“کلاش”؛ ساکنان شگفت انگیز دره ای در پاکستان که آریایی های خالص هستند، بز پرورش می دهند و به طرز عجیبی طلاق می گیرند (+ عکس)

شهر چیترال منطقه ای زیبا، دیدنی و تاریخی در استان خیبر پختونخوا در شمال غربی پاکستان است که اکثریت جمعیت آن را قبیله ای به نام کلاش تشکیل می دهند.

به گفته راز بقا، «چیترال» است یکی یکی از زیباترین مناطق شمال غربی پاکستان در استان خیبر پختونخوا است که مردم قبیله کلاش در این منطقه زیبا دردی صحبت می کنند. یکی آنها از شاخه های زبان باستانی هند و ایرانی صحبت می کنند. کلاش ها یک اقلیت قومی و مذهبی و آخرین جامعه ای هستند که دین باستانی آریایی را زنده نگه داشته اند.

کلاش یکی از اصیل ترین اقوام آریایی است. فرهنگ مردم کلاش بسیار منحصر به فرد و کاملاً متفاوت از فرهنگ قبایل همسایه آنهاست. به همین دلیل این قبیله بسیار مورد توجه مردم شناسان قرار گرفته است.

کلاش ها مشرک هستند و طبیعت نقش معنوی مهمی در زندگی آنها دارد. نورستانی ها، همسایگان شرقی کلاش و ساکن استان نورستان افغانستان، در گذشته دینی مشابه با کلاش ها داشتند. جمعیت آنها حدود 6000 نفر تخمین زده می شود.

اما در اواخر قرن نوزدهم این منطقه – تا آن زمان کافرستان نامیده می شد – به تصرف دولت افغانستان درآمد و دین آنها به اسلام تغییر یافت. پس از آن، سال ها جنگ های مداوم در منطقه نورستان منجر به کشته شدن بسیاری از بومیان نورستان و کوچ مردم از مناطق همجوار به این منطقه شد که منجر به اتحاد نورستانی ها با سایر اقوام شد. اما کلاش های چیترال سنت های فرهنگی خود را حفظ کرده اند و نفوذ بسیار کمی از جهان خارج دریافت کرده اند.

ظاهر و اعتقادات کلاش ها با افراد اطرافشان کاملاً متفاوت است. موهای بلوند، چشمان روشن و البته مذهبی که رنگ و بوی ادیان اولیه آریایی را دارد.

برخی از مردم کلاش خود را از نوادگان اسکندر مقدونی می دانند. برخی دیگر ادعا می کنند که آنها بقایای قبایل گمشده اسلاوی هستند که در کوه های کالاش گم شده اند. نظریه دیگر این است که آنها در اصل از نژاد آریایی هستند; بنابراین، هیچ کس نمی تواند به طور دقیق منشأ آنها را تأیید کند. اما شکی نیست که مردم کلاش از نقطه ای بسیار دور به این نقطه از پاکستان مهاجرت کرده اند.

مردم کلاش با مقاومت در برابر فشارهای مداوم همسایگان مسلمان خود که در طول تاریخ به آنها برچسب کافر زده اند، از پذیرش اسلام خودداری کردند.

گفته می شود که دین آنها قبل از تولد زرتشت و هندوئیسم (دوره ودایی و پیش از زرتشت) یکی از مهمترین ادیان منطقه بوده است.

کلاش آداب و رسوم خاص خودش را دارد. آنها مشرک هستند و خدایان زن و مرد را می پرستند. کلاشی ها از این نظر شبیه به ادیان یونانی هستند.

در عین حال شباهت هایی در آیین ها و لباس های زرتشتیان و کلاشی ها وجود دارد.

کلاش ها از قرن هجدهم تحت نظارت دولت مهتر چیترال بوده و روابط خوبی با سایر اقوام چیترال داشته اند. علاقه مردم کلاش به مجسمه های چوبی، شراب و حیوانات مزین، همیشه بین آنها و همسایگان مسلمانشان تفاوت ایجاد کرده است.

اقتصاد کلاش مبتنی بر کشاورزی سنتی و حیوانات اهلی (به ویژه بز) است.

لباس زنانه کلاش عبایی مشکی بلند با لبه های رنگارنگ گلدوزی شده است. بر خلاف سایر اقوام ساکن در پاکستان، کلاش ها تفکیک جنسیتی را انجام نمی دهند و تماس بین زن و مرد ممنوع نیست. اما زنان در دوران قاعدگی نجس می شوند و به روستایی به نام «باشالانی» می روند. دهکده ای زنانه که در آن بچه ها به دنیا می آیند. پس از تولد نیز مراسم تطهیر نمادین برای مادر انجام می شود که شوهر در آن نقش مهمی دارد.

زنان در این جامعه هر لحظه می توانند شریک زندگی خود را تغییر دهند. این تغییر همسر نیاز به تشریفات خاصی ندارد. اما گاهی زن با نامه تصمیم خود را به شوهرش اطلاع می دهد. به عنوان یک قاعده، جشن ها مناسبت رسمی برای اعلام این تصمیم هستند.

با این حال، ساختار خانواده چندهمسری زنانه نیست و وقتی افراد در یک رابطه هستند در چارچوب تعهد قرار می گیرند. ازدواج در این جامعه برون همسری است. یعنی مردم عموماً با افرادی خارج از وادی خود عقد ازدواج می بندند. به طور کلی جامعه در این گونه موارد سخت گیری نمی کند.

ازدواج های فراری رایج است و حتی زنان متاهل را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. این می تواند منجر به خصومت خانوادگی شود که معمولاً با میانجیگری دیگران به پایان می رسد. سن ازدواج دختران عموما پایین است و طلاق نیز رایج است.

زن برای جدا شدن از شوهر و ازدواج با مرد دیگری باید در نامه ای مبلغی را که شوهرش برای ازدواج پرداخته به او بنویسد. به این دلیل که مرد باید دو برابر آن را به شوهر سابق زن بپردازد تا با او ازدواج کند.

در کلاش خشونت علیه زنان بسیار نادر بود و تنبیه بدنی زنان توسط پدران و شوهران زشت تلقی می شد.