آرمان زارعی: چند ماه پیش به عنوان مسعود پزشکیان اگرچه او توانست به پاستور برسد، اما کمتر کسی انتظار داشت که پس از مدت کوتاهی شایعاتی مبنی بر برکناری وزیر اقتصاد او از سمت خود به گوش برسد.
در همین راستا طی روزهای اخیر عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد و محمدرضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی با اعضا و نمایندگان کمیسیون اقتصادی جلساتی برگزار کردند. اما به نظر می رسد این دیدارها نتیجه مطلوبی نداشته است.
همتی زیر تیغ استیضاح/ بانک مرکزی باز هم قربانی می شود؟
این در حالی است که انتشار اظهارات همتی مبنی بر پایین آمدن نرخ دلار در محدوده ۷۳ هزار تومانی، التهابات قابل توجهی در بازار ارز ایجاد کرد و حتی تکذیب این موضوع نیز نتوانست تاثیر منفی این اتفاقات را جبران کند. همتی فاش کرد که فیلم سخنرانی او به صورت گزینشی منتشر شده است. او می‌توانست با انتشار ویدیوی کامل سخنانش از تاثیر اخبار جعلی بکاهد، اما این در برنامه‌هایش نبود. این موضوع باعث شده است که برخی از نمایندگان مجلس به فکر استیضاح باشند. برخی از نمایندگان می گویند تا رسیدن دلار به 100 هزار تومان سکوت کنیم؟
در همین رابطه احمد نادری، عضو هیأت رئیسه شورای اسلامی در گفت وگویی از ثبت رسمی دو طرح استیضاح وزرای دولت (وزرای اقتصاد و وزیر نفت) در سامانه مجلس خبر داد و گفت: علاوه بر این دو طرح، چندین طرح استیضاح اضافه شده نیز به صورت شفاهی ارائه می شود، اما تنها طرح هایی با حداقل 10 امضا که به صورت رسمی ثبت شده باشند بررسی می شود. تاکنون استیضاح وزیر نفت با ۲۳ امضا و وزیر اقتصاد با بیش از ۷۰ امضا به ثبت رسیده است.
همتی در مرداد در سال 1397 به ریاست بانک مرکزی منصوب شد خرداد 1400 از بانک مرکزی آمده است. بر اساس اطلاعات موجود، قیمت ارز در مراحل اولیه تعیین می شود مرداد این رقم در سال 1397 حدود 9500 تا 10000 تومان بوده است خرداد از 1400 به 24000 تومان افزایش یافت.
نکته مهم دیگر این است که اخیراً گمانه زنی هایی مبنی بر اینکه احتمالاً فرزین برای خوشایند وزیر اقتصاد و ایجاد تغییراتی در رهبری بانک مرکزی وجود دارد، وجود دارد. یکی مقامات عالی رتبه خود را فدای این هدف خواهند کرد. آن قربانی می تواند محمد آرام، نماینده ارزی او باشد.
استیضاح وزرای اقتصاد احمدی نژاد و روحانی
البته وزرای اقتصادی در دهه های اخیر بارها در شورای اسلامی حضور پیدا کرده اند و برای دو نفر از آنها کیفرخواست صادر شده است. شمس الدین حسینی و مسعود کرباسیان وزرای اقتصاد در دولت های احمدی نژاد و روحانی.
جالب اینجاست که پس از هر استیضاح و برکناری، مشکلات اقتصادی نه تنها حل نمی شد، بلکه تشدید می شد.
مراحل استیضاح همتی نیز در همین مقطع آغاز شد پزشکیان کشیش راه افتاد. مردم و فعالان اقتصادی بر این باور بودند که کشور در حال احیای اقتصادی است و رئیس جمهور می‌خواهد برای بهبود وضعیت اقتصادی ایران از متخصصان جذب کند. در همین راستا حمایت علی طیب نیا، وزیر سابق اقتصاد معروف به دکتر تورم ایران به عنوان فرمانده اقتصادی دولت مسعود. پزشکیان موجی از امید را در بین مردم به راه انداخت. اما گویا پس از چند ماه مردم متوجه شده اند که دولت سیزدهم اسب زین شده تحویل نداده و ساکنان پاستور با چالش های بزرگی روبرو هستند.
حمایت از قالی بافی از سوی تیم اقتصادی دولت
البته محمدباقر قالیباف، سخنگوی شورای اسلامی، معتقد است که اکنون زمان ارزیابی عملکرد تیم اقتصادی دولت نیست. اما گروهی دیگر معتقدند که تیم اقتصادی دولت پزشکیان خیلی منفعلانه عمل کرد. این ادعا با نوسانات قیمت ارز، طلا و سکه تقویت می شود. به گفته این افراد، سیاست های پولی و نرخ ارز از عوامل کلیدی در سنجش عملکرد اقتصادی دولت هستند و تغییرات قیمت ارز می تواند تاثیر بسزایی بر تجارت خارجی، نرخ تورم، رشد اقتصادی و سایر جنبه ها داشته باشد.
رشد قابل توجه دلار در چند ماه
تحلیل نمودار شاخص ارز در تهران حکایت از افزایش چشمگیر قیمت دلار دارد. روزی که عبدالناصر همتی به خیابان باب همایون رفت، قیمت دلار حدود 58 هزار تومان بود، اما چند ماه بعد به سطح حساس روانی رسید. البته عوامل متعددی در این تغییرات در این مدت نقش داشتند، از جمله تحولات خاورمیانه و دستکاری ارز نیمایی که دو عامل اصلی این افزایش قیمت ارز محسوب می شوند.
پشت پرده گرانی دلار از زبان فرزین/ تکرار سریال جمشید باسم الله و وحید مظلومین!
در این شرایط محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرده است که نرخ دلار در بازار ایران تحت تاثیر یک کانال آمریکایی است. به گفته برخی افراد این کانال که به بن بست معروف است هر روز ساعت 9 صبح نرخ دلار را اعلام می کند و تمامی سرورهای آن در آمریکا قرار دارند. در این مرحله هیچ معامله ای صورت نمی گیرد و این کانال قیمتی را تعیین می کند که بورس ها نیز به آن واکنش نشان می دهند.
فعالان اقتصادی در واکنش به این اظهارات می گویند این اولین بار نیست که مسئولان اقتصادی دولت از زیر بار مسئولیت شانه خالی می کنند و تقصیر گرانی را به گردن دیگران می اندازند.
پیش از این در اواخر دهه 80 و اوایل دهه 90 معاون اول محمود احمدی نژاد افزایش قیمت دلار را به فردی به نام «جمشید بسم الله» نسبت داده بود که به گفته وی، وی قبل از باز شدن بازار قیمت ها را اعلام کرده بود. همچنین در سال 1396 که قیمت سکه طلا افزایش یافت، مسئولان به جای اشاره به تحریم و مشکلات اقتصادی، فردی به نام «وحید مظلومین» را عامل افزایش قیمت عنوان کردند که بعداً محاکمه و اعدام شد.
مدیران دولتی در سکوت روزه گرفتند!
نکته عجیب این است که مسئولان دولت چهاردهم نسبت به افزایش نرخ ارز و شایعات مرتبط با آن واکنشی نشان ندادند. پورمحمدی رئیس سازمان برنامه و بودجه و سایر مسئولان از جمله سخنگوی دولت و معاون رئیس جمهور در گذشته ضمن پاسخگویی به مسائل ارزی در این خصوص سکوت کرده اند. علاوه بر این، مقامات دولتی در سال های اخیر به صراحت اعلام کرده اند که دولت از افزایش نرخ ارز سودی نمی برد و نمی خواهد پول ملی را تضعیف کند.
در عین حال، سایر وزارتخانه‌هایی که با عرضه ارز در ایران سروکار دارند، عموماً موضعی آرام اتخاذ کرده‌اند. وزارت امنیت هنوز گزارشی از وضعیت واقعی اقتصاد منتشر نکرده است که نشان دهد چرخ های این اقتصاد به حرکت درآمده است یا خیر. عدم ارائه تحلیل دقیق از وضعیت واقعی اقتصاد ایران زمینه را برای تهمت فراهم می کند و باعث نگرانی مردم می شود.
اگرچه آمار صادرات نفت محرمانه است، اما اظهارات وزیر نفت در مورد وضعیت موجود می تواند تا حدودی اطمینان بخش باشد. اما سکوت جمعی دولتمردان و عدم پاسخگویی بانک مرکزی به رویدادهای چندگانه بدون شک به گسترش بحران منجر خواهد شد تا حل آن.
حال باید دید با توجه به افزایش قیمت ها و نوسانات فعلی، دولت چهاردهم می تواند برنامه ای در این زمینه داشته باشد یا خیر. گفته می شود در روزهای آینده تغییرات جدیدی در راه است.
۲۲۳۲۲۴