روغن گیربکس خودرو یکی از مهم ترین اجزای نگهداری و عملکرد صحیح ماشین آلات است. این روغن نقش حیاتی در کاهش اصطکاک بین قطعات متحرک گیربکس، خنک سازی و محافظت از قطعات داخلی دارد. با این حال بسیاری از رانندگان نمی دانند که چه زمانی باید به فکر تعویض روغن گیربکس خودرو باشند و چه عواملی در این تصمیم گیری نقش دارند. در ادامه قصد داریم به این سوالات پاسخ دهیم تا مانع از آسیب به ماشین آلات صنعتی و خانگی شویم.
اهمیت تعویض به موقع روغن گیربکس خودرو
روغن گیربکس خودرو به مرور زمان خاصیت روانکاری و محافظتی خود را از دست می دهد. گرما، فشار و ذرات ریز فلزی که از اصطکاک بین قطعات ایجاد می شوند، کیفیت روغن را کاهش می دهند.
اگر زمان تعویض روغن گیربکس رعایت نشود، ممکن است مشکلاتی که در ادامه به آنها اشاره می شود رخ دهد و حتی آسیب های پرهزینه به سیستم وارد شوید. مهم ترین عواقب تعویض دیر هنگام روغن گیربکس عبارتند از:
کاهش روانکاری مناسب
روغن گیربکس خاصیت روانکاری و کاهش اصطکاک بین چرخ دنده‌ها و قطعات متحرک گیربکس را دارد. با گذشت زمان، کیفیت روغن کاهش می یابد و اصطکاک افزایش پیدا می کند که منجر به ساییدگی شدید قطعات می شود.
گرمای بیش از حد (Overheating)
روغن تازه به خنک کردن گیربکس کمک می کند. وقتی روغن قدیمی و آلوده شود، این خاصیت را از دست می دهد و گیربکس داغ می کند. دمای بالا می تواند به بوش‌ها، کلاچ‌ها و چرخ دنده‌ها آسیب بزند.
جمع شدن براده و آلودگی
با رعایت نکردن زمان تعویض، روغن پر از براده های فلزی و آلودگی می شود. این ذرات ساینده در نهایت باعث خوردگی و فرسایش سریع قطعات داخلی گیربکس می شوند.
ضربه زدن و بد جا رفتن دنده‌ها
وقتی خاصیت روانکاری روغن کاهش یابد، عمل تعویض دنده‌ها سخت و پرتنش می شود. ممکن است هنگام دنده عوض کردن ضربه بشنوید یا دنده‌ها به درستی جا نروند.
کاهش عمر گیربکس و نیاز به تعمیرات پرهزینه
در نهایت، استفاده از روغن کهنه و آلوده باعث خرابی کلی گیربکس می شود و شما را مجبور به تعمیر یا تعویض قطعات گران قیمت می کند.
کاهش بازدهی و مصرف سوخت بیشتر
گیربکس ناسالم باعث می شود نیرو به‌درستی به چرخ‌ها منتقل نشود و مصرف سوخت بالا برود.
انواع روغن گیربکس
در بازار، انواع روغن گیربکس وجود دارد که هر کدام برای نوع خاصی از گیربکس طراحی شده‌اند و زمان تعویض آنها با هم متفاوت است.
روغن گیربکس دستی
- این روغن‌ها معمولاً ویسکوزیته بالاتری دارند و برای تحمل فشار و دمای بالا در گیربکس های دستی مناسب هستند.
- رنگ آنها معمولا کهربایی یا قرمز تیره است.
- زمان تعویض آنها هر ۴۰,۰۰۰ تا ۶۰,۰۰۰ کیلومتر یا هر ۳-۴ سال است. (البته بعضی خودروها با کیفیت بالاتر ممکن است حتی تا ۱۰۰,۰۰۰ کیلومتر نیاز به تعویض نداشته باشند. بهتر است دفترچه خودرو را مطالعه کنید.)
روغن گیربکس اتومات
- این روغن‌ها ترکیبی از روغن پایه و افزودنی های خاص هستند که عملکرد هیدرولیک و انتقال نیرو در گیربکس اتومات را تضمین می کنند.
- روغن گیربکس اتومات نسبت به روغن های دستی حساس‌تر بوده و نیازمند تعویض دقیق است.
- رنگ این روغن ها معمولا قرمز یا صورتی است.
- زمان تعویض آنها هر ۵۰,۰۰۰ تا ۷۰,۰۰۰ کیلومتر یا هر ۳-۵ سال است. (برخی گیربکس های جدید با ATF مخصوص نیاز به تعویض دیرتر یا حتی در شرایط خاص Lifetime دارند. همیشه دفترچه راهنما را چک کنید.)
روغن های مخصوص CVTوDCT
- این روغن‌ها برای گیربکس های خاص طراحی شده‌اند و استفاده از روغن نامناسب می تواند منجر به خرابی جدی گیربکس شود.
- معمولا هر ۴۰,۰۰۰ تا ۶۰,۰۰۰ کیلومتر باید تعویض شوند.
زمان تعویض روغن گیربکس
پاسخ به این سوال که “چه زمانی باید روغن گیربکس خودرو را تعویض کرد؟” به عوامل متعددی بستگی دارد:
- نوع خودرو و گیربکس: دفترچه راهنمای خودرو بهترین مرجع برای زمان بندی دقیق تعویض است.
- شرایط رانندگی: رانندگی در ترافیک سنگین، یدک کشی، رانندگی در مسیرهای کوهستانی یا استفاده مکرر از دنده های پایین می تواند نیاز به تعویض زودتر روغن را ایجاد کند.
- وضعیت روغن: تغییر رنگ به قهوه‌ای تیره یا سیاه، بوی سوختگی یا وجود ذرات فلزی نشانه هایی هستند که باید روغن گیربکس را تعویض کنید.
قیمت روغن گیربکس و تأثیر آن بر زمان تعویض روغن
قیمت روغن گیربکس یکی از عواملی است که بسیاری از رانندگان هنگام تعویض روغن به آن توجه می کنند. البته باید توجه داشت که کیفیت روغن مهم‌تر از قیمت آن است.
استفاده از روغن ارزان قیمت و بی کیفیت ممکن است در کوتاه مدت به‌صرفه به نظر برسد، اما در بلند مدت می تواند هزینه های سنگین تعمیر گیربکس را به شما تحمیل کند. توصیه می شود همیشه از برندهای معتبر و مطابق با مشخصات سازنده خودرو استفاده کنید.
نکات کلیدی در هنگام تعویض روغن گیربکس
- همیشه از روغن توصیه شده توسط سازنده خودرو استفاده کنید.
- اگر مطمئن نیستید که زمان تعویض رسیده یا نه، یک مکانیک متخصص می تواند وضعیت روغن را بررسی کند.
- هنگام تعویض روغن گیربکس، فیلتر گیربکس (در صورت وجود) نیز باید بررسی و در صورت نیاز تعویض شود.
- تعویض روغن در زمان مناسب باعث افزایش عمر گیربکس، بهبود عملکرد و کاهش مصرف سوخت می شود.
روغن گیربکس خودرو یکی از مهم ترین بخش های نگهداری خودرو است که نباید از آن غافل شد. دانستن زمان تعویض روغن، آشنایی با انواع آن و توجه به کیفیت و قیمت روغن می تواند از هزینه های سنگین و خرابی های غیر منتظره جلوگیری کند.
اگر به سلامت خودرو و عملکرد بهینه آن اهمیت می دهید، حتماً برنامه‌ای منظم برای بررسی و تعویض روغن گیربکس داشته باشید و از مشورت با متخصصان غافل نشوید.
یکی از مراجع قابل اعتماد برای مشورت در زمینه خرید روغن گیربکس، گیریس نسوز و انواع روغن صنعتی وب سایت فیدار اویل به نشانی fidaroil.com است. مشاوره با کارشناسان فروش و خرید از این وب سایت منجر به آگاهی و اطمینان از خرید بهترین محصول موجود در بازار می شود.