به طور ناگهانی، یافتههای جدیدی نشان میدهند که میکروپلاستیکها میتوانند به سرعت از سد خونی مغز عبور کنند و با تجمع در مغز، زمینه را برای بروز بیماریهای عصبی فراهم کنند. علاوهبر این، یافتههای تازه نشان میدهند که میکروپلاستیکها میتوانند در مغز پستانداران انباشته شوند و تغییر رفتار آنها را نیز بهدنبال داشته باشند.
آلودگی پلاستیک، یک نگرانی محیطزیستی بزرگ است که تعداد زیادی از تکههای بسیار کوچک میکروپلاستیکها را در سراسر جهان به وجود آورده است. در حالی که وجود آنها در اقیانوسها، هوا، خاک و حتی در بافتهای بدن انسان قابل مشاهده است، اما آسیبهایی که این ذرات ممکن است به بدن بشر وارد کنند هنوز به طور کامل مشخص نیست.
با این حال، مطالعات جدید نشان میدهد که میکروپلاستیکها میتوانند باعث ایجاد التهاب در مغز و تأثیرات بالقوه بر روی رفتار انسانها شوند.
براساس گزارشی از آیاِفاِل ساینس، پروفسور جیمی راس و تیم پژوهشی او اقدام به بررسی تجمع میکروپلاستیکها در مغز پستاندران، التهاب ناشی از این ذرات و تأثیرات بالقوهی آنها بر رفتار این موجودات کردند. در این مطالعه، موشهای آزمایشگاهی در مدت سه هفته، آب آشامیدنی آلوده به غلظتهای مختلف میکروپلاستیکها مصرف کردند. همچنین، محققان از موشهایی با سنین مختلف استفاده کردند تا ببینند آیا تأثیرات میکروپلاستیکها در حیوانات مسن با حیوانات جوان تفاوتی دارد یا خیر.
محققان علاوه بر مشاهده علائم التهاب در موش ها که با سطوح مختلف نشانگرهای ایمنی مشخص می شود، تغییراتی را در رفتار این حیوانات (به ویژه در موش های مسن تر) مشاهده کردند. این تغییرات رفتاری شامل علائمی بود که در رفتار بیماران زوال عقل دیده می شود.
در بیانیهی خود، پروفسور راس به نتایج بهدستآمده اشاره کرد و بیان کرد که این یافتهها قابلتوجه بودند. او اظهار داشت که در آب مورداستفادهی موشها دوزهای بالایی از میکروپلاستیک وجود نداشت، اما با توجه به این موضوع، در مدت کوتاهی تغییرات رفتاری در موشها مشاهده شد.
پروفسور راس بر این نکته تأکید کرد که هنوز سؤالات بسیاری در مورد اینکه چگونه این میکروپلاستیکها تغییرات رفتاری را ایجاد میکنند، وجود دارد. بهعنوان مثال، آیا بیشتر افراد با افزایش سن، مستعد به ابتلا به التهابات نظاممند ناشی از میکروپلاستیکها هستند؟ آیا بدن انسان میتواند بهراحتی از این میکروپلاستیکها خلاص شود؟ آیا سلولهای انسان به این سموم واکنشهای متفاوتی نشان میدهند؟ پروفسور راس با اشاره به یافتههای نگرانکننده تاکید کرد که همچنان نیاز به تحقیقات بیشتر در این زمینه وجود دارد.
تجزیه و تحلیل بیشتر توسط محققان نشان داد که با وجود قرار گرفتن کوتاه موش ها در معرض میکروپلاستیک ها، این ذرات شروع به تجمع در اندام های اصلی جوندگان کردند. این یافته بسیار جالب است. به خصوص با توجه به این که تحقیقات انجام شده در اوایل سال جاری نشان داد که هر یک از ما در طول یک هفته معادل یک کارت اعتباری میکروپلاستیک را استنشاق می کنیم.
پروفسور راس می گوید: “با توجه به اینکه در آخرین مطالعه میکروپلاستیک ها به صورت خوراکی در موش ها استفاده شده است، احتمالاً در بافت هایی که بخش بزرگی از دستگاه گوارش را تشکیل می دهند مانند دستگاه گوارش، کبد و کلیه ها شناسایی می شوند.”
میکروپلاستیک ها همچنین می توانند به عمق بافت مغز نفوذ کنند
با وجود پیشبینیپذیری از مشاهده میکروپلاستیک در اندامهای مختلف، مغز به کمک “سد خونیمغزی” که یک محافظ نفوذناپذیر است، حفاظت شده است.
اما تحقیقات جدید نشان میدهد که میکروپلاستیکها از طریق این سد وارد بافت مغزی شده و باعث کاهش سطح پروتئین GFAP (پروتئین اسیدی فیبریلا گلیال) در مغز میشوند.
GFAP در بعضی از بیماریهای عصبی مانند آلزایمر و افسردگی نقش دارد و تغییر سیگنالدهی آن میتواند باعث مشکلات عصبی شود. نتایج این تحقیق در ژورنال بینالمللی علوم مولکولی منتشر شده است.
با توجه به ابعاد گسترده آلودگی میکروپلاستیک در سطح جهانی، انجام تحقیقات بیشتر برای درک عواقب عادات پلاستیکی بشر اهمیت بسیار بیشتری پیدا کرده است.