Rasool Salimi: عمان ، یک کشور کوچک اما تأثیرگذار در شبه جزیره سعودی ، به لطف سیاست خارجی بی طرف و عملی ، چندین دهه است که یک واسطه مهم بین ایران و ایالات متحده بازی می کند. این کشور به عنوان یک دیپلمات پلیمتر در خیابان هورموز و روابط تاریخی از هر دو طرف عمل می کند و در کاهش تنش ها و ترویج مذاکرات در مراحل مختلف نقش داشته است. نقش میانجیگری عمان بین ایران و ایالات متحده از زمان انقلاب برجسته بوده است. در ادامه این دوره ها را بررسی کردیم و نقش عمان را در جزئیات تاریخی بررسی کردیم.
زمینه تاریخی و استراتژیک عمان
از زمان ظهور سلطان قابوس ، عمان سیاست خارجی متفاوتی را دنبال کرده است که مبتنی بر بی طرفی در سال خورشید است ، از درگیری های منطقه ای و جبران روابط با قدرت های بزرگ و همسایگان جلوگیری می کند. این رویکرد عمان را از سایر کشورهای GCC متمایز می کند و آن را به عنوان یک واسطه قابل اعتماد امکان پذیر می کند. روابط عمان از عمان به ایران از دوران قبل از اسلامی و حتی پس از جدایی روابط دیپلماتیک دیپلماسی ایران در سال ششم ، مسقط ادامه داد تا کانال های ارتباطی را با تهران متوقف کند. در همین زمان ، عمان از زمان امضای قرارداد نظامی با ایالات متحده با ایالات متحده روابط نزدیکی برقرار کرده است ، اما این همکاری هرگز منجر به خصومت با ایران نشد.
از طرف دیگر ، میانجیگری عمان بین ایران و ایالات متحده ریشه در نیاز این دو کشور دارد. پس از انقلاب ، ایران به کانال های غیرمستقیم نیاز داشت تا بر اساس روابط مستقیم با ایالات متحده ، پیام ارسال کند. ایالات متحده از توانایی عمان برای کاهش درگیری ها و ترویج اهداف دیپلماتیک استفاده کرد ، به ویژه با توجه به تنش های موجود در خاورمیانه. در اینجا برخی از دوره های مختلف تاریخی سیاست عمان آورده شده است.
دوره 1: میانجیگری در دهه 1980 و 1980 (جنگ ایران -یراک و پس از آن)
میانجیگری عمان در روابط ایران و ایالات متحده در دهه 1980 ، به ویژه در جنگ ایران ایراک (1-5) آغاز شد. در سال چهارم ، مسقط نمایندگان تهران و بغداد را به مذاکرات مخفی دعوت کرد تا آتش بس بین دو طرف ایجاد شود. با این حال ، این تلاش ها مستقیماً به توافق منجر نشد که این امر راه را برای پذیرش حل و فصل شورای امنیت در سال 2 ایجاد کرده است. عمان در این مدت به عنوان سکوت عمل کرد و از توانایی وی در کاهش تنش ها استفاده کرد و نقش وی در دهه 1980 پس از جنگ گسترش یافت. در سال سوم ، مسقط به از سرگیری روابط بین ایران و عربستان سعودی کمک کرد و در عین حال کانال هایی را برای تبادل پیام بین تهران و واشنگتن ایجاد کرد. این بار همچنین برای انتقال انتشار گروگان های آمریکایی در لبنان با عمان همراه بود.
در چنین شرایطی ، تلاشهای عمان توانایی او در بازی واسطه گر را در این مدت نشان داد. پایان جنگ ایران -یراک و بهبود روابط ایران با همسایگان عرب ، که به دلیل نگرش بی طرف عمان تا حدی بوده اند. با این حال ، نتایج این میانجیگری در زمان کوتاهی و تاکتیکی بوده و منجر به اختلافات اساسی بین ایران و ایالات متحده نمی شود. ناظران سیاسی تشخیص می دهند: “در این مدت ، عمان بیشتر از یک مشکل بزرگ برای حل مسئله بود!
جلد دوم: دهه 1980 (آزادی زندانیان و تنش های هسته ای زودرس)
در دهه 1980 ، واسطه ای عمان وارد مرحله جدیدی شد که بر مشکلات انسانی و تنش های هسته ای متمرکز بود. در سال چهارم ، عمان درگیر آزادی دریانوردان انگلیس بود که توسط ایران در گلف پارسی دستگیر شدند. این موفقیت باعث افزایش اعتماد به ظرفیت دیپلماتیک عمان شد. در سال چهارم ، پس از انتخاب باراک اوباما و افتتاح پنجره ای برای دیپلماسی با ایران ، عمان مکالمه های مخفی بین تهران و واشنگتن پیشنهاد داد.
مهمترین واقعه این زمان واسطه گری عمان برای انتشار سه کوهنورد آمریکایی (سارا کوتاه ، جاش فاتال و شین بائر) بود که در مرز ایران بین مرز ایران -یراک در سال 6 دستگیر شدند. این اقدام با پرداخت عمان همراه بود ، اگرچه ایالات متحده با پرداخت مستقیم روبرو شد.
آنچه منعکس کننده آزادی کوهنوردان آمریکایی است ، نشان دهنده توانایی مدیریت بحران های بشردوستانه و ایجاد یک کانال دیپلماتیک مخفی بین ایران و ایالات متحده است. این موفقیت راه را برای مذاکرات هسته ای در آینده نزدیک هموار کرد. ناظران سیاسی زمان را “آغاز یک میانجیگری استراتژیک” توصیف کردند که عمان را به یک عمل مهم تبدیل کرد. با این حال ، فشارهای هسته ای همچنان وجود دارد و این تلاش ها منجر به کاهش خصومت ساختاری نمی شود.
جلد Drei: Schamme of Year (Atomic and Brajam)
دهه 1980 برجسته میانی عمان بین ایران و ایالات متحده با مذاکرات هسته ای و توافق برژام بود (تیر 1) مشخص شد. در سال 9 ، پس از انتخاب حسن روحانی ، عمان مذاکرات پنهانی بین نمایندگان ایران و ایالات متحده ترتیب داد. در همین زمان ، واشنگتن پست گزارش داد که سلطان قابوس پیشنهاد داد تا این جلسات را تراز کند و مسقط به مرکز تبادل پیام های حساس تبدیل شد. این مذاکرات با حضور وندی شرمن ، مذاکره کننده عالی ایالات متحده و مقامات ایرانی در سال 2008 محقق شد و توافق موقت ژنو را تأسیس کرد.
در سال دوم ، آخرین دور مباحث هسته ای در مسقط با حضور ایران ، ایالات متحده و P5+1 برگزار شد. در آن زمان ، وزیر امور خارجه ما آن وقت محمد جواد زاریف نقش عمان را “مثبت و سازنده” توصیف کرد. این تلاش ها تیر 2 منجر به امضای کارگزار شد که برنامه هسته ای ایران را به محدودیت ها تحمیل کرد و تحریم ها کاهش یافت.
تا آن زمان ، براجام بزرگترین موفقیت واسطه ای عمان بود که منجر به کاهش موقت تنش بین ایران و ایالات متحده شد. این توافق نامه اقتصاد ایران را از فشار تحریم ها خارج کرد و به عمان شناخت دیپلماتیک بی سابقه ای داد. عزیمت آمریکا از برژام در اردیبهشت ماه 2 دونالد ترامپ موفقیت این میانجیگری را تضعیف کرد. این سؤال که ناظران سیاسی معتقد بودند که موفقیت عمان به همکاری طرفین بستگی دارد و وی بدون تعهد ایالات متحده حفظ نشده است.
جلد 4: دهه 1980 (بعد از تیپ و تنش های جدید باقی مانده است)
پس از برداشت استفاده از براجام ، عمان سعی کرد نقش خود را در کاهش تنش ها حفظ کند. در خرداد 2 ، وزیر امور خارجه عمان یوسف بن آلاوی ، اعلام کرد که بین ایران و ایالات متحده واسطه خواهد شد. در سال چهارم ، عمان درگیر تبادل زندانیان بین ایران و بلژیک بود که منجر به آزادی اسد الله اسادی ، دیپلمات ایران شد.
در 9 سالگی ، بازدید از هایتام بن تاریق ، سلطان جدید عمان ، با هدف آموزش انتشار زندانیان ملت دوگانه آمریکا در تهران انجام شد. این تلاش ها با موفقیت نسبی همراه بود و برخی از زندانیان آزاد شدند.
قرار دادن عمان در کاهش تنش های تقاطع و آزادی زندانیان در این مدت نقش داشته است ، اما نمی توانست هیچ گونه اختلاف اساسی را حل کند. سیاست “حداکثر فشار” ترامپ و واکنش ایران در افزایش فعالیت های هسته ای دشوار است.
آیا عمان می تواند در میانجیگری موفق باشد؟
نقش عمان در میانجیگری بین ایران و ایالات متحده در چهار دهه گذشته ترکیبی از موفقیت های تاکتیکی و محدودیت های استراتژیک بوده است. در دهه 1980 و 1980 ، عمان به عنوان پیام رسان عمل کرد و راه را برای کاهش تنش های منطقه ای هموار کرد. در دهه 1980 ، این نقش به مشکلات بشر گسترش یافت و اعتماد به مذاکرات اساسی ایجاد شد. دهه برجسته واسطه گری بود که به بازی رسید و نشان داد که عمان می تواند نقش فراتر از واسطه ایفا کند. در دهه 1980 ، عمان با وجود چالش های سیاست تهاجمی ایالات متحده و پاسخ های ایران ، کانال ارتباطی خود را ادامه داد.
بی طرفی عمان ، روابط تاریخی با ایران و حمایت مالی عوامل اصلی موفقیت بود. سلطان قابوس و جانشین وی هیتم ابن طارق با دیپلماسی دقیق و عملی ، اعتبار بین المللی عمان را تقویت کردند. موقعیت جغرافیایی کشور در خیابان هورموز نیز این اهرم استراتژیک را به وجود آورده است.
با این حال ، میانجیگری عمان به همکاری طرفین بستگی دارد. عقب نشینی ایالات متحده از برانجام و سیاست سختگیرانه تر برای ترامپ نشان داده است که عمان به تنهایی نمی تواند اختلافات ساختاری را حل کند. نتایج این میانجیگری اغلب در زمان کوتاهی است و منجر به تغییرات دائمی در روابط نشده است.
در شرایط فعلی ، عمان تلاش های خود را ادامه داد و با بازگشت ترامپ در سال ششم و تهدیدهای جدید به ایران ، اعتماد ایران به ایالات متحده را به دست آورد.
عمان از دهه 1980 ، با این حال ، فروردین 2 ، به عنوان واسطه ای بین ایران و ایالات متحده نقش بی سابقه ای داشته است. این کشور نشان داده است که تلاش برای متوقف کردن جنگ ایران -یراک برای سازماندهی مذاکرات و واسطه ها در آزادی زندانیان مبنی بر اینکه این می تواند یک پل در بحرانی ترین لحظه ها باشد. عواقب این نقش کاهش یافته است ، تنش های عبور ، موقعیت دیپلماتیک عمان و گاهی اوقات دستاوردهای ملموس مانند برژام. با این حال ، محدودیت هایی از قبیل وابستگی به اراده طرفین و عدم توانایی در حل ریشه اختلافات ، کارآیی آنها را محدود کرده است.
۲۱۳۳۱۵