ایلنا: محمدعلی دلنواز، نوازنده و آهنگساز بلوچ که اثرش در سریال «نون.خ» به تهیه کنندگی مهدی فرجی و کارگردانی سعید آقاخانی روی آنتن رفت، می گوید: وقتی شخص یا افرادی بدون اجازه از اموال شخصی استفاده می کنند، باید آنها را بکنند. به اشتباه خود پی ببرند و این درخواست «طمع» نیست.
کپی رایت به معنای رعایت حقوق مالی و معنوی نویسنده، تولید کننده و سازنده است که شامل تمامی آثار تولیدی و حتی بازار می شود. با تاکید بر اینکه فقدان قانون کپی رایت تنها بر وزارت ارشاد و شرکت های تابعه آن اثر نمی گذارد و همه نهادها و رسانه های رسمی باید برای ایجاد چارچوبی مشخص در این زمینه فکر کنند. و سازمان صدا و سیما یکی یکی از مهم ترین آنهاست، اما در این سال ها هر از گاهی شاهد بوده ایم که برخی از هنرمندان اعم از سینماگران، آهنگسازان و خوانندگان از پخش غیرمجاز آثار خود در شبکه های مختلف صدا و سیما انتقاد کرده اند. محمدرضا شجریان، همایون شجریان و محسن چاوشی خوانندگانی هستند که نسبت به پخش آثارشان از تلویزیون انتقاد و گلایه دارند. اما آخرین اتفاقی که در این زمینه افتاد، استفاده از چند قطعه موسیقی این آهنگساز از سریال «نون.خ» به کارگردانی سعید آقاخانی بود. یکی او از نوازندگان بلوچستان است.
محمدعلی دلنواز (نوازنده و آهنگساز) یکی وی یکی از هنرمندان خطه سیستان و بلوچستان است که در کنار اعضای گروه خود آثار متعددی در سطح ملی و بین المللی تولید و اجرا کرده است.
این هنرمند می گوید که سازندگان سریال «نون.خ» بدون اجازه از آثار او استفاده کرده اند. پیش از این حسین صفامنش از استفاده غیرمجاز از برخی قطعات کردی خود در این مجموعه تلویزیونی انتقاد کرده بود.
طی چند روز گذشته در صفحه شخصی خود از عوامل سریال «نون.خ» به دلیل استفاده غیرمجاز از آثارتان انتقاد کردید.
متاسفانه چند روز پیش متوجه شدم سریالی به نام نون.خ یکی یکی از محصولات اخیر بدون اجازه صاحب اثر توزیع شده است. من آهنگساز، تنظیم کننده و نوازنده بانجو این اثر هستم. اما عوامل مربوطه «نون.خ» بدون اجازه این اثر را در مجموعه خود قرار داده اند.
انتقادات خود را مستقیماً به بازیگران سریال «نون.خ» مطرح کردید؟
بله من از طریق بستری که در فضای مجازی دارم به این موضوع اعتراض کردم. فردای آن روز آقای فرجی تهیه کننده این مجموعه تلویزیونی با من تماس گرفت. ما به صحبت ادامه دادیم و او نظرات جالبی داد. اول گفتند زنگ زدند عذرخواهی کردند! من هم سپاسگزار بودم. فکر می کنم آقای فرجی با من تماس تلفنی جعلی داشت. یعنی می خواستند موضوع را به این واسطه برسانند تا با همین تماس قضیه تمام شود.
آیا این عذرخواهی نظر شما را تغییر نداد؟
فرجی ابتدا گفت که قصد دارد رسماً عذرخواهی کند. به آنها گفتم که کار من را بدون مجوز پخش ملی کرده اند و این با سرقت هنری فرقی ندارد. گفتم حالا که بحث معذرت خواهی است رسمی کن. گفتم وقتی کاری از من را بدون اجازه از تلویزیون ملی پخش می کنید، راه عذرخواهی این است که آن کار را با گوشی انجام ندهید. وقتی همه چیز رسمی است این عذرخواهی هم باید رسمی و رسانه ای باشد و خسارت را جبران کنید.
منظور از جبران خسارت چیست؟
ببینید من به دلیل مشکلات مالی و طمع مالی چنین درخواستی نکرده ام. می خواهم سازندگان این سریال بفهمند که وقتی از کار یک نفر استفاده می کنند باید برای این کار مجوز بگیرند.
آقای فرجی تهیه کننده سریال گفت اسامی گروهش را به ما بدهند تا در تیتراژ دور دوم پخش سریال قرار دهیم. من هم گفتم تا زمانی که راضی نباشم نمی‌توانم نام‌ها را به شما بدهم. با این حال باید راضی باشم. من به آنها گفتم که یک عذرخواهی رسمی به ما بدهکار هستند و باید خسارت را جبران کنیم.
این اتفاق افتاد
خیر و این در حالی است که برخی از افراد شما به دنیای مجازی آمده اند و حرف هایی می زنند که واقعیت ندارد. می گویند برای همین درنواز آمد و حرص خورد و خسارت خواست! در نهایت اسم این موضوع در مورد درخواست خسارت طمع نیست و همانطور که گفتم قصد من این است که عوامل سریال و سایر افرادی که این نوع کارها را انجام می دهند متوجه شوند.
اگر تقاضای جبران خسارت می کنید، این حق قانونی و اجتماعی شماست.
بله من واقعاً دوست دارم چنین فاجعه ای هرگز تکرار نشود. من این را یک فاجعه فرهنگی و ملی می دانم. این کار دزدی هنری بیش نیست و من آن را غیرقانونی می دانم. من کاری ندارم که اثر خلق شده توسط من چگونه و به چه شکل در دسترس دوستانم باشد. من منابع اصلی را تهیه کننده، کارگردان و آقای رامین وطن نیا می دانم که آهنگساز اثر به حساب می آیند. خودشان نوازنده هستند و اسمشان در گردش است، چرا همچین کاری کردند؟ آیا موسیقی بلوچ را می شناسید؟
آیا هنوز منتظر تماس تهیه کننده هستید؟
روزی که آقای فرجی به من زنگ زد، سیزدهم، یک ماه گذشت و از آن روز چند روز گذشت و هیچ اتفاقی نیفتاد. آقای فرجی به من گفتند که برای مشورت و گزارش می روند اما هنوز این کار را نکرده اند.
اما نکته جالب دیگری که باید به آن اشاره کنم این است که آقای فرجی در همان روزی که با هم صحبت کردیم به شخص دیگری اشاره کردند. گفتند یک نفر دیگر هم هست که ما موسیقی اش را گرفتیم و وضعیتش مثل شماست! بعد گفتند اما آن شخص آمد و از ما تشکر کرد که از کارشان استفاده کردیم و در سریال پخش کردیم! راستش را بخواهید گفتن این حرف برایم تحقیرآمیز بود. آیا این بدان معناست که باید از آنها به خاطر توزیع غیرمجاز کارم تشکر کنم؟ چرا باید این کار را انجام دهم؟
این را هم گفتند دوست عزیز؟ چرا که حسین صفامنش خواننده کردستانی نیز از انتشار غیرمجاز آثارش در جدیدترین سریال نون.خ گلایه دارد.
نه، اسم آن شخص را به من نگفتند. من آقای صفامنش را می شناسم و می دانم که از استفاده غیرمجاز از کار ایشان شکایت کرده اند.
امروزه نیز که کپی رایت به رسمیت شناخته نمی شود، سازمان ها و نهادها می توانند در چارت های سازمانی اداری خود استانداردهایی در این زمینه ایجاد کنند.
من با شما موافقم و فکر می کنم باید این اتفاق بیفتد تا شاهد این آشوب های فرهنگی و هنری و سرقت ادبی نباشیم.
البته این دفتر موسیقی یا حتی خانه موسیقی ایران است که باید از هنرمندان و اعضای خود حمایت کند.
بله همانطور که گفتید خانه موسیقی مسئولیت این نوع کارها را بر عهده دارد. به نظر من خانه موسیقی باید در کار و حمایت خود جدیتر باشد. وزارت ارشاد نیز دارای ادارات فرهنگی و هنری است. که موسیقی در این مجموعه است.
آیا از خانه موسیقی یا دفتر موسیقی تماس یا پیامی دریافت نکردید؟
نه، این طرف هایی که شما نام بردید با من تماسی نداشته اند. من به عنوان یک نوازنده مستقل، سال هاست که بدون هیچ حمایتی سخت کار می کنم. بدون شک تولید و ارائه هر اثر برای ما گران تمام می شود و روند دشواری دارد. چون پشتیبانی نداریم اکنون که به سختی پروژه ای را تولید و به پایان رسانده ایم، می بینیم که متأسفانه قبلاً صاحب خود شده است. بعد حساب کنید که از نسخه کپی شده کار ما استفاده کرده اند و نسخه ای که در سریال نون.خ پخش شده اصلش نیست. بنابراین کیفیت پایین تری دارد. این برای نوازنده ای که مستقل کار می کند اصلا خوشایند نیست.
از فعالیت های اخیرتان در عرصه موسیقی بگویید.
من دو گروه بلوچ دارم یکی از آن جمله می توان به گروه «ادینگ» و کاری که در سریال استفاده کرده ام، اشاره کرد. ساخته و بازی اعضای این گروه. گروه دیگری به نام «هانول» داریم و در زمینه موسیقی تلفیقی فعالیت دارد. برخی از اعضای این گروه تهرانی و برخی دیگر ساکن بلوچستان هستند. من و اعضای گروه «هنول» برای اولین بار مشغول کار روی اشعار مولانا هستیم که در قالب آلبوم ارائه می شود. من آهنگساز و تنظیم کننده این پروژه هستم و چندین بانجو هم می نوازم. ما بانجو آکوستیک، بانجو الکتریکی و بانجو برقی باس داریم. با توجه به نیاز ارکستر و نیاز به داشتن صدای جدید، احساس کردم بانجو الکتریک باس را به سازهای دیگر اضافه کرده ام. قصد ما این است که ادبیات فارسی را با لهجه موسیقی خودمان کار کنیم. این کاری است که با موسیقی افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان و برخی کشورهای دیگر انجام شده است. برای اولین بار می خواهیم در این دسته کار کنیم. همچنین با گروه دیگری که بین المللی است کار می کنم که ترجمه فارسی آن «موسیقی عرفانی شرقی» نام دارد. در این گروه سه فرهنگ موسیقی ترکیب شده است.
من و اعضای گروه «Música Mística de Oriente» کنسرت هایی در داخل و خارج از کشور اجرا کرده ایم. در آینده قصد داریم در خارج از کشور اجرا داشته باشیم. دوست عزیزم فرید الهامی نوازنده کردستانی نیز در این گروه بین المللی حضور دارد. دوست دیگری داریم که تبله می نوازد و موسیقی هندی را نمایندگی می کند و در خدمتش هستیم.
گروه دیگری به نام «آشا وهیشکا» داریم که آثارشان در خارج از کشور منتشر شده است. اولین آلبوم این گروه «بیداری» نام دارد و پیش از این منتشر شده است. آلبوم دوم ما آماده انتشار است و دوست عزیزم آقای آرش عادل پور به عنوان آهنگساز، تنظیم کننده و نوازنده سازهای خودمان همراه ما بوده است. البته دوستان نیز بنا به نیاز هر پروژه به عنوان نوازنده مهمان به ما ملحق می شوند. امیدوارم با این گروه و گروه عرفانی خود کنسرت اجرا کنیم.