در مقابل انزوایی که اروپا و آمریکا ما را در آن قرار داده‌اند، چه می‌توان کرد؟/ جشنواره‌ای در سطح بین‌المللی می‌تواند موجب خروج از بن‌بست شود

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین به نقل از روزنامه ایران، ۹ سال پس از تجربه‌ موفق استقلال بخش بین‌الملل جشنواره فیلم فجر و حضور چهره‌های جهانی سینما در تهران، امسال این بخش بار دیگر با هویتی مستقل و در شهری دیگر از سر گرفته می‌شود. شیراز، شهر شعر و فرهنگ، میزبان چهل‌وسومین جشنواره جهانی فیلم فجر خواهد بود. تصمیمی که هم از تمرکززدایی فرهنگی حکایت دارد و هم از تلاشی برای بازسازی چهره بین‌المللی سینمای ایران در شرایطی که نگاه جهانی به ایران، به گفته بسیاری از سینماگران، نیازمند اصلاح و گفت‌وگویی دوباره است.

جشنواره جهانی فیلم فجر که با مدیریت روح‌الله حسینی از پنجم تا دوازدهم آذر برگزار می‌شود، تداوم همان مسیری است که از سال ۱۳۹۴ با هدف تثبیت جایگاه ایران در میان جشنواره‌های معتبر جهان آغاز شد. برگزاری این رویداد در شیراز، یادآور اولین تلاش‌ها برای شکل‌دهی به فستیوال‌های بین‌المللی در این شهر است؛ شهری که از دهه‌های گذشته به‌واسطه‌ پیشینه فرهنگی‌اش در خاطره‌ سینمای ایران نقش داشته است.

عباس رافعی، کارگردان فیلم «کیمیا و خاک» و از فیلمسازان اهل شیراز، این انتخاب را «اتفاقی مبارک» می‌داند و معتقد است که پیوند جشنواره و شیراز باید مداوم باشد، نه موقتی. او در گفت‌وگو با «ایران»، برگزاری این جشنواره را «به‌معنای عبور از تنگنا» توصیف می‌کند. رافعی یادآور می‌شود که بسیاری از جشنواره‌های بزرگ جهان در پایتخت برگزار نمی‌شوند و با تکیه بر جاذبه‌های فرهنگی و گردشگری خود، به نقطه‌ تلاقی فرهنگ‌ها بدل شده‌اند. او با تقدیر از دبیر جشنواره، تأکید دارد که استمرار حضور جشنواره در شیراز می‌تواند خود به سنتی تازه در سینمای ایران تبدیل شود؛ سنتی که یادآور بوی بهارنارنج و دیپلماسی فرهنگی از دل هنر است.

کارگردان فیلم سینمایی «کیمیا و خاک» بر این باور است که برگزاری چهل‌وسومین جشنواره جهانی فیلم فجر در شرایط کنونی کشور، معنای عبور از تنگنا دارد. عباس رافعی در مورد تمرکززدایی از پایتخت و برگزاری جشنواره جهانی فیلم فجر در شیراز به «ایران» می‌گوید: «جشنواره‌های مهم دنیا عموماً در پایتخت آن کشور برگزار نمی‌شوند؛ به‌عنوان مثال، جشنواره فیلم کن یا ونیز. برای انتخاب محل برگزاری جشنواره، در وهله اول جاذبه توریستی محل برگزاری فستیوال را بررسی می‌کنند و بعد تصمیم می‌گیرند جشنواره را در کدام شهر و چه فصلی برگزار کنند.»

این کارگردان با اشاره به پیشینه‌ای که شهر شیراز از لحاظ فرهنگی و هنری دارد، می‌افزاید: «شیراز سابقه دیرینه‌ای در برگزاری جشنواره‌های بین‌المللی دارد. اولین دوره جشنواره‌های بعد از انقلاب، مثل جشنواره سینماگران آماتور، در شیراز برگزار شد و این نشانه پیشینه غنی این شهر است. در شیراز سالنی همچون سینما آریانای شیراز وجود داشت که اکنون خراب شده، اما زمانی که سرپا بود، اصلاً کشورهای منطقه به این شکل نبودند. این سینما که بزرگ‌ترین سینمای خاورمیانه بود، برای میزبانی از فستیوال‌های مختلف آماده شده بود و افتتاح آن با فیلم «۲۰۰۱: اودیسه فضایی» کوبریک انجام شد. آن روزها می‌گفتند این سینما صدای شش‌بانده دارد.»

این کارگردان اهل شیراز سخنان خود را چنین ادامه می‌دهد: «حضور جشنواره را در شیراز اتفاقی مبارک می‌دانم، به‌دلیل اینکه مردم شیراز سابقه دیرینه‌ای در برگزاری جشنواره‌های هنری داشته‌اند.»

رافعی با تقدیر از دبیر جشنواره برای انتخاب شهر شیراز جهت برگزاری جشنواره در عین حال یادآور می‌شود: «من به آقای روح‌الله حسینی دست‌مریزاد می‌گویم که چنین موقعیتی برای شهر شیراز به‌وجود آورده‌اند. اما اظهار تأسف می‌کنم که فصل انتخاب‌شده برای جشنواره فصل مناسبی نیست. هرچند می‌دانم که به لحاظ زمان‌بندی فیاپف این زمان برای جشنواره انتخاب شده است، اما در جهان اگر جشنواره‌ای برگزار می‌شود، به اولویت و قابلیت توریستی آن شهرها توجه می‌کنند و جاذبه‌های گردشگری به کمک آن جشنواره می‌آید. فصل جذاب برای شیراز، بهار و اردیبهشت ماه‌ماه است. در اردیبهشت ماه شیراز، به‌دلیل درخت‌های نارنج، عطر بهارنارنج تمام شهر را در بر می‌گیرد و جشنواره‌ای که با بوی عطر در تمام شهر و آب‌وهوای مناسب همراه باشد، می‌تواند جاذبه‌های بیشتری ایجاد کند.»

کارگردان «پروانه‌ای در باد» با اظهار امیدواری بر لزوم تداوم برگزاری جشنواره جهانی فیلم فجر در شیراز ادامه می‌دهد: «جشنواره کودک چند سالی در اصفهان بود، بعد به همدان رفت و دوباره به اصفهان بازگشت. جشنواره دیگری در تبریز برگزار می‌شد که کنسل شد یا جشنواره‌ای در کیش که دیگر برگزار نمی‌شود. امیدوارم سازمان سینمایی این جشنواره را طوری پیش ببرد که به تداوم آن بیندیشد.»

رافعی در پایان بر اهمیت دیپلماسی فرهنگی از طریق سینما در شرایط کنونی تأکید می‌کند: «اکنون که اروپا و آمریکا ما را در انزوا قرار داده‌اند، وجود چنین جشنواره‌ای در سطح بین‌المللی می‌تواند موجب عبور از بن‌بست شود. جامعه جهانی ما را در تنگنای فرهنگی و اقتصادی قرار داده است که با برگزاری شکوهمندِ جشنواره می‌توان از این وضعیت خارج شد.»

۲۴۲۲۴۳