نقش هم‌صدایی در جنگ رسانه‌ای

با توجه به اینکه صدا و سیما به عنوان متولی قانونی پخش برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی در کشور شناخته می‌شود؛ یکی از مهم‌ترین وظایف این سازمان اطلاع‌رسانی و سرگرمی بینندگان است این در حالی است که در سال‌های اخیر با اعمال روش‌های سلیقه‌ای میزان قابل توجهی از مخاطبان خود را از دست داده است.

وضعیت کنونی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران نشان‌دهنده کاهش قابل توجه مخاطبان به ویژه در میان نسل نوجوان و جوان است که یکی از مهم‌ترین دلایل آن این است که محتوای ارائه‌شده در بسیاری از موارد با نیازها و سلیقه‌های مخاطبان امروز همخوانی ندارد.

علاوه بر این، فضای رسانه‌ای کنونی ایران تحت تأثیر جنگ رسانه‌ای گسترده‌ای قرار دارد که توسط رسانه‌های خارجی، از جمله برخی شبکه‌های ماهواره‌ای و فضای مجازی هدایت می‌شود. این رسانه‌ها با استفاده از فناوری‌های نوین و تولید محتواهای جذاب، سرگرم‌کننده و متنوع، توانسته‌اند بخش قابل توجهی از مخاطبان به ویژه جوانان را به سوی خود جذب کنند.

کاهش اعتماد عمومی به رسانه ملی نیز یکی از عوامل مهم در این کاهش مخاطب است. برخی نارسایی‌ها در نحوه اطلاع‌رسانی، پوشش اخبار و کیفیت برنامه‌ها، موجب شده تا مخاطبان به دنبال منابع خبری و تفریحی جایگزین باشند.
مرکز پژوهش مجلس شورای اسلامی به تازگی پژوهشی منتشر کرده با عنوان «راهکارهای سیاستی مشخص رسانه‌ای در میدان جنگ رژیم صهیونیستی علیه منافع ملی ایران» که به نکات کلیدی در خصوص لزوم بازنگری در پخش برنامه‌های صدا و سیما دارد. یکی از نکات مهمی که در بند ۹ این پژوهش مطرح شده، ضرورت داشتن سیاست‌های روشن و کارآمد در حوزه رسانه ملی است. در این بند تأکید شده که برای مقابله با جنگ رسانه‌ای دشمن، باید برنامه‌ریزی دقیق و استفاده هوشمندانه از ابزارها و ظرفیت‌های موجود در دستور کار قرار گیرد.

با توجه به اینکه بسیاری از جوانان به شبکه‌های ماهواره‌ای روی آورده‌اند و طبق آمار و مستندات ارائه شده در پژوهش مجلس صدا و سیما نیازمند بازنگری در سیاست‌های برنامه‌ای خود است و بهتر است از ظرفیت‌ها شبکه‌های ماهواره‌ای که در جنگ ۱۲ روزه تحمیلی نشان دادند که همسو با خط مشی اتحاد ملی هستند برای اشاعه خواسته‌ها و نیازهای مخاطبان و استفاده کند و با تکیه بر این ظرفیت در دسترس بار دیگر نظر مخاطبان را به خود جلب نماید.
بطور مثال جنگ ۱۲ روزه عیار برخی از شبکه‌های فارسی زبان را نشان داد برخی عناد خود را عیان کردند، برخی عافیت طلبی کردند و برخی دیگر تلاش کردن همراه با مردم در این روزهای سخت قدم بردارند. اینکه شبکه ماهواره‌ای در این دوران کمپین‌های مختلف همدلی و انسجام ملی برگزار می‌کند می‌تواند برای متولیان رسانه‌ای کشور پیامی روشن در جهت ایفای نقش بازوی رسانه‌ای ایران در خارج از مرزها باشد.

بر اساس پژوهش اخیر مجلس وقتی رسانه ملی بازوهای اجرایی خود مثل پرس تی وی، الکوثر و… را در خارج از کشور از دست داده با رصد دقیق رویکردهای شبکه‌های ماهواره‌ای در همین جنگ تحمیلی اخیر می‌توان با برخی از آن‌ها از درِ تعامل برآمد و از ظرفیت آن‌ها در جنگ رسانه‌ای اخیر بهره گرفت.

شبکه‌هایی مانند «پرشینا» «جم تی وی» و «ماهواره ورزش» نمونه‌هایی هستند که در همین جنگ رسانه‌ای اخیر نشان دادند که پشت انسجام ملی کشور ایستاده‌اند و این موضوع را به بخشی از مخاطبان جوان انتقال دادند. بنابراین، همکاری استراتژیک با این شبکه‌ها و پخش برنامه‌های جذاب و متناسب با علایق نسل جدید می‌تواند در جنگ رسانه‌ای اخیر کمک‌کننده باشد.

از سوی دیگر می‌توان از ظرفیت این شبکه‌ها با توجه به رویکردهای سیاسی کشور در جهت حمایت از تولید و تبلیغ کالاها، ایجاد گفتمان اجتماعی، بارور کردن عرق ملی در جوانان و… استفاده کرد.
باید باور داشت که یک دست هیچگاه نمی‌تواند صدایی داشته باشد و اگر رویکردهای نو در بن‌اندیشه رسانه ملی شکل بگیرد و با شبکه‌های همسو با انسجام ملی کشور همگام شود آنوقت می‌توانیم در جنگ رسانه‌ای که با آن مواجه هستیم صدایی رساتر داشته باشیم.

در حقیقت پژوهش اخیر مجلس شورای اسلامی به قلم سلیم تهرانی، مرتضی عراقی، رحیم دزفولی و سینا بلنده یک گام بلند برای تغییر رویکردها در بعد رسانه‌ای است حال باید ببینیم که آیا گوش شنوایی هست یا نه!
به نظر می‌رسد تنها با این رویکرد است که رسانه ملی می‌تواند نقش خود را به خوبی در شرایط جنگ رسانه‌ای حفظ کند و صدای واقعی ایران را به گوش همه برساند.

۵۹۲۴۴