گروه اندیشه: ظهور مفاهیم اسلام سیاسی در ایران معاصر، آرش صفری، نشر نی، چاپ اول، 1402، قیمت 400000 تومان. در پایان پیشگفتار، نویسنده اشاره می‌کند که «اصول اساسی این تحقیق در اوایل دهه 1990 در گفتگو با استادم، دکتر. روانشاد داوود فیرحی.
اکنون یک دهه تحقیق در مورد اسلام سیاسی به این نشریه سپرده شده است. اما علاقه مندان به پیدایش مفهوم اسلام سیاسی در این کتاب به چه موضوعاتی خواهند پرداخت؟ مؤلف تأکید می‌کند که «کتاب حاضر، پژوهشی است در پیدایش و بسط مفاهیمی که به ذهنیت، کنش سیاسی و اندیشه‌های اجتماعی اسلام‌گرایان در فاصله سال‌های 1320 تا 1357 شکل و جهت داده و صورت‌بندی‌های مختلف آنها را می‌دهد». و ایدئولوژی اسلام سیاسی را به وجود آورد. ساخت این مفاهیم برای رسیدگی به این سه چالش شرح داده شده است:
1- چالش دین با ماتریالیسم و جنبه ایدئولوژیک آن یعنی مارکسیسم که منجر به پیدایش مفاهیم جدیدی چون جهان بینی اسلامی و مکتب توحید، مسئله معرفت و فلسفه تاریخ در اسلام و انسان شناسی شد. و جامعه توحیدی بی طبقه و غیره.
2- چالش اسلام گرایان در چارچوب دین در برابر دین با سنت گرایان بهائی، پیوریتانیسم و مسلمان که به برداشت های ایدئولوژیک و انقلابی از آیات قرآن، تاریخ شیعه و عقاید اسلامی-شیعی انجامید.
3- چالش دین و دولت در مقوله هایی چون حقوق، اقتصاد و فرهنگ که موضوعاتی چون اقتصاد در مکتب اسلام، هنر و ادبیات اسلامی و تصویر زن مسلمان مبارز مکه ای را به وجود آورد.
نویسنده در مقدمه صفحه 18 به ظهور بعدی مفهوم حکومت اسلامی اشاره می کند. شهریور این موسسه که در سال 1320 تأسیس شد، توانست تصویر مثبتی از حکومت برای طیف وسیعی از مردم ایجاد کند. بسیار مهم است که افکار عمومی در مقولاتی مانند عدالت اجتماعی و نقش حداکثری دولت در جامعه از سه چالش ذکر شده در بالا شکل بگیرد.
نویسنده چالش های سه گانه را در سه بخش ارائه می دهد که بخش اول چالش دین و مادی گرایی است که شامل هشت فصل درباره گسترش اندیشه های مادی در ایران، فصل دوم دین و معرفت، فصل سوم فلسفه الهی و فلسفه مادی است. ، فصل چهارم، مکتب توحیدی، فصل پنجم ادبیات و علوم انسانی تحت کنترل ایدئولوژی، فصل ششم مسئله معرفت، فصل هفتم انسان شناسی توحیدی، فصل هشتم توحید در جامعه، فصل دوم چالش دین علیه دین، شامل شش فصل، فصل اول اسلام و عقب ماندگی جوامع اسلامی، فصل دوم قرآن، فصل سوم بهایی، فصل چهارم کسروی و طهارت، فصل پنجم از تشیع تا تشیع علوی. فصل ششم تفسیر عقیدتی مفاهیم دینی و فصل سوم با چهار فصل، فصل اول گرایش های دینی در حوزه اجتماعی، فصل دوم زن در مکتب اسلام، فصل سوم قانون و تشریع در اسلام، و فصل چهارم به بررسی اقتصاد در مکتب اسلام در مجموع در 645 صفحه می پردازد.
* نکته این است که نویسنده کتاب با توجه به کتاب مذکور در مورد اسلام سیاسی، پیشینه تاریخی آن و اینکه کدام یک از مفاهیم ذکر شده می تواند منجر به توسعه علم و تولید آن، ملت سازی و در نهایت توسعه شود، دکتر . آرش صفری گفتگویی داشتیم که فردا به آن فکر خواهید کرد.
بیشتر بخوانید:
۲۱۶۲۱۶