در نزدیکی به 100 هزار سال قبل، گونه‌هایی از انسان با قامتی کوتاه‌تر از 120 سانتیمتر در جزیره فلورس اندونزی زندگی می‌کردند. یک سوال جالب این است که آیا هابیت‌ها هنوز هم وجود دارند؟
گرچه معمولاً هابیت‌ها به‌عنوان شخصیت‌هایی در حال جشن و نوشیدن، باغبانی و تخریب حلقه‌ها در سرزمین خیالی تالکین تصویر می‌شوند، اما در واقعیت، بقایای باستانی نشان می‌دهد که انسان‌نماهایی با اندازه‌ی هابیت، در گذشته در جزیره فلورس اندونزی زندگی می‌کردند. با این‌حال، محققان با وجود پیداکردن برخی از مصنوعات این انسان‌های کوتاه‌قامت، مانند ابزار سنگی، هیچ مدرکی از اربابان تاریکی یا شمشیرهای شکسته پیدا نکرده‌اند.
بقایای باستانی متعلق به گونۀ موسوم به Homo floresiensis، که به نام «هابیت فلورس» هم شناخته می‌شوند، در این جزیره پیدا شده‌اند. هنوز با گسترش تحقیقات در زمینه هابیت فلورس، چندین پرسش مهم برای پاسخ‌دادن باقی مانده است. یکی از مهمترین این پرسش‌ها، مربوط به این است که آیا H. floresiensis هنوز زنده است؟
جزیره فلورس
طبق گفته موزه ملی تاریخ طبیعی اسمیتسونیان، جزیره فلورس ممکن است هرگز پل زمینی نداشته باشد که به گونه های جدید اجازه ورود به اکوسیستم را بدهد.
در دوران پلیستوسن (عصر یخبندان)، این جزیره محل زندگی موجودات مختلفی از جمله اژدهای کومودو، لاک پشت های غول پیکر، جوندگان غول پیکر و استگودونت ها (اجداد فیل های ماقبل تاریخ) بود.
ابزار سنگی مرد فلورس
در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰، پدر تئودور وِرهوفن، کشیش کاتولیک هلندی که در جزیره زندگی و کار می‌کرد، به دنبال کاوش و مکان‌یابی جاهایی برای پیدا کردن باستان‌شناسی‌های قدیمی‌تر، آغاز به کار کرد.
ورهوفن، که در رشته باستان‌شناسی در کالج تحصیل کرده بود، یکی از نخستین افرادی بود که ابزارهای سنگی در جزیره را شناسایی کرد و بقایای استگودون را کشف کرد.
در آغاز، ورهوفن و تحقیق‌گران دیگر معتقد بودند که کرسی‌های سنگی توسط هومو اِرِکتوس از جزیره جاوه‌ی مجاور به جا مانده‌اند. پس از تجزیه و تحلیل و تاریخ‌گذاری رسوبات کشف‌شده در دهه‌ی ۱۹۹۰، محققان به این باور رسیدند که یک انسان‌نما شبیه H. erectus در گذشته در این جزیره زندگی می‌کرده است.
در سال 2003، یک تیم تحقیقاتی اندونزیایی-استرالیایی پس از تقریباً سه سال حفاری در غار لیانگ بوآ، جمجمه Homo floresiensis را کشف کردند.
چه کسی هومو فلورسنس را کشف کرد؟
باستان شناس Wahiyo Saptomo بر کار بنجامین تاروس، یک کارگر محلی نظارت کرد که تا زمانی که جمجمه ظاهر شد، رسوبات را برداشت. با کمک Roku’s Dave Ave، جانورشناس و باستان شناس توماس سوتیکینا، آنها بقایای جمجمه را به طور کامل خارج کردند.
به دلیل اندازه حفره مغز، محققان فرض کردند این جمجمه متعلق به یک کودک است. اما پس از تجزیه و تحلیل دندان های جمجمه و دوام آنها به این نتیجه رسیدند که این جمجمه متعلق به یک فرد بالغ است. در نهایت، بقایای اسکلتی جزئی بیرون آورده شد و توسط محققان به عنوان LB1 یا Liang Bua 1 تعیین شد.
با این حال، هیچ انسان شناس فیزیکی در این تیم تحقیقاتی وجود نداشت. مایک موروود، یکی از رهبران تیم تحقیقاتی، از پیتر براون، دیرینه شناس دانشگاه نیوانگلند استرالیا خواست تا به آنها بپیوندد. کار براون به نامگذاری H. floresiensis کمک کرد.
بر اساس مطالعه ای در سال 2004 توسط تیمی از محققان که در مجله نیچر منتشر شد، LB1 زنی 30 ساله به نام بانوی کوچک فلورس یا فلو بود. با توجه به بقایای موجود، ارتفاع H. floresiensis کمتر از 4 فوت (1 متر و 20 سانتی متر) بود.
مقایسه جمجمه انسان مدرن و هابیت فلورس
هابیت های جزیره فلورس
H. floresiensis پس از کشف تحت آزمایشات قدمت قرار گرفت و نتایج اولیه این بود که این هابیت 12000 سال پیش می زیسته است. نتیجه عجیبی بود که خیلی بدیع به نظر می رسید. با این حال، پس از تجزیه و تحلیل مجدد، سن بقایای LB1 بین 100000 تا 60000 سال و سن ابزارهای سنگی کشف شده بین 19000 تا 50000 سال تخمین زده شد.
از زمان کشف اولیه در سال 2003، محققان نمونه های دیگری از H. floresiensis را در این جزیره پیدا کردند. تجزیه و تحلیل بیشتر بقایای آنها به این پیشنهاد منجر شد که H. floresiensis بیشتر با H. erectus و Australopithecus afarensis، ملقب به لوسی مرتبط است.
فلورس هابیت هنوز زنده است؟
در حال حاضر، محققان، به دنبال بررسی باقیمانده‌های H. floresiensis و هر نمونه یا اثر جدیدی که در جزیره کشف شده، هستند. این همچنین مورد بحث قرار دارد که آیا H. floresiensis همچنان زنده است یا خیر.
در سال ۲۰۲۲، گرگوری فورث، یک انسان‌شناس بازنشسته، ادعا کرد که در فلورس یک “مرد میمونی” دیده شده است که گمان می‌رود H. floresiensis باشد. با این حال، سایر پژوهشگرانی که به هابیت فلورس پرداخته‌اند، با این موضوع مخالفت کرده‌اند. این پژوهشگران معتقدند که با جمعیتی حدود دو میلیون نفر در جزیره، باید بیشتر از این به هابیت فلورس برخورد شود.
با توجه به این نکته، برای تولید فرزندان سالم، باید جمعیت بزرگی از H. floresiensis وجود داشته باشد. با این وجود وجود شواهد کمی برای اثبات وجود چنین جمعیتی وجود دارد، بنابراین احتمال اینکه هابیت فلورس همچنان در جزیره زندگی می کند کم است.
مترجم: زهرا ذوالقدر