یک کارشناس آموزش و پرورش با بیان اینکه تنبیه بدنی دانش آموز غیرقانونی و غیرمجاز است، گفت: معلمان باید حتما چه در دوره دانشجویی و چه در دوره‌های شش ماهه یا یکساله آموزش‌های لازم را در این زمینه ببینند، البته در این بخش آموزش و پرورش و نهادهای آموزشی در سطح آکادمیک به این موضوعات توجه لازم نشان نمی‌دهند.
به گزارش خبرنگار بازتاب آنلاین، در روزهای اخیر خبر بستری شدن یک دانش‌آموز ۱۳ساله کوهدشتی به دلیل آسیبی که در پی تنبیه بدنی توسط معلمش به کبد وی وارده شده و منجر به بستری شدن او در بیمارستان شده بود، خبرساز شد؛ چندی پیش‌تر نیز تصاویری از تنبیه دانش‌آموزان در مدرسه‌ای در استان سیستان و بلوچستان منتشر شده بود؛ اگرچه در سنت‌های کهن ما تنبیه دانش‌آموز از طرف معلم نیز وجود داشته و بعضا مورد پسند هم بوده است اما با تغییر روش‌های آموزشی از مکتب به مدرسه و تغییر نگرش‌هایی که در خصوص تربیت دانش‌آموزان به ویژه در سال‌های اخیر ایجاد شده است تنبیه بدنی دانش‌آموز در مدرسه به شدت کاهش پیدا کرده است اما متأسفانه در معدود مواردی همچنان دانش‌آموز توسط معلم تنبیه شده و شاهد اتفاقات ناگوار در این زمینه برای دانش‌آموزان هستیم.
محمدرضا نیک نژاد، فعال صنفی و کارشناس آموزش و پرورش، در گفت‌وگو با بازتاب آنلاین درباره علل تنبیه دانش‌آموز توسط معلم و صدمات روحی و جسمی ناشی از این تنبیه برای دانش‌آموز گفت: در حالت کلی تنبیه یک کار غیرقانونی و غیرمجاز است. آن هم تنبیه فیزیکی که تقریبا در قوانین بین‌المللی نیز جرم محسوب می‌شود و نباید وجود داشته باشد.
وی با بیان اینکه در این موضوع باید به چند نکته دقت کرد، گفت: تنبیه بدنی یک موضوع فرهنگی است که ریشه‌های چند هزارساله دارد و در ادبیات ما ریشه‌های چند صدساله دارد و یکی از روش‌های تربیتی در اشعار شاعران بزرگ و حتی شاعران معاصر صد سال گذشته، تنبیه بوده است و این موضوع در مکتب خانه‌ها ریشه داشته است اما وقتی که آموزش و پرروش مدرن شد، شکل و شمایل ساختار فیزیکی تغییر کرد و میز و صندلی و کلاس جایگزین مکتب خانه‌ها شد و روش‌ها نوین‌تر شد اما متأسفانه آن فرهنگ و ذهنیت هنوز باقی مانده است اگر چه بسیار کمرنگ شده است ولی به هرحال وجود دارد.
این کارشناس آموزش و پرورش با تاکید بر اینکه باید شیوه‌هایی به کار گرفته شود که این روش تنبیه به صفر برسد، تصریح کرد: ما ۱۶ میلیون دانش‌آموز داریم و پراکندگی جغرافیایی مدارس بسیار زیاد است و این پراکندگی فرهنگ‌های مختلف را در برمی گیرد، در برخی از خانواده‌ها نیز تنبیه وجود دارد و بعضی از این دانش‌آموزان تنها روشی را که در خانواده برای تربیت دیده‌اند عموما همین تنبیه بوده است و پدر و مادر بچه‌ها را تنبیه می‌کنند.
نیک نژاد با اشاره به حضور دانش‌آموزان در مدرسه تصریح کرد: وقتی هم دانش‌آموزان در چهارچوب کلاس قرار میگیرند کلاس شلوغ است و تراکم بالایی وجود دارد و با توجه به محدودیت‌های خانوادگی و اجتماعی یکی از معدود مکان‌هایی که می‌توانند به صورت جمعی کاری را انجام دهند و یا از آن برای تخلیه روحی و جسمی خود استفاده کنند، همین کلاس است. بنابراین این موارد باعث می‌شود در معدود مواردی آستانه تحمل در کلاس پایین‌تر بیاید و ممکن است معلم اقدام به تنبیه دانش‌آموز کند.
لزوم ارائه آموزش‌های موثر قبل و حین خدمت به معلمان
وی ادامه داد: همچنین زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی و آموزشی وجود دارد که برخی از دانش‌آموزان علاقه‌مند به درس خواندن نیستند و این عدم علاقه به تحصیل به موضوعات متفاوتی از جمله محتوای کتاب، شیوه‌های آموزش، رفتار معلم و شرایط اجتماعی و اقتصادی جامعه باز می‌گردد و برخی از دانش‌آموزان علاقه‌مند نیستند در کلاس حضور داشته باشند و وقتی معلم در حال انجام کار خود است این دانش‌آموزان یا حواس پرتی دارند، یا با شیطنت‌هایشان سایر دانش‌آموزان و یا معلم را اذیت می‌کنند اما در نهایت هیچ کدام از این موارد تنبیه بدنی را توجیه نمی‌کند.
این کارشناس آموزش و پرورش با تاکید بر آموزش‌های موثر به معلمان گفت: معلمان به روش‌های مختلفی جذب می‌شوند تعدادی از آن‌ها به دانشگاه فرهنگیان می‌روند و تعداد دیگری از آن‌ها با آزمون استخدام می‌شوند و دوره‌های کوتاه مدت شش ماه تا یکساله را باید بگذارنند و بعد وارد مدرسه می‌شوند. بنابراین معلمان باید حتما چه در دوره دانشجویی و چه در دوره‌های شش ماهه یا یکساله آموزش‌های لازم را در این زمینه ببینند، البته در این بخش آموزش و پرورش و نهادهای آموزشی در سطح آکادمیک به این موضوعات توجه خوبی نشان نمی‌دهند.
نیک‌نژاد تصریح کرد: باید آموزش‌های کارآمد به معلمان در این زمینه ارائه شود همچنین معلمان باید قوانین را بیاموزند و این قوانین باید در آموزش و پرورش سفت و سخت گرفته شود و معلمان باید بدانند که اگر بچه‌ها را تنبیه کنند با پیامدهای حقوقی و اداری ممکن است مواجه شوند. همچنین ارائه آموزش‌های ضمن خدمت به معلمان بسیار مهم است؛ باید ارزیابی‌هایی از معلم صورت بگیرد چه در زمانی که معلم قرار است استخدام شود و چه در زمانی که مشغول فعالیت است باید از لحاظ شرایط روحی، جسمی، حتی اقتصادی و اجتماعی تحت بررسی قرار بگیرند.
نیک نژاد در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: این نکته را نیز باید اضافه کنم که فشارهای اقتصادی، اجتماعی، معیشتی و منزلتی متأسفانه زمینه آن به گونه‌ای در آموزش و پرورش وجود دارد که آستانه تحمل معلم را کم کرده است اگرچه این موضوع اصلا درست نیست و نباید اینگونه باشد اما معلمان هم انسان هستند و نمی‌توان بعد انسانی را که در وجود همه ما است و تحت تأثیر شرایط مختلف ممکن است تغییر کند را کنار بگذاریم. عموما معلمان از شغلشان نارضایتی دارند و در شرایطی هم نیستند که کار را ترک کرده و یا بتوانند با انجام کارهای دیگر کمک معیشتی داشته باشند و عموما این افراد با نارضایتی و بی‌حوصلگی سرکلاس حاضر می‌شوند. البته بیش از ۹۹ درصد از معلمان با توجیه اینکه یک کار انسانی انجام می‌دهند و دانش‌آموزان را مانند فرزندان خود می‌دانند هم به لحاظ آموزشی به دانش‌آموز توجه دارند و هم از لحاظ تربیتی، اما به هر حال تعداد محدودی هم هستند که از سر نارضایتی‌ها آستانه تحملشان کم می‌شود و ممکن است چنین اقداماتی را انجام دهند اما همانطور که عرض کردم این درصد کم از معلمان باید شناسایی شوند و اجازه داده نشود چنین رفتارهایی با دانش‌آموزان داشته باشند .
به گفته وی، دولت باید شرایط زیست معلم را به گونه‌ای فراهم کند که به هرحال معلم با فراغ بال بر سرکلاس حاضر شده و آستانه تحمل بالایی داشته باشد.