بعدی- بچه ها آینده سازان کشور هستند، این یک حرف قاطعانه است، اما ای کاش بچه ها را فقط سازنده آینده کشور نبینند، بچه هستند و باید بچه باشند. کودکان در ایران، گروهی آسیب پذیر از قربانیان جنایات بزرگ، مدتی است که در صدر اخبار حوادث قرار دارند و این هشداری است برای مقاماتی که خود را مدافع حقوق کودکان می دانند.
بر اساس گزارش فردا، داستان نگار، فرزندان ستایش، اتنا، بنیتا، اهورا و ماهشهری که توسط نامادری و پدرشان شکنجه شده اند و نگار دختر 17 ساله معلولی که توسط پدرش ندا تحت شدیدترین شکنجه ها قرار گرفته است. یک دختر افغان او مورد تجاوز قرار گرفت و متأسفانه درگذشت.
تجاوز جنسی بهاری و دانش آموزان اخیرا یکی مدارس غیرانتفاعی تهران و بسیاری از نمونه های دیگر نشان می دهد که وضعیت حقوق کودک بسیار پیچیده است. با این حال، این موارد از معدود مواردی است که به دلیل عدم آموزش به رسانه ها گزارش شده است. خانواده، مدرسه و رسانه ها سال هاست که این موضوع را پنهان کرده اند و با ترسی که ایجاد می کند به زندگی خود ادامه می دهند و دیگر در عمل نمی توانند به این مهم برسند. بچه می شوند و یک شب از دنیای زیبای کودکی به دنیایی پر از ترس و اضطراب پرتاب می شوند.
به گفته شاهین علیایی زند، موسس موسسه پیشگیری از آزار جنسی کودکان و نوجوانان، کودک آزاری در همه جای دنیا وجود دارد، اما تفاوت کودک آزاری در ایران و سایر نقاط جهان این است که در آن مناطق می توانیم در مورد آن راحت تر صحبت کنید و به طور گسترده تر تعامل داشته باشید و برای حل آن برنامه ریزی کنید.
البته اکران فیلم دخترها فریاد نمی زنند نقش موثری در اطلاع رسانی به خانواده ها داشت و دیده شد که بسیاری از خانواده ها و حتی کودکان و جوانانی که این فیلم را تماشا می کردند به این موضوع باز شدند.
مروری بر موارد اخیر این سوال را مطرح می کند که فقر چه تاثیری بر کودک آزاری دارد؟
بسیاری بر این باورند که فقر در این جرایم نقش بسزایی دارد و در بیشتر موارد قربانیان و مجرمان از اقشار آسیب پذیر اقتصادی جامعه هستند.
اما این یک روی سکه است در بسیاری از مواردی که والدین کودک مورد آزار قرار می گیرند و همچنین در مورد آخر. یکی اتفاقاً در دبیرستان های تهران هم این اتفاق افتاد، فقر جایی نداشت چون دانش آموزان آنجا بودند. یکی آنها با شهریه چند میلیونی در مدارس انتفاعی تهران درس می خواندند و قطعاً مدیر مدرسه در فقر اقتصادی نبود. بنابراین کودک آزاری به طبقه خاصی گره نخورده و فقر فرهنگی می تواند به اندازه فقر اقتصادی خطرناک باشد، بنابراین موضوع کودک آزاری در بین افراد تحصیل کرده و ثروتمند نیز دیده می شود.
توهین، تحقیر، ارعاب، فریاد زدن، آزار عاطفی، استثمار کار، بی توجهی والدین به نیازهای کودک، خشونت جسمی و جنسی نمونه هایی از کودک آزاری هستند. یکی یکی از مهم ترین مصادیق کودک آزاری که آثار مخرب تری نسبت به سایر انواع کودک آزاری دارد، آزار جنسی است. اگرچه این نوع آزار در پسران غیر معمول نیست، اما در دختران بیشتر از پسران دیده می شود. به گفته علیایی زند، شکل و شمایل کودک آزاری در ایران در حال تغییر است و به ویژه کودک آزاری جنسی در 10 سال اخیر روز به روز شدیدتر شده است.
آنچه در زمینه کودک آزاری بسیار حائز اهمیت است و آن را از سایر جرایم متمایز می کند این است که گاهی قربانیان این جنایات در بزرگسالی به افراد خشن و انتقام جو تبدیل می شوند. مانند محمد بیجه که به محمد بیجه قاتل سریالی کودکان پاکدشت تجاوز کرده و به او تجاوز کرده است. قتل 9 کودک باعث تروریسم شد. او ادعا کرد که در کودکی مورد تجاوز قرار گرفته است و اکنون به عنوان انتقام در زمان تجاوز، کودکان هم سن و سال خود را کشته است.
در این بخش قصد داریم با بررسی کودک آزاری و مجازات های موجود در قوانین ایران و قراردادهای بین المللی اطلاعات بیشتری کسب کنیم.
تعریف سازمان بهداشت جهانی از کودک آزاری
طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، کودک آزاری؛ عبارت است از آسیب یا تهدید به سلامت جسمی و روانی یا شادی و رفاه کودک توسط والدین کودک یا سایر افراد مسئول. به عبارت دیگر، هرگونه رفتار یا عدم کفایت والدین یا شخصی که حضانت کودک را برعهده دارد که موجب مرگ، آسیب روحی و روانی، آزار جنسی یا استثمار کودک شود، کودک محسوب می شود. سوء استفاده
اگرچه کودک آزاری می تواند در خانه یا خارج از خانه رخ دهد، اکثر مطالعات نشان می دهد که تقریباً 70 درصد کودک آزاری در محیط خانواده اتفاق می افتد. بنابراین کودک آزاری عبارت است از هر فعل یا ترک فعلی که موجب آزار روحی و جسمی شود و آثار دائمی بر کودک ایجاد کند. به گفته کارشناسان، هر نوع آسیب جسمی یا روحی به افراد زیر 18 سال، سوء استفاده یا استثمار جنسی و عدم تامین نیازهای اولیه آنها توسط دیگران، کودک آزاری محسوب می شود.
انواع کودک آزاری
الف- کودک آزاری فیزیکی: هل دادن، جراحت، لگد زدن و غیره که توسط بزرگسالان به افراد زیر 18 سال وارد می شود. هر نوع حمله فیزیکی است.
ب- کودک آزاری عاطفی: سرزنش، تحقیر، فحش دادن، تمسخر، ترساندن مداوم کودک با تنبیه بدنی و …. رفتارها را شامل می شود.
ج- سوء استفاده جنسی از کودکان: مهمترین نوع کودک آزاری است و شامل آزار جنسی کودکان نیز می شود.
د- کودک آزاری ناشی از بی توجهی و مدارا: کمبود غذا، پوشاک، سرپناه، بهداشت و غیره والدین. یعنی بی خبر بودن از نیازهایشان.
مجازات کودک آزاری
قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب 2001 همه افراد زیر 18 سال را شامل می شود.
مواد 3 و 4 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان ضمانتی در برابر کودک آزاری دارد. بر اساس ماده 3 قانون مورد بحث، پیش بینی شده است که کودکان را می توان به هر نحوی برای ارتکاب این گونه اعمال غیرقانونی خرید، فروش، استثمار و به کار گرفت. در مورد ممنوعیت و ارتکاب قاچاق انسان علاوه بر جبران خسارت به حبس از شش ماه تا یک سال یا جزای نقدی از ده میلیون ریال تا بیست میلیون ریال محکوم خواهد شد.
بر اساس ماده 4 قانون حمایت، مرتکب انواع آسیب های جسمی و اخلاقی به کودکان، شکنجه آنها، بی توجهی عمدی به سلامت روحی و جسمی و تحصیلی آنها به حبس از سه ماه تا یک روز و شش ماه محکوم می شود. 10.000.000 میلیون ریال جریمه نقدی محکوم شد. همانطور که مشاهده می شود، مجازات کودک آزاری طبق قانون مورد بحث در مقایسه با آثار مخرب آن بسیار ناچیز است. بنابراین لازم است قانونگذار در این موضوع مداخله و مجازات های مناسبی را برای این دسته از اقدامات تعیین کند.
طبق ماده 5 قانون مورد بحث، کودک آزاری جرم عمومی است و نیاز به شکایت شاکی خصوصی ندارد. و به محض وقوع از طریق مراجع ذیصلاح قضایی قابل پیگیری است. بنابراین همه می توانند به محض مشاهده یا اطلاع از کودک آزاری گزارش دهند و دادستان به عنوان دادستان باید موضوع را پیگیری کند.
بر اساس ماده 6، کلیه اشخاص، مؤسسات و مراکزی که به نحوی مسئولیت نگهداری و نگهداری از کودکان را بر عهده دارند، موظفند به محض مشاهده موارد کودک آزاری مراتب را جهت تعقیب مرتکب و اتخاذ تصمیم مقتضی به مراجع ذیصلاح قضایی اطلاع دهند. . حبس تا شش ماه یا جزای نقدی تا سقف 5000000 ریال.
بالاخره بچه ها یکی از آسیب پذیرترین افراد جامعه هستند وقتی سلامت روحی و جسمی آنها رو به وخامت بگذارد، در آینده جامعه سالمی نخواهیم بود، آنها نمی توانند بچه های سالم تربیت کنند و ممکن است با مشکلات زیادی مواجه شوند. بنابراین برای چندین نسل، نیازهای آنها باید برآورده شود و قانونگذار باید حساسیت بسیار بیشتری در مورد جرایم مربوط به کودکان نشان دهد.