چهره‌ای تازه از کافکا در جشنواره کارلووی واری

ایدان وایس، بازیگر فیلم، در مراسم رونمایی از تریلر در جشنواره کارلووی واری اعلام کرد که کافکا «مدت‌ها در وجود من بود»، و مایک داونی، تهیه‌کننده اجرایی، به جایگاه «ستاره راک» کافکا اشاره کرد.

آگنیشکا هولاند، نویسنده و کارگردان لهستانی، فیلم زندگینامه‌ای جدید خود با عنوان «فرانتس» که به زندگی نویسنده فرانتس کافکا می‌پردازد، در پنجاه و نهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم کارلووی واری سخن گفت. او بیان کرد که فیلم تلاش می‌کند «ذات» این رمان‌نویس را کشف کند و به موضوعاتی بپردازد که هنوز هم مطرح و مهم‌اند، از جمله دیدگاه‌های کافکا درباره خطرات رژیم‌های تمامیت‌خواه.

این کارگردان، پیش از صحبت درباره فرایند ساخت فیلم، تریلر آن را که با بازی بازیگر آلمانی، ایدان وایس در نقش کافکا ساخته شده، رونمایی کرد. دیگر بازیگران فیلم شامل ینووفا بوکووا، پیتر کورث و ایوان تروجان هستند. هولاند نویسندگی فیلمنامه را برعهده داشت و این فیلم محصول مشترک جمهوری چک، لهستان، آلمان و فرانسه است. مارک اپشتاین (نویسنده فیلم «شارلاتان») در نوشتن فیلمنامه با هولاند همکاری داشته و مایک داونی تهیه‌کننده اجرایی فیلم است.

هولاند پیش‌تر گفته بود که از زمانی که نخستین بار در ۱۴ سالگی کتاب‌هایش را خواند حسش نسبت به کافکا مانند یک برادر بوده است: «او همچنان برای من نویسنده، هنرمند و پیامبر باقی مانده است.» او همچنین به زندگی در لهستان و چکسلواکی کمونیستی اشاره کرد و گفت: «آنچه کافکایی بود، واقعیت روزمره این کشورها و رژیم‌ها بود.»

هولاند اضافه کرد که «هویت سه‌گانه» کافکا برای او که «نیمه لهستانی، نیمه یهودی و در کشوری کمونیستی و ضدیهود عجیب زندگی می‌کند» بسیار ملموس است. همچنین تاکید کرد که در دوران رژیم کمونیستی، کافکا در چکسلواکی تقریباً «ممنوع بود، جز در بازه‌هایی کوتاه.»

پس از سقوط کمونیسم در جمهوری چک فعلی، «در قرن ۲۱، به تدریج کافکا به بزرگ‌ترین جاذبه گردشگری عمومی و برند انواع سوغاتی‌ها تبدیل شد.» هدف فیلم «فرانتس» نزدیک شدن به پاسخ این پرسش است که «ذات کافکا چیست و تا چه حد این ذات زیر لایه‌های فرهنگ عامه دفن شده است.»

هولاند به خبرنگاران گفت که این فیلم که در سپتامبر در جمهوری چک به نمایش درمی‌آید، از ساختاری «ارتباطی و تداعی‌گونه به جای روایت خطی» بهره می‌برد،

او همچنین تاکید کرد که موضوعات فیلم مانند زندگی با یک پدرسالار، «زندانی به نام خانواده»، «عدم امکان ارتباط» و «ترس کافکا از هویت‌های نزدیک» یعنی ناتوانی او در انتخاب تنها یکی از هویت‌های متعددش، هنوز هم موضوعات روز و قابل بحث‌اند. همچنین بدبینی و سرنوشت‌گرایی کافکا نسبت به انسانیت و دیدگاهش درباره خطرات آینده جوامع تمامیت‌خواه که فرد را به جزئی ناچیز و کم‌اهمیت تبدیل می‌کنند، همچنان معاصر و مهم است.

سال گذشته، به مناسبت صد سالگی درگذشت نویسنده برجسته چک، جشنواره کارلووی واری یک برنامه بازبینی آثار او را برگزار کرد و نشان داد که چگونه فیلمسازان سراسر جهان سال‌هاست که یا آثار او را مستقیماً اقتباس کرده‌اند یا فیلم‌هایی ساخته‌اند که «کافکایی» خوانده می‌شوند؛ به این معنا که پر از اضطراب، بیگانگی و پوچی هستند و کافکا را به یکی از شاخص‌ترین و متمایزترین چهره‌های ادبیات قرن بیستم تبدیل کرده‌اند.

جشنواره کارلووی واری تا دوازدهم ژوئیه ادامه دارد.

ترجمه: زینب کاظم‌خواه 

منبع: هالیوود ریپورتر