به گزارش پی ام آپ، مدیر سامانه یکپارچه فروش خودرو آمارهای متعددی را از شرکت های خصوصی بدون نام بردن از آنها اعلام کرد که همگی حکایت از افت شدید متقاضیان دارد.
انصراف متقاضیان از خرید در سامانه یکپارچه فروش خودرو ارقام عجیبی دارد. اکثر افرادی که در سامانه یکپارچه بازنشسته می شوند، متقاضیان محصولات سایپا، شرکت های خصوصی و همچنین مشمولان طرح جمعیت جوانان هستند. آنچه مشخص است خودروهایی که اختلاف قیمت فاحشی بین کارخانه و بازار ندارند جذابیت چندانی ندارند.
مدیر سامانه یکپارچه فروش خودرو روز گذشته آماری از خروج خریداران خودرو از سامانه یکپارچه فروش ارائه کرد؛ آماری که حاکی از انصراف بخش بزرگی از متقاضیان است. بر اساس آمار منتشر شده، اکثر افرادی که در سامانه یکپارچه فروش انصراف می دهند، متقاضیان محصولات سایپا، شرکت های خصوصی از جمله کرمان موتور و همچنین متقاضیان طرح جمعیت جوین هستند. به نظر می رسد تنها ایران خودرو توانسته برخی از متقاضیان خرید محصولات خود را حفظ کند.
بر اساس آمار وزارت امنیت، مشخص است که تفاوت قیمت محصولات خودروسازان بین کارخانه و بازار همچنان به عنوان انگیزه اصلی خریداران ایفای نقش می کند، این در شرایطی است که موارد مذکور این سیستم برای حذف لاتاری و توقف دلال در بازار طراحی شده است. در همین زمینه، مدیر سامانه یکپارچه فروش خودرو روز گذشته اعلام کرد که 50 درصد متقاضیان مرحله دوم ثبت نام خودرو شرکت سایپا، پرداخت هزینه خرید خودروی مورد نظر را تکمیل نکرده اند. مهدی تقدسی همچنین تاکید کرد: طبق اعلام خودروسازان خصوصی، تنها حدود 10 درصد از افرادی که در طرح عرضه یکپارچه خودرو ثبت نام کرده اند، به خودروساز پول پرداخت کرده اند، بنابراین ظرفیت خالی زیادی باقی مانده است.
با این حال، آمار دیگری از خروج متقاضیان از بخش خصوصی نیز ذکر شده است. به عنوان مثال تقدسی می گوید تنها 3 درصد از متقاضیان کرمان موتور برای تکمیل پرداخت مراجعه کرده اند. وی در خصوص یکی دیگر از خودروسازان خصوصی که نامی از وی نبرد، گفت: از 27 هزار نفری که محصولات این شرکت را سفارش داده اند، تنها 100 نفر پرداخت را انجام داده اند. این بدان معناست که بیش از 99.6 درصد از متقاضیان خرید محصولات این شرکت سفارش خود را لغو کرده اند و کمتر از 0.4 درصد همچنان خواهان خرید از شرکت مذکور از طریق سامانه یکپارچه هستند.
تقدسی آمارهای متعددی از شرکت های خصوصی بدون نام بردن از آنها اعلام کرده است که همگی حکایت از افت شدید متقاضیان دارد. اما آمار جالبی از متقاضیان خرید خودرو در طرح جمعیت جوانان نیز منتشر شده است. عبدالله توکلی لاهیجی، مدیرکل دفتر صنعت خودرو وزارت حراست سه شنبه شب در گفت و گوی تلویزیونی اعلام کرد که از 350 هزار خودروی واگذار شده توسط سایپا به طرح جوانان جمعیت، تنها 20 هزار دستگاه پرداختی را انجام داده اند. این عدد تنها 5.7 درصد ظرفیتی است که سایپا برای این پروژه اختصاص داده بود. توکلی لاهیجی همچنین خاطرنشان کرد: «تا زمانی که فاصله بین قیمت‌های بازار و کارخانه کاهش یابد، جذابیت طرح [جوانی جمعیت]کمتر خواهد شد.»
همانطور که توکلی لاهیجی خاطرنشان کرد، بزرگترین دلیل انصراف، اختلاف قیمت پایین بازار و کارخانه است. در واقع در جایی که تصمیم گیرنده جدول درآمد حاصل از اختلاف قیمت را باز کرده است، صف های طولانی تشکیل شده و در جایی که این درآمد رو به کاهش بوده، بخش زیادی از متقاضیان انصراف داده اند. در این میان سوالی که باید پرسیده شود این است که با وجود انصراف ها، فروش مونتاژی که تاکنون 90 درصد متقاضیان خود را در طرح فروش یکپارچه از دست داده اند، چه می شود؟ به نظر می رسد این برداشت ها راهی جز تغییر شیوه فروش به این خودروسازان و همچنین سیاست گذاران ندارد. بر این اساس یا باید فروش از طریق بورس کالا انجام شود یا مونتاژکاران طرح های فروش اقساطی خود را فعال کنند.
چندی پیش برخی از خودروسازان خصوصی فروش اقساطی خود را آغاز کردند. البته لازم به ذکر است که بر اساس دستورالعمل شورای رقابت، فروش خودرو فقط باید از طریق سامانه یکپارچه انجام شود و هرگونه طرح فروش دیگری از نظر این شورا غیرقانونی است. این در حالی است که با شروع فروش اقساطی خصوصی، نه شورای رقابت و نه سیاست خودرو توضیحی برای طرح های فروش اقساطی ارائه نکردند. با وجود این، به نظر می رسد انصراف های گسترده برای خرید از طریق سیستم یکپارچه، سیاست گذاران را در مورد این برنامه ها ساکت نگه داشته است. راه دیگر همانطور که گفته شد فروش از طریق بورس است. چندی پیش خبری مبنی بر مذاکره برای بازگشت خودرو به تالار نقره ای منتشر شد و رئیس سازمان بورس نیز از انجام مذاکرات در این راستا خبر داد. به نظر می رسد با شرایطی که ارائه شده، متولی صنعت و بازار خودرو چاره ای جز پذیرش پیشنهاد سازمان بورس ندارد.
پنج پیام خروج سیستم یکپارچه
سوال دیگری که در این بین اهمیت می یابد این است که سیاست گذار از خروج گسترده متقاضیان از سامانه یکپارچه چه پیام هایی می تواند بگیرد؟ می توان گفت پیام اصلی و مهم این حادثه خرابی سیستم تعبیه شده است. در واقع قانونگذار می خواست با این سیستم تقاضای خودرو را متمرکز و مدیریت کند. اما با وجود استقبال شدید در مرحله پیش فروش و با وجود شرط مسدودی 100 میلیون تومانی برای پرهیز از سفارشات پراکنده، همچنان بخش زیادی از متقاضیان از این طرح انصراف دادند که نشان می دهد سامانه یکپارچه قادر به تحقق اهداف خود نیست. خودش شکست خورد.
پیام و نکته مهم دیگر این آمار این است که کارگزار همچنان حرف اول را در سیستم یکپارچه می زند. همانطور که گفته شد، در هر نقطه ای که اختلاف قیمت کارخانه و بازار کم باشد و امکان سود برای دلالان محدود باشد، با موجی از فراخوان مواجه می شویم. بنابراین، کارگزاران همچنان بر روی سیستم تعبیه شده کار می کنند. این در حالی است که پیش از این گفته می شد با حذف قرعه کشی خودرو و به شرط اینکه تمامی ثبت نام کنندگان موفق به خرید خودرو شوند، میانجی گری در بازار خودرو از طریق سامانه یکپارچه کنترل می شود. بنابراین تصمیم گیرنده باید به این نتیجه برسد که این شکل و قالب فروش نیست که دلال می تواند کنترل کند، اما با هر قالبی اگر سیستم زیرپرداخت همچنان فعال باشد و اجاره در دسترس باشد، دونده ها نیز حضور خواهند داشت. . .
نکته قابل تامل دیگر این است که عقب نشینی های شکل گرفته در سایپا از نظر طرح جمعیت جوانان بسیار گسترده تر بود. در واقع 50 درصد از کل متقاضیان سایپا و همچنین 5.7 درصد از متقاضیان طرح جوانان سایپا پرداخت را تکمیل کرده اند. می توان نتیجه گرفت که این طرح در واقع انگیزه ای برای افزایش جمعیت نیست، بلکه درآمد ساده تری است که از طریق مادران دو فرزند یا چند فرزند به جیب قاچاقچیان ریخته می شود. پیام دیگر فراخوان های تشکیل شده، عدم قیمت گذاری خودروهای مونتاژی است.