ایرنه مهرگان: می گویند ابر دزدیده شده است. اگر ابرها را ندزدند احتمالا نمی گذارند ابرها به سمت ایران بیایند و اینها دلیل بی برفی بودن کوه ها و زمستان خشک و بی باران ایران از مرزهای ترکیه شروع شده و همه جا را فرا گرفته است. اما اگر از متخصصان و صاحب نظران این حوزه بپرسید، آنها به دلایل علمی این سخنان را رد خواهند کرد.
دلیل این بحث ها عکس زیر دو کوه در خط مرزی دو کشور ایران بود. یکی برفی و خشک.
مهدی زارع، استاد پژوهشگاه زلزله‌شناسی و رئیس گروه زمین‌شناسی فرهنگستان علوم، از جمله افرادی است که شایعات سرقت اخیر در شبکه‌های اجتماعی را تکذیب کرد. در پاسخ به این سوال که دلیل اصلی ناپدید شدن ابرهای باران زا در شمال غرب ایران و تداوم آن در مناطق همجوار ترکیه چیست، می گوید: «کوه های زاگرس در جنوب غربی ایران و جنوب شرق ترکیه سایه باران ایجاد می کنند». این مانع توپوگرافی باعث می شود ابرهای باران زا قبل از رسیدن به شمال غرب ایران پراکنده شوند و همچنان بارندگی کمتری در این منطقه ایجاد شود.
وی با اشاره به وجود سامانه‌های اقلیمی محلی مانند سامانه‌های پیشانی که می‌تواند بر توزیع بارش در منطقه تأثیر بگذارد، خاطرنشان کرد: اگر سامانه پیشانی شدید به شمال غرب ایران نزدیک شود، ممکن است با شرایط نامساعدی مانند هوای خشک یا عمودی همراه شود. باد . ممکن است سیستم فرونتال را ضعیف کند و باعث شود ابرها قبل از رسیدن به ایران ناپدید شوند. از طرفی مناطق همجوار ترکیه برای توسعه و نگهداری ابرهای باران زا مساعدتر هستند و به همین دلیل این مناطق بارندگی بیشتری دارند.
زارع ادامه می دهد: ناپدید شدن ابرهای باران زا در شمال غرب ایران و تداوم آنها در نواحی مجاور ترکیه را می توان به ترکیبی از توپوگرافی، گردش جوی و سیستم های آب و هوایی محلی نسبت داد. و در نتیجه بین شمال غرب ایران و مناطق ترکیه مقادیر متفاوتی بارندگی وجود دارد.
چرا دریاچه ارومیه آبی جز یک وان آب ندارد؟
از جمله مقایسه هایی که این روزها در شبکه های اجتماعی انجام می شود و وزن زیادی به همراه دارد، مقایسه دریاچه ارومیه و دریاچه وان ترکیه است. یکی دره خشک است و دیگری هنوز پر از آب است.
با مقایسه این دو دریاچه، دکتر. زارع: «با مقایسه عوامل مرتبط با سطح آب در این دریاچه ها که شرایط جغرافیایی و اقلیمی مشابهی دارند، اما محیط اطراف آن سیاست های مدیریتی متفاوتی را تعیین می کند، می تواند راه مناسبی باشد.» شناسایی علل کاهش آب دریاچه. ارومیه. مقایسه این متغیرها می تواند به توضیح تفاوت های مشاهده شده در رفتار دریاچه های ذکر شده در دهه اول قرن بیست و یکم کمک کند. پارامترهای هیدرومتری و اقلیمی و همچنین شاخص تفاوت نرمال شده پوشش گیاهی و شاخص تفاوت نرمال شده جریان آب، دما و تبخیر و تعرق در دو دریاچه اساساً روندهای یکسانی را نشان می دهند، اما این توضیح قانع کننده ای برای تغییرات سطح آب دریاچه ارومیه نیست. . نتایج تحقیق نشان داده است که پروژه های سدسازی و انحراف آب، گسترش کشاورزی آبی و عمق کم دریاچه ارومیه در اکثر نقاط از عوامل اصلی کوچک شدن و خشک شدن دریاچه ارومیه نسبت به دریاچه وان بوده است.
تاکتیک ترکیه برای ربودن ابرها از ایران!
وی همچنین به تأثیر باد عمودی ناشی از نمک و متان بر دریاچه ارومیه در شمال غربی ایران اشاره می کند و ادامه می دهد: برخی از محققان معتقدند ترکیب نمک و متان در اطراف دریاچه خشک شرایط جوی منحصر به فردی را ایجاد می کند که کمک می کند. در ایجاد بادهای عمودی وجود نمک در دریاچه ارومیه منجر به ایجاد بادهای عمودی می شود. با تبخیر آب از سطح دریاچه از طریق رسوب نمک غلیظ و سایر مواد معدنی، هوای بالای دریاچه در مقایسه با هوای اطراف متراکم تر و سنگین تر می شود. این تفاوت در چگالی ناحیه ای را ایجاد می کند که منجر به تشکیل جریان های صعودی می شود. «این جریان‌های صعودی می‌توانند الگوهای باد عمودی ایجاد کنند.»
متان در دریاچه ارومیه
مشکل دیگری هم هست که استاد پژوهشگاه زلزله شناسی مطرح می کند. دریاچه ارومیه همچنین حاوی گاز متان است که می تواند در اثرات باد عمودی نقش داشته باشد. متان گازی است که یک اثر گلخانه ای قوی در جو ایجاد می کند و تخمین زده می شود که حدود 25٪ در گرم شدن دما و در نتیجه تغییرات آب و هوایی نقش دارد. اما عملکرد او بسیار متفاوت است دی مونوکسید کربن (یک گاز گلخانه ای معروف) است. متان یک گاز گلخانه ای قدرتمند است که می تواند گرما را در جو به دام بیندازد. هنگامی که انرژی خورشیدی به سطح دریاچه می رسد، گرم می شود و دمای هوای بالای آن افزایش می یابد. متان با به دام انداختن مقداری از گرمای ساطع شده از سطح دریاچه، این اثر گرم شدن را افزایش داده است. اختلاف دما بین سطح دریاچه و ارتفاعات بالاتر می تواند جریان های همرفتی ایجاد کند که منجر به الگوهای باد عمودی می شود.
به گفته زارع، اثر ترکیبی نمک و متان – زمانی که مقدار آن زیاد باشد – محیط مساعدی را برای ایجاد بادهای عمودی در دریاچه ارومیه ایجاد می کند. جریان‌های صعودی ناشی از اختلاف چگالی ناشی از غلظت نمک، همراه با جریان‌های همرفتی ناشی از تغییرات دما، احتمالاً ناشی از متان، منجر به حرکت عمودی توده‌های هوا می‌شود. این بادهای عمودی می توانند اثرات مختلفی بر الگوهای آب و هوایی محلی و تشکیل ابر داشته باشند. الگوهای بارندگی و حتی بر انتشار آلاینده ها در جو تأثیر می گذارد.
چه کسی دریاچه ارومیه را خشک کرد؟
در پاسخ به شایعات مطرح شده، این موضوع نیز قابل تامل است. بیایید فرض کنیم که ابرها دزدیده شده اند. پس چه کسی دریاچه ارومیه را خشک کرد؟
رئیس گروه زمین شناسی فرهنگستان علوم پاسخ می دهد: «دلیل اصلی تبدیل ارومیه به بستر دریاچه خشک، دخالت انسان بود. عوامل اقلیمی نیز نقش کمتری داشتند، در حالی که عوامل انسانی نقش تعیین کننده داشتند. در میان تجاوزات انسانی، احداث بزرگراه شهید کلانتری از وسط دریاچه نیز خشکی دریاچه را تحت تأثیر قرار داده است، اما احداث سدهای متعدد بر روی رودخانه‌های منتهی به این دریاچه سهم بسزایی در بروز این فاجعه داشته است.
وی ادامه می دهد: کاهش آب های زیرزمینی نیز عامل مهمی در خشک شدن دریاچه است. تحلیل روزهای گرد و غبار در حوضه ارومیه نشان دهنده نوسانات سالانه و فصلی گرد و غبار در سراسر غرب ایران است. این نشان می دهد که گرد و غبار حوضه ارومیه عمدتاً تحت تأثیر فعالیت گرد و غبار منطقه ای است و بستر خشک شده دریاچه تاکنون به میزان کمتری در افزایش آلودگی گرد و غبار نقش داشته است. جریان باد غالب معمولاً جنوب غربی است که گرد و غبار را از شمال ارومیه می برد و شهر تبریز را تحت تأثیر قرار می دهد.