مدتی است که اخبار و مطالبی در مورد دود اسپند و مضرات آن و همچنین هشدارهایی در مورد سرطان زا بودن این گیاه در فضای مجازی و بعضاً سایت های خبری ارائه دهنده اسناد آزمایشگاهی در این باره دست به دست می شود.
به گزارش ریمنیو به نقل از ایرنا، در گزارش ها و مطالبی که به این موضوع پرداخته، ادعا شده است که مقداری اسپند در آزمایشگاه برای تعیین عناصر تشکیل دهنده دود مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این تحقیق شامل وجود هارمین و بنزن در دود قلع است. هارمین یک ماده شیمیایی شناخته شده است که باعث خواب آلودگی می شود و دوزهای بالای آن در برخی کشورها توهم زا و غیرقانونی است. بنزن همچنین یک سرطان زا شناخته شده است و تحقیقات نشان داده که اگر بنزن با تنفس وارد بدن شود به دی. ان.ای آسیب می‌زند و باعث سرطان می‌شود.
مصرف اسپند در ایران و برخی از کشورهای دیگر سابقه بسیار قدیمی دارد و برای تسکین درد و آفت چشم، درمان برخی بیماری ها، ضدعفونی کردن محیط و… استفاده می شود. اگرچه تصور می شد مفید باشد، اما انتشار نتایج این تحقیق باعث نگرانی های متعددی شد. در همین راستا، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و متخصص ریه کودکان، دکتر. با حسین میرلوحی ملاقات کردیم.
وی با تاکید بر اینکه هر ماده ای در آزمایشگاه می تواند یک نتیجه و نتیجه دیگری در بدن ما بدهد، گفت: در این گزارش خبری تحقیقات آزمایشگاهی انجام شد و به این نتیجه رسیدند که دود اسپند ممکن است سرطان زا باشد اما این آزمایش مراجع معتبر زیادی ندارد. اینکه بگوییم کاملاً درست است یا حتی آن را انکار کنیم.
اسپند دود کردن را توصیه نمی‌کنیم
میرلوحی ادامه داد: اما به هر حال اسپند دود کردن را توصیه نمی‌کنیمم زیرا می تواند باعث تشدید بسیاری از بیماری های ریوی و همچنین تنگی نفس در بیماران آسمی شود.
این فوق تخصص ریه اطفال در پاسخ به سوالی درباره خواص ضدعفونی کننده و ضد ویروسی دود اسپند می گوید: ما خاصیت میکروب کشی و ویروس کشی دود اسپند را قبول نداریم و این موضوع ثابت نشده است. دود اسپند البته عوارض جانبی دارد، نه لزوماً سرطان زا، زیرا هنوز در بیمارستان و افراد سالم آزمایش نشده است تا مشخص شود که آیا واقعاً باعث سرطان می شود یا خیر، اما بر اساس داده های آزمایشگاهی به این نتیجه رسیده اند که اگرچه نتیجه قطعی نیست: اشتباه است، نتیجه گیری کاملی نیز نیست.
میرلوحی افزود: از طرفی دود اسپند در افراد مبتلا به آسم یا هر بیماری تنفسی عوارض ایجاد می کند. استنشاق دود اسپند یا هر دودی می تواند باعث تشدید و تشدید بیماری شود و یکی از توصیه های رایج ما این است که اسپند برای بیمار‌های آسمی دود نکنید. در بیمار آسمی دود اسپند می‌تواند باعث تنگی نایچه‌ها و نای شود که در پزشکی به آن اسپاسم می‌گوییم که خطرناک بوده و حتی می‌تواند تهدیدکننده حیات هم باشد.
وی در ادامه اظهارات خود گفت: اسپند دود کردن هیچ تاثیری بر بیماری هایی مانند کرونا، سرماخوردگی، آنفولانزا ندارد و مطالعه معتبری در این زمینه نداریم.
این فوق تخصص ریه اطفال در پاسخ به این سوال که آیا در کشور ما در مورد دود اسپند تحقیق شده است؟ او گفت: «تاکنون هیچ تحقیقی در این زمینه ندیده‌ام. TCM ممکن است تحقیقاتی انجام داده باشد، اما من چیزی ندیده‌ام که در یک مجله معتبر منتشر شده باشد.
میرلوحی با بیان اینکه تحقیق در این زمینه ضروری است، اضافه کرد: هر ماده ای به صرف اینکه نیاکان ما یا طب سنتی از فواید آن صحبت کرده اند، لزوماً مفید نیست، از سوی دیگر نمی توان آن را 100 درصد رد کرد. در نتیجه باید تحقیقات علمی انجام شود و نتایج آن منتشر شود. وقتی چیزی به نام گردو کشیدن در کشور ما رواج پیدا کرد، باید فواید و مضرات آن را مشخص کنیم.
همه چیز در طبیعت مفید نیست
وی ادامه داد: برخی معتقدند همه چیز در طبیعت مفید است اما اینطور نیست. در طبیعت قارچ های زیادی وجود دارد که اگر آنها را بخوریم می میریم یا سرطان کبد ایجاد می کنیم. همه چیز طبیعی لزوما سالم نیست. راه انجام این کار از طریق تحقیق و مطالعه زیاد است.
یک پزشک طب سنتی ممکن است بگوید که در مورد موضوع خاصی تحقیق کرده است، اما باید بررسی شود که آیا آن تحقیق در شرایط مناسب انجام شده و آیا معیارهای علمی رعایت شده است یا خیر. در صورت رعایت تمامی شرایط، نتیجه با تحقیقات و مطالعات بیشتر تایید خواهد شد. هیچ چیزی در پزشکی را نمی توان بر اساس یک مقاله یا یک مطالعه رد یا تایید کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران همچنین در مورد دود کردن عنبرنسا اظهار کرد: ما اثر مثبتی از اسپند و عنبرنسا ندیدیم، اما اثر منفی زیاد دیده‌ایم. خیلی از افراد ممکن است آسم داشته باشند، اما از آن بی اطلاع باشند و آسم خفیفی داشته باشند. بسیاری از مواقع کودک آسم خفیفی دارد که با همین دود‌ها یعنی اسپند و عنبرنسا بیماری آنها شعله‌ور می‌شود؛ یعنی کودک در آستانه خفگی به دست ما می‌رسد.