سرطان ستون فقرات یکی از بیماری‌های خطرناک است که می‌تواند زندگی بیماران را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار دهد. بیماران و خانواده‌های آن‌ها با آشنایی با نشانه‌ها، روش‌های تشخیص و گزینه‌های درمانی این بیماری، می‌توانند بهتر با آن مقابله کنند. در ادامه، به بررسی جامع این نوع سرطان می‌پردازیم.
سرطان ستون فقرات چیست؟
سرطان ستون فقرات به رشد غیرطبیعی و کنترل‌نشده سلول‌ها در ناحیه ستون فقرات گفته می‌شود. این بیماری را می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد:
- سرطان اولیه ستون فقرات: در خود ستون فقرات شکل می‌گیرد و نسبتا نادر است
- سرطان متاستاتیک ستون فقرات: شایع‌تر است و زمانی که سرطان از سایر قسمت‌های بدن مانند پستان، ریه یا پروستات به ستون فقرات گسترش می‌یابد، رخ می‌دهد
علائم سرطان ستون فقرات کدام اند؟
تشخیص زودهنگام این نوع سرطان می‌تواند در روند درمان بسیار مؤثر باشد. برخی از مهم‌ترین نشانه های سرطان ستون فقرات عبارت‌اند از:
- درد مداوم کمر که با استراحت بهبود نمی‌یابد و معمولا در شب تشدید می‌شود
- درد تیرکشنده که ممکن است به دست‌ها، پاها، قفسه سینه یا شکم انتشار یابد
- ضعف عضلانی به‌ویژه در اندام‌های تحتانی
- بی‌حسی یا گزگز در دست‌ها و پاها
- مشکلات حرکتی و مشکل در راه‌رفتن
- اختلال در کنترل مثانه و روده
- کاهش وزن ناخواسته
- خستگی مزمن
بسیاری از بیماران ابتدا فکر می‌کنند که درد کمرشان ناشی از فشارهای روزمره یا آسیب‌های خفیف است؛ اما تداوم درد به‌ویژه در شب می‌تواند زنگ خطری برای مراجعه به دکتر ستون فقرات باشد.
علت سرطان ستون فقرات چیست؟
عوامل متعددی در ایجاد سرطان ستون فقرات نقش دارند. برخی از دلایل نوع اولیه عبارت‌اند از:
- جهش‌های ژنتیکی: تغییر در DNA سلول‌های ستون فقرات
- سابقه خانوادگی: برخی از سندرم‌های ژنتیکی می‌توانند خطر ابتلا به این نوع سرطان را افزایش دهند
- قرارگرفتن در معرض اشعه: پرتودرمانی قبلی برای سایر سرطان‌ها
دلایل و عوامل خطر سرطان متاستاتیک ستون فقرات عبارت‌اند از:
- سرطان اولیه در سایر اندام‌ها (به‌ویژه پستان، ریه، پروستات، کلیه و تیروئید)
- ضعف سیستم ایمنی بدن
- سن بالا (بیشتر در افراد بالای 50 سال رخ می‌دهد)
نحوه تشخیص سرطان ستون فقرات
تشخیص زودهنگام می‌تواند درمان این بیماری را به‌صورت قابل‌توجهی آسان‌تر کند. پزشکان معمولا از ترکیبی از روش‌های تشخیصی استفاده می‌کنند تا تشخیص دقیقی داشته باشند. روش‌های تشخیص این نوع سرطان عبارت‌اند از:
- معاینه بالینی: پزشک ابتدا علائم بیمار را بررسی می‌کند و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد
- آزمایش‌های تصویربرداری: مانند اشعه ایکس برای مشاهده تغییرات استخوانی، ام‌آر‌آی برای مشاهده بافت‌های نرم و تومورها، سی‌تی‌اسکن برای بررسی دقیق‌تر ساختار استخوانی، اسکن استخوان برای تشخیص متاستاز به استخوان‌ها و پت‌اسکن برای ارزیابی فعالیت متابولیک سلول‌های سرطانی
- نمونه‌برداری (بیوپسی): گرفتن نمونه‌ای از بافت مشکوک برای بررسی آزمایشگاهی که قطعی‌ترین روش تشخیص است
- آزمایش‌های خون: برای بررسی مارکرهای تومور و وضعیت عمومی بدن
آیا سرطان ستون فقرات درمان دارد؟
این نوع سرطان قابل‌درمان است؛ اما روش درمان به عوامل متعددی مانند نوع تومور (اولیه یا متاستاتیک)، محل دقیق تومور، مرحله پیشرفت بیماری و سن و وضعیت سلامت عمومی بیمار بستگی دارد. روش‌های درمانی اصلی عبارت‌اند از:
- جراحی: هدف از جراحی می‌تواند برداشتن تومور، کاهش فشار روی نخاع و اعصاب یا تثبیت ستون فقرات باشد. پزشک ممکن است یکی از این روش‌های جراحی را برای درمان این نوع سرطان تجویز کند: لامینکتومی برای برداشتن قسمتی از مهره برای کاهش فشار، ورتبروپلاستی برای تزریق سیمان استخوانی برای تقویت مهره‌های آسیب‌دیده و جراحی فیوژن ستون فقرات برای اتصال مهره‌ها به یکدیگر برای افزایش ثبات ستون فقرات
- پرتودرمانی (رادیوتراپی): در پرتودرمانی، از اشعه برای ازبین‌بردن سلول‌های سرطانی یا کوچک‌کردن اندازه تومور استفاده می‌شود. روش‌های نوین رادیوتراپی مانند رادیوسرجری استریوتاکتیک (SRS) دقت بالاتری دارند
- شیمی‌درمانی: در شیمی‌درمانی، از داروهای ضدسرطان برای ازبین‌بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. پزشکان این روش را بیشتر برای سرطان‌های متاستاتیک تجویز می‌کنند
- ایمونوتراپی: روشی برای تقویت سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سلول‌های سرطانی است
- درمان‌های هدفمند: داروهایی که به‌طور خاص بر تغییرات مولکولی خاص در سلول‌های سرطانی تمرکز دارند
- درمان‌های تسکینی: پزشک برای کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی بیمار ممکن است داروهای ضددرد و فیزیوتراپی را تجویز کند
عوارض سرطان ستون فقرات
برخی از عوارض این نوع سرطان عبارت‌اند از:
- آسیب عصبی: فشار تومور روی نخاع یا ریشه‌های عصبی می‌تواند باعث درد، ضعف، بی‌حسی یا فلج شود
- شکستگی مهره‌ها: تومور می‌تواند استخوان‌ها را تضعیف کند و منجر به شکستگی آن‌ها شود
- ناپایداری ستون فقرات: می‌تواند باعث تغییر شکل ستون فقرات شود
- اختلال در عملکرد مثانه و روده: در صورت فشار بر اعصاب مرتبط با مثانه و روده
- متاستاز به سایر نقاط بدن: در سرطان اولیه ستون فقرات رخ می‌دهد
آیا سرطان ستون فقرات کشنده است؟
این بیماری می‌تواند خطرناک و حتی کشنده باشد؛ اما با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، بسیاری از بیماران می‌توانند زندگی طولانی‌تری داشته باشند. میزان کشنده‌بودن این نوع سرطان به عوامل زیر بستگی دارد:
- نوع سرطان (اولیه یا متاستاتیک)
- مرحله بیماری در زمان تشخیص
- سن و وضعیت سلامت عمومی بیمار
- پاسخ به درمان
طول عمر بیماران سرطان ستون فقرات
طول عمر افراد مبتلا به نوع اولیه این سرطان به عواملی مانند سن بیمار و نوع تومور بستگی دارد و میزان بقای 5ساله می‌تواند بین 6 تا 90 درصد متغیر باشد؛ ولی میزان بقای نوع متاستاتیک عمدتا به سرطان اولیه بستگی دارد و به‌طور میانگین، میزان بقای 1ساله حدود 50 درصد است.
به یاد داشته باشید که این آمارها تنها میانگین هستند و هر بیمار شرایط منحصربه‌فردی دارد. ما شاهد بیمارانی بوده‌ایم که توانسته‌اند با درمان مناسب، سال‌ها فراتر از پیش‌بینی‌های آماری زندگی کنند.
کلام آخر
سرطان ستون فقرات یک بیماری خطرناک است که به تشخیص زودهنگام و درمان تخصصی نیاز دارد. آشنایی با علائم سرطان ستون فقرات و مراجعه به‌موقع به پزشک متخصص، می‌توانند نقش مهمی در درمان این بیماری داشته باشند.
کلینیک ارتوپدی پزشک اول با بهره‌گیری از کادر مجرب و تجهیزات پیشرفته، آماده ارائه خدمات تشخیصی و درمانی در زمینه بیماری‌های ستون فقرات از جمله سرطان است. بیماران با مراجعه به این مرکز، می‌توانند از مشاوره و درمان‌های تخصصی بهره‌مند شوند. در صورت تجربه هرگونه درد مداوم در ناحیه کمر که با استراحت بهبود نمی‌یابد، حتما در اولین فرصت به متخصصان این کلینیک مراجعه کنید.