در ادامه قصد داریم به بررسی مواضع امارات در مقابل طالبان بپردازیم. امارات از ابتدا حکومت طالبان را به رسیمت شناخته است.
بین سال‌های 1375 تا 1380 که طالبان بر افغانستان حکومت می‌کرد، امارات یکی از سه کشوری بود که حکومت طالبان را به رسمیت شناخت، اما با حمله آمریکا به افغانستان، حاکمان امارات مانند عربستان سعودی و پاکستان در صف اول واشنگتن و متحدان آن قرار گرفتند. پس از یک وقفه چند ساله، زمانی که طالبان شورش مسلحانه ای را علیه دولت افغانستان و ارتش ناتو آغاز کرد، امارات متحده عربی هیچ نقشی در حمایت از گروه طالبان ایفا نکرد، اما احتمالاً مرکزی برای انتقال وجوه گروه طالبان بود.
اطلاعات پاسپورت ملا اختر منصور پس از ترور وی توسط هواپیماهای بدون سرنشین آمریکایی در پاکستان نشان داد که وی در یک سال 13 بار به امارات متحده عربی سفر کرده است که نشان دهنده اهمیت این کشور در مدیریت منابع مالی گروه طالبان در طول جنگ است. بعد از مرداد در سال 1400، زمانی که نظام جمهوری فروپاشید، امارات متحده عربی به دنبال مشارکت فعال در افغانستان بر خلاف عربستان سعودی بود که سیاست صبر و نظارت را دنبال می کرد. این یادداشت به رابطه امارات با دولت می پردازد.
ورود زودهنگام امارات به میدان بازی
قبل از بررسی مواضع امارات در قبال حکومت طالبان باید یادآور شد که مقامات ابوظبی در روز صفر اشرف غنی برای ورود به وضعیت پس از سقوط پناهندگی پذیرفته اند. در 24 ام مرداد زمانی که اشرف غنی، رئیس جمهور وقت افغانستان از کابل گریخت، ابتدا به ازبکستان گریخت و از آنجا در پرواز به امارات متحده عربی پناهنده شد. اشرف غنی هنوز در امارات متحده عربی زندگی می کند، اما اجازه ندارد در آنجا به فعالیت های سیاسی بپردازد. بر اساس یکی از چندین گزارش منتشر شده، قبل از فرار اشرف غنی در 15 اپریل، همسرش رولا غنی و حدود ده تن دیگر از اطرافیان غنی قرار بود مرداد ماه برای انتقال به امارات متحده عربی و هماهنگی های لازم صورت گرفت تا هواپیماهای اعزامی از امارات به دلیل ازدحام در میدان هوایی کابل نتوانند در میدان هوایی کابل فرود بیایند. به همین دلیل است که سران امارات از رئیس مخالفان طالبان در برابر این امر محافظت کردند مرداد آنها با طالبان وارد سیاست شدند.
تعامل محتاط امارات با حکومت طالبان
پس از تسلط طالبان، امارات متحده عربی نیز مانند دیگر کشورهای منطقه، با وجود حادثه غم انگیزی که در آن سفیر مجروح شد و پنج دیپلمات در حمله طالبان کشته شدند، به رسمیت شناخته شد (البته طالبان مسئولیت این حمله را بر عهده نگرفت). به طور رسمی توسط دولت اعلام نشده است. طالبان سفارت خود را در کابل بازگشایی کردند. دیپلماسی کمک‌رسانی یکی دیگر از اقدامات امارات متحده عربی در قبال دولت نوپا و بسیار مورد نیاز طالبان بود. به این ترتیب امارات متحده عربی با یک بازی ظریف، تعامل با حکومت طالبان را ترویج کرد و در گام مهم دیگری توانست با در اختیار گرفتن قرارداد مدیریت چند میدان هوایی افغانستان، نقش و نفوذ خود را در افغانستان جدید تثبیت کند.
روابط دیپلماتیک امارات متحده عربی و حکومت طالبان
در اردیبهشت ماه در ماه 1401 ملا عبدالغنی برادر نماینده اقتصادی وزارت حکومت طالبان در رأس هیئتی برای تسلیت درگذشت شیخ خلیفه بن زاید آل نهیان به ابوظبی رفت و با رئیس جمهور جدید امارات متحده عربی دیدار کرد. در آذر در ماه 1401، ملا محمد یعقوب، سرپرست وزارت دفاع دولت طالبان و انس حقانی، برادر سراج الدین حقانی، مرد متنفذ طالبان، با محمد بن زاید آل نهیان، رئیس امارات متحده عربی دیدار کردند. سه ماه پس از این دیدار، امارات متحده عربی دفتر دیپلماتیک افغانستان در آن کشور را به نمایندگان طالبان واگذار کرد. در مجموع، این جلسات را می توان به منزله به رسمیت شناختن عملی دولت طالبان توسط ابوظبی دانست.
اهمیت روابط با حکومت طالبان از منظر امارات
از میان سه مقوله سیاسی، اقتصادی و امنیتی می توان گفت که سیاست در افغانستان از دیدگاه امارات متحده عربی از اولویت بالاتری برخوردار است. رقابت این کشور با قطر و تلاش برای ایجاد کانال های ارتباطی با حکومت جدید افغانستان مهمتر از امنیت و اقتصاد است. رقابت امارات با قطر برای کنترل فرودگاه های بزرگ افغانستان و در نهایت پیروزی ابوظبی در این پروژه نشان داد که حاکمان امارات برای حضور در افغانستان جدی هستند. علاوه بر این، افغانستان همواره یکی از موضوعات سیاست بین‌الملل بوده و امارات متحده عربی سعی دارد از طریق کانال‌های نفوذ و نفوذ در این روند نقش آفرینی کند. می توان گفت که از دیدگاه امارات متحده عربی، نقش اقتصادی افغانستان در این حوزه پس از این دو، دومین نقش مهم و امنیتی است.
اهمیت روابط با امارات از منظر حکومت طالبان
از دیدگاه طالبان، تعامل با امارات متحده عربی به دلایل اقتصادی یک موضوع مهم و حیاتی است، زیرا تعداد قابل توجهی از کارگران مهاجر افغان در امارات متحده عربی کار می کنند و خانواده های آنها از این مسیر امرار معاش می کنند. علاوه بر این، نقش تاجران و سرمایه‌گذاری‌های آنها در امارات متحده عربی که طبق یک روایت 55 میلیارد دلار است، برای سیاست و نگاه حکومت طالبان به امارات اهمیت زیادی دارد. دولت طالبان احتمالا امیدوار است تاجران افغان را متقاعد کند که به کشور بازگردند و در افغانستان سرمایه گذاری کنند. دیدار ملا برادر با تاجران افغان و دعوت از آنان برای بازگشت به افغانستان تلاشی در این راستا است. سیاست عامل بعدی اهمیت امارات متحده عربی برای دولت طالبان است. دولت طالبان احتمالا از امارات متحده عربی به عنوان وزنه تعادلی در برابر قطر استفاده خواهد کرد و از این رو از ایفای نقش بیشتر امارات در افغانستان استقبال خواهد کرد. با این حال، این نقش امارات نباید باعث خشم قطر به عنوان حامی اصلی عرب از دولت طالبان شود.
به طور کلی، امارات و حکومت طالبان هم از نظر سیاسی و هم از نظر اقتصادی به یکدیگر نیاز دارند و برای این منظور، هر دو رویکرد محتاطانه ای را نسبت به یکدیگر انتخاب کرده اند. با وجود تعامل محدود، به نظر می رسد که هر دو طرف در مسیری کم چالش قدم برمی دارند. لازم به ذکر است که حضور اشرف غنی در امارات همچنان یک اهرم بالقوه علیه حکومت طالبان خواهد بود.