با همتای مصری خود و سفر چهارشنبه وی به اسرائیل و اردن در مورد مسئله غزه خبر داد.
این سفرها در حالی انجام می شود که حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران نیز از کشورهای منطقه نزدیک به بلینکن بازدید کرده و با سران این کشورها درباره تحولات غزه دیدار و رایزنی کرده است. امیرعبداللهیان در گفت‌وگوی تلویزیونی با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران هرگز از جنگ استقبال نکرده است، گفت: تلاش ما بر احقاق حقوق فلسطینیان است نه گسترش جنگ.
وی در پاسخ به این سوال که آیا احتمال مداخله ایران در درگیری های اخیر منطقه وجود دارد و آیا دامنه این جنگ گسترش خواهد یافت، گفت: هر احتمالی قابل تصور است، بار دیگر تاکید می کنم که هیچ طرفی وجود ندارد. نسبت به ادامه این جنایات بی تفاوت بمانند.»
با توجه به شرایط منطقه و تشدید احتمال تهاجم زمینی نیروهای اسرائیلی به غزه، سوالاتی از جمله اینکه پشت پرده سفر بایدن به خاورمیانه چیست و تا چه حد رایزنی های دیپلماتیک در این زمینه موثر خواهد بود، مطرح می شود. کنترل اوضاع و تنش زدایی؟ قاسم محبعلی، دیپلمات سابق ایرانی در یونان و مالزی و تحلیلگر سیاسی در گفتگو با فرارو به این سوالات پاسخ داد:
اهمیت بحران غزه و تصمیم گیری در سطوح عالی دیپلماتیک
استقاسم محبعلی به فرارو گفت: ریشه تنش‌های 100 ساله اسرائیل و فلسطین: «سیاست سلسله مراتبی دارد.» از دیپلمات گرفته تا سفیر تا وزیر خارجه: هر کدام از آنها بر اساس ارزش و حساسیت در بحث دخالت می‌کنند. موضوعات. مسئله فلسطین موضوع بسیار مهم و بزرگی است. بنابراین درمان در سطح پایین این مشکل امکان پذیر نیست و نیاز به جراحی های بزرگ دارد. بنابراین، رهبران کشور باید مسئولیت حل این مشکل را بر عهده بگیرند.
سیاستمداران از سیاست های اعلامی و اعلامی استفاده می کنند و بسیاری از سیاستمداران در سراسر جهان تا حدی پوپولیست هستند. از این رو سعی می کنند افکار عمومی را به سمت خود جلب کنند و بازی را به گونه ای پیش ببرند که مورد قبول عوام باشد.
البته فراموش نکنیم که همه کشورها می خواهند منافع خود را مطرح کنند، اما در ظاهر ارزش های مشترکی دارند. به طور کلی مشکلات خاورمیانه به قدری پیچیده است که حل مشکلات این منطقه نیازمند تلاش دیپلماتیک گسترده است.
وی افزود: «به طور قطع نمی توان گفت که حضور بایدن در منطقه یک اقدام نمادین است.» حتی ممکن است تصمیمات جدی تری نیز در پیش باشد. حتی تصمیم برای پایان دادن به جنگ نیز تصمیم آسانی نیست. اگر اکنون جنگ تمام شود و خواسته های دو طرف برآورده نشود، دستاورد خاصی حاصل نشده است.
جنگ دو طرف دارد. بنابراین، اکنون تنها به توقف جنگ نمی پردازیم، بلکه به خواسته های احزاب نیز می پردازیم. برای جلوگیری از تکرار درگیری ها و تنش های منطقه ای باید به علل جنگ پرداخت. ریشه ها مربوط به شنبه گذشته و شروع جنگ نیست، اما حداقل صد ساله است. همه کشورهای منطقه درگیر این مشکل هستند و این فقط مشکل فلسطین و اسرائیل نیست.
سفیر سابق ایران در مالزی و یونان گفت: در حال حاضر ما دو جبهه جهانی داریم، جبهه حامی اسرائیل و جبهه حامی فلسطین. بنابراین، سطوح تنش و پیچیدگی متفاوت است. آمریکایی ها سیاست عمل مشخصی دارند و هدف آنها این است که اسرائیل با این چالش با موفقیت روبرو شود، اما در عین حال نمی خواهند اعتبار و روابط آنها در منطقه و همچنین روابط دیپلماتیک آنها آسیب ببیند یا از هم بپاشد. علاوه بر این، آنها نمی خواهند با مشکلات امنیتی در سطح نظامی و اجتماعی مواجه شوند.
وی افزود: «چند موضوع در حال گیج شدن است.» از یک سو ما با مشکل زندانیان حماس مواجه هستیم که در میان آنها اتباع کشورهای مختلف از جمله آمریکا وجود دارند. از سوی دیگر، بحث کمک وجود دارد. بالاخره آنها نمی توانند چشمان خود را روی مرگ مردم ببندند یا متوجه نباشند که بیش از 2 میلیون نفر آب، غذا و دارو ندارند و صحنه های وحشتناکی در حال رخ دادن است. از سوی دیگر هیچ کشوری حاضر به پذیرش آوارگان فلسطینی نیست. حتی اگر پناهندگان به صحرای سینا منتقل شوند، بحران به مصر خواهد رسید. “این یک فاجعه جدید خواهد بود.”
مدیرکل سابق خاورمیانه و شمال آفریقا در وزارت امور خارجه گفت: اگر حمله زمینی در غزه آغاز شود، مردم نابود خواهند شد، اما حماس نابود نخواهد شد. احتمال ارتکاب خشونت علیه یکدیگر بیشتر است. حماس دولتی نیست که بتوان آن را برکنار کرد و دولت جدیدی جایگزین آن کرد.
حماس یک جنبش چریکی است که اتفاقا برای مبارزه با خشونت اسرائیل تأسیس شد. هر چه اسرائیل خشن تر شود، مردم آواره و خشمگین تر می شوند و احتمال پیوستن آنها به حماس افزایش می یابد. در چنین شرایطی، حماس نه تنها در غزه بلکه در سراسر جهان عضوگیری خواهد کرد. اگر خشونت اسرائیلی ها افزایش یابد، البته خشونت طرف مقابل نیز افزایش خواهد یافت.»
وی افزود: ناگفته نماند که ابراز تمایل اووید آستین وزیر دفاع آمریکا برای حضور در منطقه یا واکنش سایر مقامات آمریکایی با سه هدف مشخص صورت می گیرد. دیگران به طرفین هشدار می دهند که وارد جنگ نشوند. آمریکا می خواهد جنگ را به اسرائیل و غزه محدود کند. نکته دوم این است که آمریکا با قدرت زیاد وارد جنگ می شود و اگر جنگ گسترش پیدا کند و ضرورت داشته باشد تعجب نمی کند.
محبعلی ادامه داد: نهادهای حقوقی بین المللی تشخیص داده اند که تشکیلات خودگردان فلسطین و سازمان آزادیبخش فلسطین به عنوان نمایندگان کشور فلسطین که عضو کامل سازمان ملل نیست به رسمیت شناخته شده اند. عباس. اما ناگفته نماند که محمود عباس نیز در این شرایط به دنبال منافع خود است. او ترجیح می دهد دولت خود را ارتقا دهد. از منظر حقوقی نیز می تواند امتیازات بهتری نسبت به حماس دریافت کند.
در نهایت، فرض بر این است که امتیازاتی به فلسطینی ها داده خواهد شد تا ظاهر قضیه در اذهان بین المللی به نتیجه مطلوب برسد. به همین دلیل است که محمود عباس سعی می کند خود را حلقه مهمتری نسبت به حماس معرفی کند و به خود امتیازاتی بدهد. در این شرایط این سوال مطرح می شود که ایران چه دستاوردی از این تاریخ به دست آورده است؟ پاسخ به این سوال در هاله ای از عدم قطعیت نهفته است، زیرا این وضعیت می تواند به همان اندازه یک تهدید باشد که یک فرصت.
وی افزود: در حال حاضر اظهارنظر برخی از مقامات کشورها را به عنوان اعلامیه می بینم تا اعلامیه، زیرا آنچه به معنای واقعی اتفاق می افتد اعلام نمی شود بلکه پشت درهای بسته و پشت میز مذاکره مطرح می شود. در مورد رویکرد ایران، ما نمی‌دانیم ایران در مذاکرات و نشست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای حفظ حقوق فلسطینیان چه نکاتی را مطرح خواهد کرد یا به دنبال چه موفقیت‌هایی برای جلوگیری از حمله دیگر بازیگران اصلی به روسیه، چین، آمریکا و غیره خواهد بود. حتی ترکیه و کشورهای عربی منطقه باید از بازی های موجود به نفع خود نهایت استفاده را ببرند.
ایران باید در رایزنی های منطقه ای پروژه ای روی میز داشته باشد. اگر او پروژه ای داشته باشد، می توانیم انتظار تاثیرگذاری داشته باشیم. واضح است که آمریکایی ها علاوه بر حمایت از اسرائیل، به گونه ای رفتار می کنند که روابط خود را با اعراب حفظ می کنند. بنابراین وقتی می گویند در کنار اسرائیل ایستاده اند، به این معنا نیست که همه چیز را قربانی می کنند، بلکه منافع خود را در ذهن دارند.»