گنج «تاله تپه» که در بحبوحه تنشهای جنگ سرد در اطراف شهر شبرغان در شمال افغانستان کشف شد، حاوی مجموعهای خیرهکننده و شگفتانگیز از هزاران شی طلایی از سراسر جهان باستان بود.
به گزارش فرادید، ویکتور ایوانوویچ ساریانیدی باستان شناس روسی در سال 1978، یک سال قبل از حمله اتحاد جماهیر شوروی به افغانستان، کاوش های خود را در محوطه تالاتپه در شمال افغانستان آغاز کرد. در این مرحله، باستان شناسان اخیراً این محوطه را به عنوان منطقه ای با اهمیت تاریخی شناسایی کرده اند.
طالع تپه در منطقه ای قرار دارد که قبلاً باختر نامیده می شد. منطقه ای باستانی که امروزه بخش هایی از افغانستان، ازبکستان و تاجیکستان را شامل می شود. گمان می رود این گنج حدود دو هزار سال پیش توسط عشایر سکایی یا چینی دفن شده است.
سریانیدی متخصص تمدن های غنی عصر مفرغ غرب بود. کشوری که در قرن 4 ق.م. توسط اسکندر مقدونی فتح شد. بعدها همزمان با قدرت یافتن روم در غرب، منطقه غرب به تصرف مردمان هند، چین و ایران درآمد و هر یک از این اقوام عناصر فرهنگی جدیدی به فرهنگ هلنیستی ایجاد شده توسط اسکندر در این منطقه اضافه کردند.
سریانیدی میدانست که منطقهای که توسط بسیاری از مردمان فتح شده و بین آنها مبادله میشود، احتمالاً مملو از آثار فرهنگی و تاریخی متنوع خواهد بود. اما حتی این باستان شناس باتجربه هم انتظار نداشت که با ثروت خیره کننده ای که کشف کرده بود روبرو شود. گنجی که به «طلای غرب» معروف شد.
کارگران این مکان شش مقبره را کشف کردند که قدمت آنها به قرن اول قبل از میلاد باز میگردد. تا قرن اول پس از میلاد این مقبره ها حاوی بیش از 20000 شیء بودند. اینها شامل انگشتر، سکه، اسلحه، گوشواره، دستبند، گردنبند و تاج است که همه از طلا ساخته شده اند. علاوه بر طلا، بسیاری از این اشیاء با سنگ های قیمتی مانند فیروزه، اونیکس قرمز و لاجورد تزئین شده بودند.
محققان معتقدند این گورها متعلق به شش عشایر ثروتمند آسیایی است. پنج زن و یک مرد. آثار 2000 ساله ای که آنها یافتند ترکیبی نادر از تأثیرات زیبایی شناختی از فرهنگ های ایرانی تا یونان کلاسیک را نشان می دهد.
از میان شش گور کشف شده، اسکلت زنان در پنج قبر که با جواهرات طلا پوشانده شده بود، یافت شد. دیسک های طلا، گوشواره و جواهرات دیگر در میان استخوان ها پیدا شد. شاهزاده خانم عشایری در مقبره 6 از جذابیت خاصی برخوردار بود. یک تاج طلایی روی سر او یافت شد که دارای طرحی پیچیده از طلای نازک و برش خورده بود و طوری ساخته شده بود که در مواقعی که از آن استفاده نمی شود تا شود. ابزاری ایده آل برای زندگی عشایری.
زنی که با تاجی دفن شده بود با سرش رو به غرب پیدا شد. تاج او منحصر به فرد بود و در واقع تصویری از درختان طلایی با پرندگان کوچک در شاخه های آنها را نشان می داد.
در زمان این تدفین، غرب در جاده ابریشم قرار داشت، مسیری که چین را به غرب متصل می کرد و منطقه ای بود که بازرگانان در آن کالاها، افکار و فرهنگ ها را مبادله می کردند. ساریانیدی خود معتقد بود که این گنج توسط اشراف یوئژی از چین جمع آوری شده است. گروهی در حدود قرن دوم پ.م. قبل از میلاد به منطقه غرب رسید و بعداً امپراتوری کوشان را تأسیس کرد.
برخی دیگر از محققان نیز گمان میکنند که این گنج توسط سکاها که اصالتاً از ایران آمدهاند، دفن شده است. این نظریههای متضاد، تنوع تأثیراتی را که این مجموعه عظیم از اشیاء را شکل داده است، نشان میدهند. از دیگر آثار می توان به سکه رومی با تصویر امپراتور تیبریوس، آینه نقره ای با حکاکی چینی، حلقه هایی با کتیبه های یونانی و سکه ای با تصاویر بودایی اشاره کرد.