اولین مقاله او: تقصیر به گردن مردان است نه زنان / اولین کتاب او: پیامبر دزدان / آنچه محقق داماد در مورد کهن الگوی پاریسی گفت

گروه فکر: مراسم یادبود دکتر محمد ابراهیم باستانی پریسی به مناسبت دهمین سالگرد درگذشتش، پنجشنبه 29 فروردین ماه در کانون زبان فارسی دکتر. بنیاد موقوفه محمود افشار.

به گزارش خبرگزاری اخبار آنلایناین مراسم با پخش پیام ویدئویی از استادان دکتر دکتر آغاز شد. حسن انوری، عضو هیئت انتخاب کتاب و جوایز بنیاد موقوفات افشار، خانم منصوره لیهنگ، دکتر داریوش رحمانیان و دکتر. روزبه زرین کوب، دو تن از اعضای هیأت علمی گروه تاریخ دانشگاه تهران.

پس از آن، دکتر. سید مصطفی محقق داماد، رئیس هیئت امنای دکتر بنیاد موقوفه محمود افشار حاضران و دقایقی در خصوص فعالیت علمی دکتر باستانی پاریسی. دکتر. محقق داماد، مرحوم استاد دکتر. محمدابراهیم باستانی پاریسیکی از هنرمندان نادری سلف صالح ما خواندند و افزود: او مورخ، نویسنده و هنرمندی بود که در چند هنر ممتاز بود: فن روان نویسی در نثر، هنر شعر در طنز و هنر شیرینی و بیان جذاب. آثار این بزرگوار نشان می دهد که با بیشتر علوم انسانی اسلامی آشنا بوده است.

خلاصه ای از زندگی پاریسی متاخر باستانی

محمدابراهیم باستانی پاریسی (متول 3 دی 1304 در پاریس – و در سال پنجم درگذشت فروردین 1393 تهران) مورخ، نویسنده، پژوهشگر، شاعر، موسیقی شناس، استاد دانشگاه تهران و از دراویش گنابادی بود.

در سال 1330 از دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد و برای انجام وظایف دبیری به کرمان بازگشت. در همان زمان با همسرش حبیبه حایری ازدواج کرد و تا سال 1337 در کرمان ماند و در آزمون دکتری تاریخ پذیرفته شد. باستانی پاریسی دکترای تاریخ خود را در دانشگاه تهران به پایان رساند و با پایان نامه ای درباره ابن اثیر دکترای خود را دریافت کرد.

او کار خود را از سال 1338 در دانشگاه تهران با سرپرستی مجله داخلی دانشکده ادبیات آغاز کرد و تا سال 1387 استاد تمام وقت آن دانشگاه بود و با آن دانشگاه ارتباط نزدیک داشت.

اولین نوشته‌اش مقاله‌ای بود با عنوان «تقصیر مردان است نه زنان» که در سال 1321 در مجله بیداری کرمان منتشر شد. سپس مقالات بی شماری را به عنوان نویسنده یا مترجم از عربی و فرانسوی در روزنامه ها و مجلاتی چون کیهان، اطلاعات، خواندنی ها، یغما، کتاب راهنما، آینده، کلک و بخارا منتشر کرد.

اولین کتاب باستانی پاریسی به نام پیامبر دزدان، شرح طنز نامه های شیخ محمد حسن زیدآبادی است و اولین بار در سال 1324 در کرمان منتشر شد. او در طول زندگی خود بیش از 60 عنوان کتاب نوشت یا ترجمه کرد. برخی از کتاب های قدیمی پاریس شامل مجموعه ای منتخب از مقالات او است که به عنوان کتاب جمع آوری شده اند و برخی نیز از ابتدا به صورت کتاب نوشته شده اند. در میان تالیفات او هفت کتاب متمایز است که همگی در نام خود عدد هفت را دارند مانند خاتون هفت قلعه و آسیا هفت سنگ. بعداً هشتمین کتاب با عنوان «هشتاد و هفت» به این مجموعه هفت کتابی اضافه شد.

سبک شعر قدیمی پاریس/ خواستار بارش برف و باران برای مردمانش

باستانی پاریسی طبعی لطیف و هماهنگ داشت. به گفته خودش پدرش نقش مهمی در علاقه او به شعر داشت. پدرم نامه‌هایی را که به مردم می‌نوشت در قالب شعر می‌نوشت، باستانی اولین شعر خود را در ده سالگی در سال‌های خشکسالی در پاریس سروده است. حتی دخترا هم از تشنگی نمیمیرن

خدایا برف و باران بیا تا آفرینش جهان شاد باشند

کشاورزان شاد و از زهر غم پاک باشند

بیا تا علف دشت ها و دره ها پر از گل شود

بیا پیرمرد شاد باشد نه صورتش پر باد

در شعر دیگری از باستانی پاریسی آمده است:

دوباره شب آمد و رفت، اول بیداری من و فکر مشکلاتم

شب خیالات و هر روز زندگی خسته است، روح و جسمم سنگینی بار تمام تکرارهاست

چه چیزی بین نبود این دو مرحله نهفته است؟ در این مرحله به اندازه کافی بودیم

او شانس را به عنوان سراب خود گرفت، اما حیف است برای غلبه بر مشکلات تلاش کند

بلوغ از خلق و خوی گذشت و آنچه باقی ماند تنگی قفسه سینه، کم خوابی و بیماری بود

داستانی گناه آلود و حیاتی که با خاطرات تاریک ثبت تخلف اشتباه گرفته شده است

در نهایت تو کوری به زندگی جاودانی شمع جان من که فدای وفاداری شد!

باستانی پاریسی 66 کتاب مکتوب از خود به جای گذاشته است.

پاریس باستان از دیدگاه دیگران

رودی متی: پاریسی یک نقالی به سبک سنتی ایرانی بود

رودی متی، ایران شناس آمریکایی و استاد دانشگاه دلور، درباره باستانی می گوید: «باستانی پاریسی ماکتی به سبک سنتی ایران بود. یعنی شیوه ای از قصه گویی که ریشه در این خاک دارد. از این رو داستان ها و افسانه های قدیمی را با سنت های محلی تطبیق داد. دوران کودکی و جوانی او در محیطی گذشت که هنوز از تحولات دنیای مدرن دور بود. بنابراین شناخت او از زمین، زندگی روستایی، دهقانان و عقاید و عقاید آنها، دانش حساس و وابستگی او به این مقولات عمیق بود… تاریخ برای او وجدان و شعوری بود که جامعه به آن نیاز داشت و به آن می اندیشید. به عنوان یک مورخ به عنوان یک پزشک در جستجوی بیماری های جوامع بشری، او کاملاً آگاه بود که درمان های مورخ لزوماً بدون خطا نیست.

عباس زریاب خویی: با لطایف الحیل، خواننده را درست در میانه داستان رها می کند

زریاب خویی درباره سبک جذاب و متفاوت باستانی در تاریخ‌نگاری می‌گوید: «اگر تاریخ برای عده‌ای در کشور ما ملال‌آور و بیهوده است، قدمت پاریسی توانسته است این ملال را از چهره تاریخ بزداید، حتی اگر خوانندگان از آثار او دوری کنند تاریخ، آنها ناخودآگاه به سمت تاریخ کشیده می شوند. و ناگهان متوجه می شوند که چگونه این نویسنده بزرگ با هوش و ذکاوت خاص خود او را در میانه نبرد تاریخ رها کرده است و چگونه نام های تاریخی ناآشنا و نام های دور از جغرافیای تاریخ به یکباره در مغزش جای می گیرد بدون اینکه او قادر باشد. برای انجام این.

آیرج افشار: قلمش مثل چسب است

قلم قدیمی مورخ و کاشف شبیه چسب “اوه” است. زیرا توانایی فوق العاده ای دارد که صد مورد را در یک مقاله خواندنی و جالب مانند چل تاکدوزی جای دهد. این تفکر یک سویه است که خوانندگان کتاب های او در هر شهر و هر روستا و هر منطقه ای باید آن را تحسین کنند و شاید من بیش از هر کس دیگری درک کرده باشم که دوستداران کتاب او با چه شور و شوقی نوشته هایش را می خوانند و می خوانند و می خوانند. هر گوشه از کشور آنها را در مجالس شبانه.

ایرج اشراقی: او داستان را با شعر می آراست

اشراقی، استاد گروه تاریخ دانشگاه تهران، معتقد است: «دکتر باستانی در آراستن تاریخ با اشعار، اسطوره‌ها، حماسه‌ها، جغرافیا و موضوعات شیرینی که بیشتر حواشی کتاب‌هایش را می‌پسندد، مهارت دارد.» اگر این حواشی از هم جدا شوند، یک کتاب جداگانه ایجاد می شود. هلدینگ Dr. پایبندی باستانی به اصول تاریخ نگاری را می توان در گریز او در آثارش به وضوح دید.

حسن زندیه: قصه گوی فصیح تاریخ

دکتر. حسن زندیه، استاد تاریخ دانشگاه تهران، در صفحه یادبود باستانی پاریسی در روزنامه ایران درباره او می‌نویسد: «قدمت در واقع از تاریخ نشأت می‌گیرد و با آن همراه است. داستانی که ریشه در دربار شاه نعمت الله و رهبری ارشادعلی شاه دارد. او مورخ راستین و درستی است که نسبت جامعه ایران با ادبیات و ساده نویسی را درک کرده و از آن بهترین استفاده را کرده است. باستانی نه تنها نویسنده ای عام و ساده اندیش است، بلکه در زندگی، راه رفتن، برخاستن، سخن گفتن و زیستن نیز مانند کتاب هایش بی عیب و نقص است. پاریسی را باید عاشق تاریخ دانست نه یک مورخ اسمی. چنین ویژگی ها، کردارها و گفتارهایی تنها از یک دیوانه واقعی که به دنبال لیلی می گردد، انتظار می رود و از یک داستان نویس خوش بین تاریخ انتظار دیگری نمی رود.

حسن روحانی: استاد فرزانه

حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی، هفتمین رئیس‌جمهور ایران، ضمن گرامیداشت یاد و خاطره استاد قدیمی پاریسی، گفت: این استاد فرزانه بیشتر عمر گرانبهای خود را با نگاهی ستودنی به تاریخ و تمدن ایران در تبیین ارزش‌های انسانی فرهنگ کشورمان گذراند ده ها اثر ارزشمند از خود بر جای گذاشته که هنوز وجود دارد. مثمر ثمر و روشنگر خواهد بود.

دوچرخه حسن باستانی: وارث بزرگوار نسب بیهقی

حسن باستانی راد، استاد تاریخ دانشگاه شهید بهشتی، درباره باستانی پاریسی می گوید: «دنیای باستانی پاریسی دنیای جالبی است اگر کسی بیش از 60 کتاب و صدها مقاله او را خوانده باشد و ساعت ها بنشیند و گوش کند. سخنان شیرین، شاید این آرامش او باشد.» و وقار، ملایمت و صبر، گرمی و مهربانی به این «دانشجوی چیگلی» تاریخ این امکان را داد که شهامت نوشتن مقاله ای بر اساس این واقعیت را داشته باشد که در «هفده پلنار پاریس» متولد شده است. و همیشه باستانی را بیان می‌کرد و به قول «نبی السرقین» می‌شناخت که آنچه در این خلاصه آمده است: «قطره‌ای در برابر دریا بیش از ذره‌ای در برابر وسعت نیست».

محمدعلی اسلامی ندوشن: فقط خاطره باقی می ماند

محمدعلی اسلامی نادوشن درباره استاد باستانی پاریسی نوشته است: «پزشکی پیر با حافظه قوی و ذهن تیزبین، همیشه معلمی دلنشین بود و با آن لهجه گرم کرمانی می توانست جماعت را در نظرش جلب کند چمنزاری که در آن انواع گیاهان رشد می کنند. از مرغ و سنبل انواع پرندگان به نوا می آمدند از بلبل تا کلاغ. روحش قرین آرامش باشد.”

و…

۲۱۶۲۱۶