وی با اشاره به اهمیت نوع قرارداد در محاسبه سوگند و پاداش، به جزئیات حقوقی این حوزه پرداخت و اظهار داشت: برای کارکنان دارای قرارداد دائم و تمام وقت، مزد ثابت یا دستمزد پایه مبنایی است محاسبه در کارگاه های دارای طبقه بندی حرفه ای، دستمزد گروهی و پایه ملاک اصلی است. اما برای مستخدمین پاره وقت، مرخصی و پاداش بر اساس ساعات کار و بر اساس ماده 39 قانون کار محاسبه می شود.
قاسم کردی درباره کارگران ساعتی توضیح داد: از آنجایی که این افراد حقوق ثابت ماهیانه ندارند و حقوق آنها متغیر است، میانگین حقوق سه ماه آخر خدمت آنها مبنای محاسبه عیدی و پاداش است. کارگران فصلی و مزدبگیر نیز مرخصی خود را بر اساس 60 روز حقوق و متناسب با روزهای کاری خود در سال دریافت می کنند. در مورد کارمزدها، میانگین هزینه دریافتی بر اساس زمان صرف شده برای تکمیل معیار محاسبه می شود.
وی با تاکید بر وضعیت کارگران مشمول قانون کار در واحدهای دولتی گفت: قانون پرداخت سوگندنامه به کارکنان دولت در سال 74 به تصویب رسید اما اعتبار قانون تشکیل سوگندنامه و مزد کار در سال 1374 به تصویب رسید. 1370 باقی مانده است. لذا کلیه شاغلین چه در بخش خصوصی و چه در واحدهای دولتی مشمول سوگند و پاداش می باشند.
این وکیل دادگستری در ادامه افزود: پاداش مرخصی و پایان سال بر اساس حقوق و پاداش شغلی محاسبه می شود. مزایایی مانند اضافه کار، سختی کار و سایر پرداخت ها بر اساس شرایط خاص کاری در محاسبه مرخصی لحاظ می شود. این در حالی است که مزایای اجتماعی و تشویقی مانند کمک هزینه مسکن، یارانه غذا و پاداش افزایش تولید، دستمزد محسوب نمی شود و به همین دلیل در پرداخت عیدی لحاظ نمی شود.
قاسم کردی با نگاهی به چالش های موجود در اجرای این موضوع تاکید کرد: در عمل بسیاری از کارمندان از حقوق قانونی خود در حوزه سوگندنامه و پاداش آگاه نیستند، از سوی دیگر برخی از کارفرمایان از اجرای صحیح این قوانین خودداری می کنند به دلیل ضعف نظارت قانونی . وی با توجه به نزدیک شدن به روزهای پایانی سال، نظارت دقیقتر وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و تشکلهای کارگری را ضروری دانست و اظهار داشت: این نظارتها موجب تضمین حقوق عادلانه کارگران میشود.
قاسم کردی تصریح کرد: کلیه شاغلین مشمول قانون کار بدون در نظر گرفتن نوع قرارداد و محل خدمت از عیدی و پاداش پایان سال برخوردار هستند.
این حقوقدان با تاکید بر اهمیت آگاهی بخشی در این زمینه افزود: آگاهی از قوانین و حقوق کار می تواند از تضییع حقوق جلوگیری کند. وی همچنین مسئولیت اجتماعی کارفرمایان و تعهد آنان به عدالت را از عوامل اساسی در احقاق این حقوق برشمرد.
قاسم کردی در خاتمه گفت: اگر قوانین به درستی اجرا شود و کارفرمایان و نهادهای نظارتی مسئولیت خود را جدی بگیرند، می توان امیدوار بود که نگرانی کارگران در این زمینه کاهش یابد./تسنیم
عیدی شامل کدام دسته از کارگران می شود؟
سیدسعید فتاحی مشاور کانون عالی انجمن های صنفی کارگران با اشاره به اینکه حتی به کارگران اخراجی نیز مرخصی داده می شود، گفت: طبق قانون کار کارگرانی که به هر دلیلی اعم از موقت بیکار شده اند. ساعتی، جزئی، باید مدعی شود کارگران موقت و فصلی در مرخصی هستند و کارفرما موظف به پرداخت این سهم است.
فتاحی گفت: برخی از کارگران به صورت آزمایشی به کار گرفته می شوند و بر اساس ماده 11 قانون کار و تبصره آن، در صورت قطع رابطه کار، مدت زمان دوره آزمایشی باید در قرارداد کار قید شود کارفرما موظف است کلیه حقوق دوره آزمایشی را بپردازد و در صورت قطع رابطه استخدامی توسط کارمند، کارمند مستحق کلیه حقوق و مزایا در طول دوره آزمایشی کار می باشد.
وی تصریح کرد: همچنین بر اساس ماده 39 قانون کار، دستمزد و مزایای کارکنانی که به صورت نیمه وقت یا کمتر از ساعات قانونی کار می کنند، به نسبت ساعات کار ساعتی محاسبه و پرداخت می شود حقوق ثابت ماهیانه ندارند و حقوق آنها ماه به ماه متفاوت است، میانگین حقوق سه ماه آخر خدمتشان مبنای محاسبه سوگندنامه و پاداش خواهد بود. میزان مرخصی و پاداش کارکنان کارگاه های فصلی مشمول قانون کار و همچنین کارکنان سایر کارگاه های مشمولی که کمتر از یک سال در کارگاه مشغول به کار بوده اند باید بر اساس 60 روز و به نسبت محاسبه شود. بر این اساس طبق قانون کار، این گروه الف نیز از کلیه حقوق و مزایای قانونی اعم از عیدی و پاداش پایان سال برخوردار هستند.
فتاحی درباره زمان پرداخت عیدی به کارگران گفت: کارفرمایان می توانند با پرداخت عیدی در ماه های قبل از پایان سال انگیزه کارگران را برای بهره وری در تاسیسات تولیدی و صنعتی افزایش دهند تا کارگران در آخرین روز کالا را از بازار بنجل خریداری نکنند. روزهای اسفند و کارفرما نیز مکمل یکدیگر هستند. یعنی در مورد کارفرما، کارگر در آن واحد تولیدی به کار نیاز دارد و کارفرما به کارگر، پس بهتر است که همدیگر را دوست داشته باشند. ضمنا با پرداخت عیدی در دو ماه آخر سال بهمن و اسفند در پایان سال بار مالی برای کارفرمایان معتبر افزایش می یابد و بهترین کاری که می توانید به احترام متقابل انجام دهید این است که این مبلغ عیدی را زودتر پرداخت کنید.
وی افزود: زیرا در پایان سال مرخصی پایان کار، پس انداز و… به عید اضافه می شود که بار مالی به همراه دارد. شایان ذکر است که اکثر کارفرمایان برای بهره وری بیشتر و ایجاد انگیزه علاوه بر پرداخت بدهی ها طبق قوانین کار، کارهایی را نیز به میل خود برای تکریم کارکنان پرتلاش انجام می دهند اعم از پاداش دنیوی و بعدی. و به کارگران ارزش افزوده بدهد. زیر مجموعه آنها در کارخانه ها هستند.
فتاحی ادامه داد: به عنوان مثال بنگاههای صنعتی بزرگ با خرید آجیل، شیرینی و بستهبندی برای امرار معاش، کام کارگران را شیرین میکنند که نشان از ارج نهادن به کرامت کارگران دارد که باید از آن تشکر و قدردانی کرد به طور کلی اگر کارفرمایان عیدی بدهند دی ماه یا پایانی بهمن هر ماه از سال خدمت بزرگی به کارگران خود کرده اند تا بتوانند بر اساس نیاز خود وسایلی را برای عید نوروز آماده کنند و شرمنده زن و فرزند خود نباشند.
وی با بیان اینکه برخی از کارفرمایان گاهی پرداخت عیدی را به دلایل مختلف به سال آینده موکول می کنند، افزود: تعداد کمی از کارفرمایان گاهی پرداخت عیدی را به سال جدید موکول می کنند در حالی که این کار را قبل از عید و در ماه ها می توانند انجام دهند. دی و بهمن شما این کار را انجام می دهید تا کارمندان از عملکرد کارفرمای خود رضایت بیشتری داشته باشند. امیدوارم روزی برسد که دیگر مشکل زایمان پیش نیاید و هر دو مکمل روزهای خوبی را در کنار هم داشته باشند.
کلیه کارکنان مشمول قانون کار که در مفهوم این قانون «کارمند» نامیده می شوند، مشمول عیدی و حقوق پایان سال می باشند. اما در این بین کارمندانی هستند که به صورت داوطلبانه یا غیرارادی و به دلایل مختلف از جمله بحران اقتصادی کارفرما، بی نیازی و … شغل خود را از دست داده اند و همچنین برخی از کارکنان بازنشسته که بسته به محوریت قانون کار، کار خود را از دست داده اند. مشاغل نیز واجد شرایط هدایای عید پایان سال است.
در صورت امتناع یا تأخیر در پرداخت عیدی کارفرما، کارمند می تواند به مراجع مربوطه (مثلاً وزارت کار) شکایت کند.
کارگرانی که در شرایط مالی نامناسب در شرکت ها استخدام می شوند ممکن است در دریافت سوگند با تاخیر مواجه شوند، اما این به معنای ضایع شدن حق قانونی آنها نیست.
سوگند به عنوان یک حق قانونی برای کلیه کارکنان مشمول قانون کار اعطا می شود. با این حال، در عمل ممکن است برخی مشکلات یا استثنائات وجود داشته باشد که نیاز به پیگیری قانونی داشته باشد. آگاهی کارکنان از حقوق خود و استفاده از ابزار قانونی می تواند از تضییع حقوق آنان جلوگیری کند.