سما بابایی این روزها سریال «مدار صفر درجه» بار دیگر از تلویزیون پخش می شود; اما بعد از شانزده سال، تجربه کارگردانی حسن فتحی از زندگی حبیب پارسا دیدنی است. موسیقی این اثر نیز در ذهن ماندگار شده است. موسیقی که حاصل تلاش یکی از معدود مثلث های هنری پس از انقلاب ایران (فردین خلطبری، علیرضا قربانی و مرحوم افشین یداللهی) است. به بهانه بازپخش این سریال نگاهی می اندازیم به آثار تصویری آهنگسازی که پس از سال ها غیبت جای خالی او در موسیقی ایرانی همچنان مشهود است.
به گزارش بازتاب آنلاین، دوران آهنگسازی افشین یداللهی مصادف با اوج گیری عناوین تلویزیونی بود و او در این زمینه آثاری نوشت که البته بسیاری از آنها این فرصت را پیدا کردند که بارها از صدا و سیما پخش شوند و به این ترتیب در ذهن مخاطب جا خوش کنند. . اما آنها هم آثاری با کیفیت بودند که همگی به آثاری تبدیل شدند که در حافظه شنیداری مخاطبانشان ماندگار شد.
شب دهم | آهنگساز: فردین خلعتبری ترانه سرا: علیرضا قربانی 1380
موسیقی سریال «شب دهم» نیز تجربه مثلث طلایی فردین خلطبری، افشین یداللهی و علیرضا قربانی است. فتحی درباره موسیقی این اثر اینگونه توضیح داده است: «اصرار من این بود که فردین خلطبری موسیقی متن سریال «شب دهم» را بسازد، به هر حال فردین خلطبری و سلیقه او را می شناختم و همیشه دنبال فرصتی برای همکاری با او بودم روی یکی از کارهایم به همین دلیل در زمان ساخت سریال اصرار داشتم که فردین در کار حضور داشته باشد و امروز بسیار خوشحالم که او به عنوان آهنگساز در این سریال در کنار ما بود.قبل از اینکه خواننده معرفی شویم. درباره این شاعر با فردین خلطبری گفت و گو کردیم که افشین یداللهی مرا به او معرفی کرد و به من گفت: «آهنگساز فوق العاده ای هست که آثارش از کیفیت بالایی برخوردار است. نمونه کارهایش را برایتان می فرستم و فکر می کنم از عهده آن بر می آید.» خب، اولین بار بود که با مرحوم افشین یداللهی آشنا شدم و دغدغه هایم را در مورد عنوان سریال و اینکه چه معانی و مفاهیمی داشتم با ایشان در میان گذاشتم. به دنبالش بودم تعجب کردم که دو روز بعد آهنگی بر اساس همین دغدغه ها به من داد.فکر می کنم افشین هوش بالایی داشت که کمتر می شناسم.آنقدر نسبت به کار احساس مسئولیت می کرد که آثار قابل تحسینی را به موسیقی این سرزمین تحویل می داد. ترکیب یک تعهد خارق العاده تر
مسافری از هند آهنگساز: محمدمهدی گورنگی خواننده: مهرداد هویدا 1382
موسیقی این سریال را افشین یداللهی نوشته و محمدمهدی گورنگی آهنگسازی آن را بر عهده داشته است. آهنگسازی که برای ساخت موسیقی از ویژگی های خود تصاویر الهام می گیرد، یعنی رنگ موسیقی را با رنگ تصویر ترکیب می کند. خود افشین یداللهی درباره همکاری خود در سریال «مسافری از هند» گفت: برخلاف اکثر ترانه های من که زبان محاوره ای دارند، ترانه این سریال خیلی ساده و فریبنده نبود، اما در عین حال پیچیدگی خاصی هم نداشت. با وجود این، چیزی که برای من جالب بود، توجه و استقبال زیاد مردم از این آهنگ بود، به محض اینکه پوسترهایی با قسمت هایی از این آهنگ چاپ شده بود و یا حتی پیامک هایی را خواندم که بر اساس این آهنگ ساخته شده بود و ارسال می شد. در بین مردم محبوبیت موسیقی این سریال ادامه داشت تا اینکه کمپانی سروش آلبوم موسیقی متن سریال مسافری از هند را در سال 1381 منتشر کرد.
پدال خوب آهنگساز: فردینن خلعتبری خواننده: علی خلج ۱۳۸۲
فردین خلطبری موسیقی اصلی سریال «خوش رکاب» را ساخت و یداللهی یکی از متفاوت ترین تجربه هایش را با یک آهنگ فولکلور و به اصطلاح کوچه بازاری داشت. موسیقی و شعر این اثر کاملاً با حال و هوای قسمت های ابتدایی داستان همخوانی داشت و به دلیل سادگی، به راحتی برای مخاطب قابل درک بود. خلعتبری با اشاره به شعری از افشین یداللهی و اجرای علی خلج گفت: تقی در اولین قسمت سریال به عزت می گوید چه خوب است که یک نفر شعری در مورد پولدارها بنویسد. در این شماره شعر کوچه بازاری را به شاعر سفارش دادم و این آهنگ برای عنوان سریال که یک ترانه فولکلور بود استفاده خواهد شد.
به طرز عجیبی خواننده و ترانه سرا: احسان خواجه امیری ۱۳۸۳
سریال غریبانه در سال 1382 پخش شد و افشین ترانه احسان خواجه امیری را خواند. این اتفاق به سکوی پرتابی عالی برای خواننده جوان تبدیل شد و کار را سر و صدای زیادی در جامعه ایجاد کرد. عنوان غریبانه مجموعه ای موفق از تنظیم، آهنگ و صدا بود و به قدری مورد استقبال قرار گرفت که در همان سال آلبوم این اثر 300 هزار نسخه فروش داشت.
مدار صفر درجه آهنگساز: فردین خلعتبری خواننده: علیرضا قربانی 1386
سریال “مدار صفر درجه”. اردیبهشت ماه اولین بار در سال 1385 از تلویزیون پخش شد. این سریال چهارمین همکاری فردین خلطبری با حسن فتحی بعد از سریال شب دهم، کلیپ یک روز عادی و فیلم رویایات زادار بود. موسیقی این سریال بر اساس تعدادی تم عاشقانه از موسیقی ایرانی و موسیقی عبری ساخته شده است. اشعار فارسی این مجموعه توسط افشین یداللهی سروده شده و در قسمت هایی از آن قسمت هایی از تورات نیز آمده است که غزلیات عاشقانه سلیمان است. مرحوم افشین یداللهی آذر او در سال 2014 در مراسم معرفی آلبوم «عاشق چشمات شدم» که شامل قسمت هایی از موسیقی متن و موضوع اصلی سریال «Círculo Cero» بود، به تحلیل دغدغه ها و دغدغه های پیش آمده پرداخت. وی درباره همکاری با آهنگساز سختگیری چون فردین خلعتبری گفت: یادم هست اولین باری که موسیقی سریال شب 10 از تلویزیون پخش شد، خواننده دیگری شعر مرا خوانده بود و از همان لحظه متوجه شدیم که یک چیزی وجود دارد. در موسیقی و ملودی غایب بود و آقای فتحی و بشکوفه که یک سریال حرفه ای ساخته بودند نگران این بودند که کدام گروه حرفه ای بتواند تیتراژ پایانی را بخواند، این نگرانی با «مدار صفر درجه» هم به وجود آمد. وقتی می خواستند از «شب 10» به عنوان سریالی موفق تعریف کنند، اکثریت آرای مردم به تیتراژ پایانی و موسیقی سریال رسید.
میوه ممنوعه آهنگساز و خواننده: احسان خواجه امیری ۱۳۸۶
عنوان این سریال نیز کاری از افشین یداللهی بود که به عنوان شاعر و آهنگساز خوش سلیقه بار دیگر با احسان خواجه امیری به عنوان خواننده همکاری کرد. خواجه امیری در یکی از گفت و گوهای خود درباره خاطره موسیقی که عنوان این سریال را در ذهن بینندگان آن روزها به خود اختصاص داده است، گفت: «هر کار صرفاً علمی یا هر کار صرفاً قلبی، لزوماً خوب نیست. مثلا در سریال میوه ممنوعه تیتراژ با آهنگ به من مومن نگو واقی شروع میشه که یه لحظه عاشق نبودم/ عاشقم نبودم که اینقدر نفس نجات میکشیدم و حدود بیست روز به آن اختصاص داشت اما بعد دیدم این به اصطلاح کار دلی یا ذوقی چندان قابل قبول نیست به همین دلیل با دکتر افشین یدالهی هماهنگ کردم و سپس ملودی برای آهنگ “می شه خدا رو حس کنی” ساخته شد. …» که معلوم شد توسط افشین یدالهی هم پذیرفته شده است.
رمز و راز شاه آهنگساز: بابک زرین خواننده: سالار عقیلی 1393
آهنگ این مجموعه نیز شامل مولفه های ملی-میهنی بود. هر چند که اکنون موسیقی تیتراژ سریال تقریباً از تصویر خود جدا شده و به اثری مستقل تبدیل شده است. آهنگساز در این اثر به تصنیف های معروفی مانند تصنیف های گلنار و مسم گل و ای ایران روی آورد. یک قطعه موسیقی نیز با صدای امیریل ارجمند ضبط شد. جالب است بدانید که آخرین تیتراژ مربوط به یک سال و نیم پیش است و در همان زمان ضبط شده است. افشین یداللهی ترانه های میهنی خود را جبرانی برای فضای بلاغی آوازهای ملی دانست و گفت: ما مدت ها در ترانه موضوع کشور را عمیقا تحلیل نمی کردیم و شعارهایی می گفتیم که سرزمین مادری را در جغرافیا خلاصه می کرد. ، آب، کوه و “ما به ندرت در آهنگ ها ویژگی های مربوط به ملت خود را می دیدیم. فکر کردم باید بیشتر بگویم.”
تبریز در مه آهنگساز: بابک زرین خواننده: سالار عقیلی 1395
محمدرضا ورزی – کارگردان «تبریز در مه» توضیح می دهد که در سریال «تبریز در مه» در سکانسی مربوط به امضای قرارداد ترکمن چای به بابک زرین گفتم این لحظه امضای آن است. چای ترکمن ; خیلی مهمتر از لحظه قطع مچ امیرکبیر در حمام کاشان یا خفه شدن معاون فراهانی به دلیل بریده شدن گوشت کشورمان در چای ترکمنی است. می خواستم سالار عقیلی برای این لحظه مطلبی بخواند که برای مخاطبان درس قدردانی از امنیت کشورشان باشد. افشین یداللهی هم آنجا بود، گفت چند دقیقه صبر کنید، وارد اتاق شد و در 10 دقیقه شعر «خونم را در رگ وطنم بریز…» مرحوم یداللهی نابغه بود و همینطور بود. اگر آهنگ آنها الهام بخش خواهد شد. سالار عقیلی این آهنگ را روی دستگاه خواند و سپس بابک زرین آن را ساخت. نمی شود که کسی ایران را دوست داشته باشد و با شنیدن این آهنگ گریه نکند. او می گوید افشین روح بزرگی داشت و انگار آهنگ هایش به او الهام می دادند. همیشه به او می گفتم شما علاوه بر روانپزشکی، با شعر ترانه هایتان روان درمانی هم می کنید. به نظر من بهترین ترانه های ملی را افشین یداللهی ساخته و آهنگ های او هم تراز با آثار مرحوم حسین گل گلاب که از اولین آهنگسازان ملی بود بود.